دوشنبه ۰۱ بهمن ۱۴۰۳
بازدید:۲۰۰
در مسائل ازدواج، موضوع شیربها و شرایط دریافت آن همواره یکی از مسائلی بوده که در میان مردم و مراجع دینی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. شیربها به طور معمول به عنوان مبلغی از طرف داماد به خانواده عروس پرداخت می‌شود، اما حکم شرعی دریافت و پرداخت این مبلغ بسته به شرایط مختلف متفاوت است. در این مقاله به بررسی این موضوع، فتاوای مراجع تقلید و شرایط گرفتن شیربها خواهیم پرداخت.به گزارش صدآنلاین، شیربها معمولاً به مبلغی اطلاق می‌شود که داماد به عنوان هدیه یا در قبال سعی و تلاش خانواده عروس برای تسهیل ازدواج، به والدین عروس پرداخت می‌کند. این مبلغ معمولاً برای جلب رضایت خانواده عروس، به‌ویژه پدر و مادر، پرداخت می‌شود.
شرایط حلال و حرام بودن شیربها
پاسخ به سوال اینکه "آیا گرفتن شیربها حلال است؟" بستگی به شرایط مختلف دارد. اگر این مبلغ به عنوان هدیه یا جعاله (پاداش در ازای انجام عملی مباح) داده شود، پرداخت و دریافت آن از نظر شرعی مشکلی ندارد. در این صورت، هم داماد و هم خانواده عروس با رضایت کامل مبلغ را پرداخت و دریافت می‌کنند.
به عنوان مثال، آیت‌الله مکارم شیرازی می‌فرماید: "اگر شیربها به صورت شرط ضمن عقد ذکر شود، دریافت آن از نظر شرعی جایز است." همچنین آیت‌الله فاضل‌لنکرانی تصریح کرده‌اند که اگر شیربها به عنوان جعاله پرداخت شود، هیچ‌گونه اشکالی ندارد و حتی در صورتی که برای خرید جهیزیه استفاده شود، با رضایت طرفین، مشکلی پیش نمی‌آید.
اما اگر این مبلغ بدون رضایت داماد و تحت فشار یا اجبار به‌عنوان شیربها دریافت شود، آیت‌الله نوری‌همدانی می‌گوید که چنین دریافتی حرام و غیر مشروع است و داماد می‌تواند آن را پس بگیرد.
آیا گرفتن شیربها برای خرید جهیزیه جایز است؟
در صورتی که داماد با رضایت کامل مبلغی را به خانواده عروس به عنوان شیربها دهد و این مبلغ صرف خرید جهیزیه شود، آیت‌الله فاضل‌لنکرانی اشاره کرده‌اند که در این صورت جهیزیه متعلق به عروس خواهد بود و داماد حق مالکیت آن را نخواهد داشت. اما اگر مبلغ به عنوان هدیه یا پیش‌کشی داده نشده بلکه برای خرید جهیزیه و همراه با عروس به منزل داماد ارسال شود، در این حالت، این مبلغ متعلق به داماد خواهد بود.
شیربها در مقابل عمل خاص
در شرایطی که پرداخت شیربها در ازای انجام عملی خاص مانند وساطت برای ازدواج باشد، مراجع تقلید همچنان این عمل را حلال می‌دانند. آیت‌الله بهجت و آیت‌الله سیستانی هر دو بر این نکته تاکید کرده‌اند که اگر شیربها به عنوان هدیه یا در ازای سعی و تلاش برای تسهیل ازدواج داده شود، گرفتن آن حلال است و در این شرایط، داماد می‌تواند این مبلغ را با رضایت کامل به خانواده عروس اهدا کند.
آیا می‌توان شیربها را پس از عقد پس گرفت؟
در صورتی که شیربها به عنوان هدیه یا با رضایت کامل پرداخت شود، پس گرفتن آن به هیچ وجه مجاز نیست. آیت‌الله بهجت می‌گوید که "اگر پرداخت شیربها لازم‌الوفاء باشد، پس گرفتن آن جایز نیست." اما در مواردی که شیربها به اجبار یا تحت فشار پرداخت شود، داماد می‌تواند آن را پس بگیرد.
آیا شیربها خمس دارد؟
آیت‌الله خامنه‌ای در این‌باره می‌فرمایند که اگر شیربها به عنوان هدیه داده شود، خمس ندارد. اما در صورتی که شیربها به عنوان پرداخت مالی برای انجام عملی خاص باشد، ممکن است خمس آن واجب شود.
شیربها یک مسئله پیچیده است که باید با در نظر گرفتن شرایط مختلف و با رضایت طرفین پرداخت و دریافت شود. بر اساس فتاوای مراجع تقلید، اگر شیربها به عنوان هدیه یا در ازای انجام کاری مباح به‌ویژه در قالب جعاله پرداخت شود، جایز و حلال است. اما اگر این مبلغ به اجبار یا بدون رضایت داماد دریافت شود، حرام و غیر مشروع است. لذا در هر حالت، رضایت کامل طرفین در این امر ضروری است.