به گزارش صد آنلاین ،کافئین مادهای است که هوشیاری را افزایش داده و انرژی بدن را بالا میبرد. بیشتر بزرگسالان میتوانند روزانه تا ۴۰۰ میلیگرم کافئین (معادل حدود چهار فنجان قهوه دمکرده ۸ اونسی) را با خیال راحت مصرف کنند؛ اما در افرادی که به کافئین آلرژی دارند، حتی مقادیر اندک میتواند علائمی از خفیف تا شدید ایجاد کند.
تفاوت حساسیت با آلرژی به کافئین
کافئین با مسدود کردن اثر آدنوزین، مادهای شیمیایی در مغز که به خواب کمک میکند و افزایش آدرنالین، هورمونی که انرژی را بالا میبرد، باعث احساس بیداری و نشاط میشود.
برخی افراد نسبت به کافئین حساستر از دیگران هستند.
در افراد دارای حساسیت به کافئین، بدن این ماده را کندتر متابولیزه (تجزیه و دفع) میکند، بنابراین اثرات آن را شدیدتر احساس میکنند. حساسیت شایعتر از آلرژی است و سیستم ایمنی را درگیر نمیکند، در حالی که آلرژی میتواند تهدیدکننده حیات باشد.
پس از مصرف هر مقدار کافئین، افراد حساس ممکن است علائمی مانند موارد زیر را تجربه کنند:
سردرد
بیقراری یا احساس لرزش
تپش قلب (تاکیکاردی)
اسهال یا ناراحتی معده
اختلال در خواب
اضطراب
تحریکپذیری
برخلاف حساسیت به کافئین، در آلرژی واقعی، سیستم ایمنی بدن درگیر میشود.
اگر به کافئین آلرژی داشته باشید، بدن شما به اشتباه کافئین را بهعنوان یک عامل تهدیدکننده شناسایی میکند و برای مقابله با آن پادتن (آنتیبادی) تولید میکند، درست مانند واکنش بدن در برابر سایر آلرژیهای غذایی.
این نوع واکنش میتواند منجر به بروز علائم جدی و گاه تهدیدکنندهی حیات شود.
علائم آلرژی به کافئین
علائم آلرژی به کافئین میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و معمولاً در عرض چند دقیقه تا دو ساعت پس از مصرف کافئین ظاهر میشود.
این علائم ممکن است بخشهای مختلف بدن از جمله پوست، ریهها، قلب، دستگاه گوارش و مغز را درگیر کنند.
علائم آلرژی خفیف تا متوسط به کافئین ممکن است شامل موارد زیر باشند:
خارش پوست یا کهیر (برجستگیهای خارشدار روی پوست)
تورم لبها، زبان یا گلو
سرفه یا خسخس سینه (صدای سوت هنگام تنفس)
احساس گزگز یا سوزنسوزن شدن در دهان
علائم گوارشی مانند دلدرد، تهوع، استفراغ یا اسهال
سرگیجه
دشواری در تنفس
در موارد گزارششده، علائم اغلب از خارش گلو شروع شده و به آنژیوادم (تورم عمیق بافتها) و کهیر عمومی میرسد.
در موارد نادر، آلرژی به کافئین میتواند موجب آنافیلاکسی (Anaphylaxis) شود؛ واکنشی آلرژیک شدید و تهدیدکنندهی حیات که نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.
علائم آنافیلاکسی ناشی از آلرژی به کافئین عبارتاند از:
کهیر گسترده در سراسر بدن
تورم شدید در صورت، لبها یا زبان
خسخس یا تنگی نفس شدید
احساس اضطراب یا پیشبینی خطر قریبالوقوع
تپش قلب سریع
درد یا فشار در قفسه سینه
استفراغ مکرر یا اسهال شدید
غش کردن یا از دست دادن هوشیاری
علت بروز آلرژی به کافئین چیست؟
آلرژی به کافئین زمانی ایجاد میشود که سیستم ایمنی بدن، کافئین را به اشتباه بهعنوان مادهای خطرناک تشخیص میدهد.
وقتی کافئین مصرف میکنید، بدن شما نوعی پادتن (آنتیبادی) به نام ایمونوگلوبولین ای E (IgE) تولید میکند تا با آنچه تصور میکند «تهدید» است، مقابله کند.
این آنتیبادیها موجب آزاد شدن مواد شیمیایی از جمله هیستامین میشوند؛ هورمونی که مسئول بروز علائم آلرژیک در بدن است.
پژوهشگران هنوز به طور کامل نمیدانند چرا برخی افراد دچار آلرژی به کافئین میشوند و برخی دیگر نه. به نظر میرسد عوامل ژنتیکی در این زمینه نقش دارند، زیرا آلرژیهای غذایی معمولاً در خانوادهها دیده میشوند.
