محور اشکانی-ساسانی کرمانشاه در مسیر ثبت جهانی

به گزارش صد آنلاین ، مسئول پیگیری ثبت جهانی محور اشکانی - ساسانی کرمانشاه به تشریح آخرین جزییات روند تدوین این پرونده پرداخت.

مرتضی گراوند، مسئول پیگیری ثبت جهانی محور اشکانی - ساسانی کرمانشاه، اظهارکرد:

عنوان این برنامه، "ثبت جهانی منظر اشکانی – ساسانی، از معبد آناهیتا تا ایوان مدائن" است که شامل آثار اشکانی و ساسانی از شرق تا غرب استان و دو اثر در کشور عراق است.

وی افزود:

در این مسیر سه اثر مهم تاریخی شامل معبد آناهیتا، طاق بستان و عمارت خسرو قرار دارد که هرسه آن‌ها پیش از این در فهرست ثبت جهانی موقت یونسکو قرار گرفته‌اند، اما در گذشته اهتمام و پیگیری چندانی برای ثبت جهانی آن‌ها صورت نگرفته است.

 

مسئول پیگیری ثبت جهانی محور اشکانی ساسانی کرمانشاه تصریح کرد:

امروز هم دیگر شرایط بگونه‌ای است که اگر بخواهیم تک تک این سه آثار را به ثبت جهانی برسانیم، با مشکلات و دشواری‌های زیادی مواجه خواهیم بود، چراکه هم زمانبر است و هم اینکه هر کشور در سال تنها یک سهمیه برای ثبت جهانی دارد.

وی خاطرنشان کرد:

بنابراین ثبت جهانی یک محور که هرسه این آثار به‌همراه تعدادی دیگر از آثار تاریخی استان در آن واقع شده باشد و نیز تعدادی از آثار تاریخی کشور عراق را در بربگیرد در دستور کار قرار گرفته تا بتوانیم پرونده را به‌صورت بین‌المللی برای ثبت جهانی آماده کنیم.

گراوند در ادامه گفت:

در کشور عراق دو اثر تاریخی مهم قرار دارد که یکی از آن‌ها بنای "حوش کوری" در ۱۰ کیلومتری شهر گرمیان اقلیم کردستان است و بنای دیگر ایوان مدائن در استان دیالی و در ۳۰ کیلومتری شرق بغداد است که از مراکز مهم دوره اشکانی و ساسانی بوده است.

وی خاطرنشان کرد:

از قرن سوم قبل از میلاد تا زمان ورود دین اسلام به ایران، تیسفون پایتخت دو امپراتوری ایرانی یعنی اشکانی و ساسانی بوده، به همین دلیل ایوان مدائن را دل ایرانشهر می‌دانیم و از این نظر ثبت جهانی آن برای ما مهم است.

مدیرپایگاه ملی معبد آناهیتا کرمانشاه تصریح کرد:

کشور عراق طی سال‌های گذشته برای ثبت جهانی این اثر اقدامی انجام نداده، بنابراین تصمیم گرفتیم بنای حوش کوری و ایوان مدائن هم در ثبت جهانی محور اشکانی ساسانی کرمانشاه قرار گرفته و پرونده را به‌شکل بین‌المللی به ثبت جهانی برسانیم.

به گفته این مسئول، تدوین پرونده ثبت جهانی محور اشکانی ساسانی از معبد آناهیتا تا ایوائن مدائن به‌شکل بین‌المللی کمک خواهد کرد تا برای ثبت جهانی شدن در یونسکو خارج از نوبت رسیدگی شود.

وی اضافه کرد:

هرچند از ابتدا مقرر بود که ثبت جهانی این محور با عنوان محور ساسانی باشد، اما از آنجایی که برخی از آثار این محور همچون معبد آناهیتا و قلعه یزگرد اشکانی ساسانی هستند، بنابراین نام پرونده به محور اشکانی ساسانی تغییر یافت.

گراوند با تاکید براینکه پرونده ثبت جهانی محور اشکانی ساسانی معبد آناهیتا تا ایوان مدائن پرونده سنگین و حجیمی است، عنوان کرد:

جمعا از کنگاور تا ایوائن مدائن، ۳۷ تا ۴۰ اثر تاریخی اشکانی ساسانی در این مسیر قرار گرفته، اما تنها روی آثار شاخص آن‌ها کار خواهیم کرد.