ژنها همچنین میتوانند بر حساسیت بدن نسبت به کافئین تأثیر بگذارند؛ برخی افراد کافئین را کندتر متابولیزه میکنند و همین باعث میشود پس از مصرف آن احساس بیقراری یا اضطراب بیشتری داشته باشند.
علاوه بر این، داشتن سایر بیماریهای آلرژیک مانند آسم، اگزما یا تب یونجه (آلرژی فصلی) میتواند خطر بروز آلرژی به کافئین را افزایش دهد.
ممکن است آلرژی در واقع به ترکیبات مرتبط با کافئین (مانند کپک در دانههای قهوه یا گرد و غبار گیاهان) باشد، نه فقط کافئین خالص.
چگونه پزشکان آلرژی به کافئین را تشخیص میدهند؟
تشخیص آلرژی به کافئین میتواند دشوار باشد، زیرا این نوع آلرژی بسیار نادر است.
همیشه برچسب ترکیبات محصولات را با دقت بخوانید تا از منابع پنهان کافئین اجتناب کنید. کافئین بهطور طبیعی در بیش از ۶۰ نوع گیاه وجود دارد و از عصارهی برخی از آنها در نوشیدنیهای انرژیزا و مکملهای غذایی استفاده میشودعلائم آلرژی خفیف به کافئین شباهت زیادی به حساسیت به کافئین دارد، به همین دلیل پزشک (مانند متخصص آلرژی) معمولاً برای تأیید تشخیص، آزمایشهای آلرژی تجویز میکند.
متخصص آلرژی پزشکی است که در زمینهی تشخیص و درمان آلرژیها و آسم تخصص دارد.
برای تشخیص آلرژی به کافئین، پزشک ابتدا سوابق پزشکی شما را بررسی کرده و دربارهی علائم، زمان بروز آنها و اینکه چه خوراکیها یا نوشیدنیهایی را در ساعات قبل از شروع علائم مصرف کردهاید، پرسوجو میکند.
سپس ممکن است یک یا چند روش تشخیصی زیر را توصیه کند:
تست پوستی (Skin Prick Test):
در این روش، پزشک قطرهی کوچکی از محلول حاوی کافئین را روی پوست شما میگذارد و سپس با سوزن ظریف، سطح پوست را کمی خراش میدهد تا مقدار کمی از ماده وارد لایهی سطحی پوست شود. اگر طی ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در محل آزمایش برجستگی قرمز و خارشدار ظاهر شود، ممکن است نشاندهندهی واکنش آلرژیک باشد.
آزمایش خون IgE:
این آزمایش وجود پادتنهای اختصاصی IgE علیه کافئین را در خون بررسی میکند. برای انجام آن، مقدار کمی خون (معمولاً از بازو) گرفته شده و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال میشود.
آزمایش خوراکی (Oral Challenge):
در این روش، تحت نظارت دقیق پزشکی، مقادیر بسیار کم و تدریجاً افزایشی از کافئین به فرد داده میشود. اگر در حین آزمایش علائم آلرژی ظاهر شوند، درمان فوری انجام میگیرد. اگر هیچ واکنشی بروز نکند، احتمال وجود آلرژی به کافئین کم است. این آزمایش پرریسک است و فقط تحت نظارت دقیق انجام میشود.
درمان آلرژی به کافئین
تنها روش مطمئن برای پیشگیری از بروز علائم آلرژی به کافئین، پرهیز کامل از همه منابع کافئین است.
اگر پس از مصرف کافئین دچار علائم آلرژیک شدید، نوع درمان به شدت واکنش بدن بستگی دارد.
پزشک ممکن است یکی یا چند مورد از درمانها یا داروهای زیر را توصیه کند:
آنتیهیستامینها:
این داروها به کنترل علائم خفیف تا متوسط مانند خارش، کهیر یا تورم کمک میکنند. آنها با مسدود کردن اثر هیستامین، مادهای که سیستم ایمنی هنگام واکنش آلرژیک ترشح میکند، عمل مینمایند.
کورتیکواستروئیدها (استروئیدها) : این داروها به کاهش التهاب پس از واکنش آلرژیک کمک میکنند و ممکن است بهصورت خوراکی یا تزریق وریدی (IV) تجویز شوند، بهویژه در شرایط اورژانسی.
با این حال، استروئیدها بهتنهایی برای درمان آنافیلاکسی (واکنش آلرژیک شدید و تهدیدکننده حیات) کافی نیستند، ولی میتوانند به کنترل سایر واکنشهای شدید آلرژیک کمک کنند.