وی ادامه داد:

معبد آناهیتا در کنگاور، کاخ خسرو در بیستون، طاق بستان در کرمانشاه، قلعه یزگرد در دالاهو، طاق‌گرا، زیج منیژه و قلعه گبری در سرپل‌ذهاب، عمارت خسرو در قصرشیرین، حوش کوری در گرمیان و ایوان مدائن در دیالی عراق آثار مهم تاریخی مهم این مسیر هستند. همچنین در شهرستان اسلام آبادغرب هم چند آتشکده مهم داریم، اما از آنجایی که در مسیر خط محور قرار نگرفته‌اند، برای همین در منظر فرهنگی محور آن‌ها را دیده‌ایم.  برای تک تک آثار شاخص این محور، باید مطالعات مردم‌شناسی، زمین‌شناسی، به‌روزرسانی ضوابط تعیین عرصه و حریم، گردآوری مستندات شامل نوشته‌ها، فیلم و عکس و جمع‌آوری مطالعات انجام شده را اجرایی کنیم. با توجه به اینکه این پرونده به‌شکل بین‌المللی تدوین می‌شود، باید همکاری طرف عراقی را هم داشته باشیم که تاکنون طی سفری که به اقلیم کردستان داشته‌ایم و ضمن بازدید از بنای حوش کوری با مسئولان استان گرمیان رایزنی‌هایی برای آماده‌سازی آن به‌منظور قرار گرفتن در پرونده ثبت جهانی داشته‌ایم که آن‌ها نیز موافقت کرده‌اند.

به گفته این مسئول، بنای حوش کوری استان گرمیان عراق، بنایی شبیه عمارت خسرو در قصرشیرین کرمانشاه، اما در ابعاد کوچک‌تر است.

وی تصریح کرد:

در بحث ایوان مدائن تاکنون رایزنی با مسئولان استان دیالی عراق نداشته‌ایم، اما این برنامه هم در دستور کار قرار دارد. از طرفی طی ماه های گذشته نقشه‌ها و طرح‌های ثبت جهانی این محور را به وزارت میراث فرهنگی هم ارسال کرده‌ایم و قرار شد پس از انجام رایزنی‌هایی که با مسئولان استان دیالی عراق داریم، وزارت میراث فرهنگی هم مکاتبات خود را با کشور عراق آغاز کند. همچنین باید طی ماه‌های آینده نشست‌هایی را با حضور وزیر میراث فرهنگی و قائم مقام او، مدیرکل پایگاه‌های ملی و جهانی، مدیرکل ثبت آثار، مسئولان عراقی و استان کرمانشاه به میزبانی کرمانشاه درخصوص این پرونده داشته باشیم.

گراوند در ادامه با اشاره به اهمیت ثبت جهانی آثار اشکانی ساسانی واقع شده در این محور، گفت:

این آثار به‌شکل یک زنجیره، سیر تحول معماری تاریخی ایران را نشان می‌دهند، به‌گونه‌ای که معماری تراش خورده بلوک‌های سنگی را در معبد آناهیتا، هنر سنگ تراشی صخره‌ای را در طاق بستان، معماری قلوه سنگی را در عمارت خسرو قصرشیرین و اوج هنر معماری آجری را در ایوان مدائن می‌بینیم و حتی می‌توان این محور را "دانشگاه معماری تاریخی" ایران نامید.

وی در ادامه به اهمیت تعریف پلان مدیریتی جامع برای همه این آثار تاکید کرد و گفت:

یکی از مسائل و شاخص‌هایی که یونسکو در ثبت جهانی این محور مد نظر قرار می‌دهد، ارائه خدمات به گردشگران بر اساس استانداردهای جهانی در تک تک این آثار است، بنابراین باید زیرساخت‌های این آثار تاریخی را در قالب همین استانداردها راه‌اندازی کنیم. از طرفی حفاظت، مرمت و ساماندهی این آثار باید به‌گونه‌ای باشد که هیچ‌گونه دخل‌وتصرف ناهمگون را در معماری آن‌ها به وجود نیاورد.

گراوند در بخش پایانی سخنان خود با تاکید براینکه ثبت جهانی محور اشکانی ساسانی کرمانشاه نیازمند همکاری همه دستگاه‌های ذی‌ربط است، اظهار کرد:

برای تحقق این هدف باید یک کار جهادی را در استان انجام دهیم، لابی‌گری‌های سیاسی داشته باشیم، رفت و آمدهای بین کرمانشاه به نمایندگی از ایران و استان‌های عراق به ایران انجام گیرد و اعتبارات مورد نیاز پروژه به موقع تامین شود.

به گفته این مسئول، در صورت همکاری سایر نهادها و تامین منابع مالی، تلاش می‌شود ظرف ۱۴ تا ۱۵ ماه آینده این پرونده تدوین و آماده ارسال به یونسکو شود.

4461/س