اپینفرین (Epinephrine): اپینفرین در واقع تزریق آدرنالین است که برای درمان واکنشهای آلرژیک شدید از جمله آنافیلاکسی به کار میرود. این دارو با باز کردن راههای هوایی، افزایش فشار خون و کاهش تورم گلو بهسرعت عمل میکند و اصلیترین درمان برای آنافیلاکسی است.
افرادی که آلرژی تأییدشده به کافئین دارند و در معرض خطر آنافیلاکسی هستند، معمولاً خودتزریق اپینفرین (مانند EpiPen) دریافت میکنند تا در مواقع اضطراری از آن استفاده کنند.
اگر شما یا فردی دیگر علائم یک واکنش آلرژیک شدید مانند تنگی نفس، گرفتگی گلو یا غش کردن را نشان میدهد، باید فوراً از اپینفرین استفاده کرده و با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید.
آنافیلاکسی میتواند تهدیدکنندهی زندگی باشد و دریافت درمان فوری از بروز عوارض یا مرگ جلوگیری میکند.
چگونه در صورت آلرژی از کافئین اجتناب کنیم؟
مؤثرترین راه برای جلوگیری از بروز علائم، حذف کامل همه منابع کافئین از رژیم غذایی است.
منابع رایج کافئین شامل موارد زیر هستند:
. قهوه و اسپرسو
. چای سیاه، سبز و برخی چایهای گیاهی
. شکلات و فرآوردههای حاوی کاکائو
. نوشابهها و نوشیدنیهای انرژیزا
. پودرهای قبل از تمرین و مکملهای انرژیزا
. برخی داروهای بدون نسخه، مانند:
اکسدرین میگرن (Excedrin Migraine) حاوی استامینوفن، آسپیرین و کافئین
میدول برای تسکین PMS (Midol Complete) حاوی استامینوفن، کافئین و پیریلامین
. همیشه برچسب ترکیبات محصولات را با دقت بخوانید تا از منابع پنهان کافئین اجتناب کنید. کافئین بهطور طبیعی در بیش از ۶۰ نوع گیاه وجود دارد و از عصارهی برخی از آنها در نوشیدنیهای انرژیزا و مکملهای غذایی استفاده میشود.
این ترکیبات گیاهی ممکن است مستقیماً به نام «کافئین» در برچسب درج نشده باشند، بنابراین هنگام بررسی ترکیبات، به نامهای زیر نیز توجه کنید:
گوارانا (Guarana)
یِربا ماته (Yerba Mate)
مغز یا دانه کولا (Kola Nut)
عصاره چای سبز (Green Tea Extract)
حتی قهوه بدون کافئین (decaf) ممکن است ۲-۱۵ میلیگرم کافئین باقیمانده داشته باشد.
افرادی که آلرژی به کافئین دارند، ممکن است احتمال بیشتری برای ابتلا یا داشتن سایر بیماریهای آلرژیک داشته باشند، از جمله:
آلرژیهای غذایی: داشتن یک آلرژی غذایی میتواند خطر ابتلا به سایر آلرژیها مانند آلرژی به مغزها یا لبنیات را افزایش دهد. ریسک بالاتر در افراد با سابقه آلرژی غذایی است.
درماتیت آتوپیک (اگزما) : یک بیماری پوستی مزمن که باعث لکههای خارشدار و ملتهب پوست میشود و در افراد دارای آلرژی غذایی شایعتر است.
آسم آلرژیک: اگر به غذاهای خاصی آلرژی دارید، احتمال ابتلا به آسم آلرژیک نیز بیشتر است. این نوع آسم با تماس با مواد آلرژیزا تحریک میشود.
زندگی با آلرژی به کافئین
داشتن آلرژی به کافئین یعنی باید بیشتر مراقب باشید که چه چیزی میخورید، مینوشید و چه داروها یا مکملهایی مصرف میکنید.
خواندن برچسب ترکیبات محصولات بسیار مهم است، زیرا کافئین میتواند در انواع مختلف محصولات مانند انرژی بارها، مسکنها و محصولات گیاهی وجود داشته باشد.
زمانی که بدانید چه چیزهایی باید اجتناب شود و منابع پنهان کافئین کجا هستند، مدیریت آلرژی آسانتر میشود.
اگر واکنشها شدید باشند، پزشک ممکن است اپیپن (EpiPen) برای مواقع تماس تصادفی تجویز کند.
همچنین توصیه میشود دوستان نزدیک، اعضای خانواده یا همکاران از آلرژی شما مطلع باشند تا در مواقع اضطراری بتوانند کمک کنند.
با کمی سازگاری، افراد دارای آلرژی به کافئین میتوانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند، به شرط آنکه اطلاعات کافی داشته و آماده باشند./تبیان