سهشنبه ۰۲ بهمن ۱۴۰۳
بازدید:۱۷۶۱۱
دست دادن با نامحرم یکی از مسائل مهم فقهی در اسلام است که با توجه به حساسیت‌های شرعی و اخلاقی، تمام مراجع تقلید آن را حرام می‌دانند. هرگونه تماس جسمی بین مرد و زن نامحرم به‌ویژه دست دادن، حرام است، حتی اگر طرفین مسلمان نباشند یا در خارج از کشور زندگی کنند. در این مقاله به بررسی شرایط و فتوای مراجع تقلید در مورد دست دادن با نامحرم می‌پردازیم.به گزارش صدآنلاین، طبق فتاوای مراجع تقلید، دست دادن با زن و مرد نامحرم، در اصل حرام است. این حکم شامل تمام افراد نامحرم می‌شود و هیچ تفاوتی بین مسلمان و غیرمسلمان، یا حجاب‌دار و غیرحجاب‌دار قائل نمی‌شود. تنها در شرایط خاصی مانند وجود حائل یا ضرورت‌های شدید می‌توان این حکم را تعدیل کرد.
امام خمینی (ره) می‌فرمایند: «دست دادن با زن نامحرم جایز نیست مگر اینکه حائل مانند دستکش یا پارچه بین آنها وجود داشته باشد و همچنین باید از فشار دادن دست و قصد لذت‌جویی اجتناب کنند.»
آیت‌الله مکارم شیرازی نیز بر همین اصل تأکید دارند و می‌گویند: «دست دادن با زنان نامحرم در فقه شیعه حرام است. حتی در مذاهب اهل سنت هم جز ابو حنیفه که به زنان پیر اجازه مصافحه داده، بقیه مذاهب آن را حرام می‌دانند.»
شرایط خاص برای دست دادن از روی دستکش
دست دادن با نامحرم از روی دستکش، تحت شرایطی خاص و با رعایت نکات دقیق، جایز است. این شرایط به‌طور کلی عبارتند از:
- عدم قصد لذت: دست دادن باید بدون هیچ‌گونه قصد لذت و شهوت باشد.
- عدم فشار دادن دست: نباید دست طرف مقابل را فشرد و تماس باید فقط به‌صورت سطحی و بدون تحرک خاص باشد.
- وجود حائل: دستکش یا پوشش دیگری که باعث جدا شدن مستقیم دست‌ها از هم شود، باید موجود باشد.
آیت‌الله سیستانی و دیگر مراجع بزرگوار نیز بر این نکته تأکید دارند که اگر دست دادن به‌طور غیرمستقیم و از روی حائل صورت گیرد و هیچ‌گونه قصد گناه یا تحریک نداشته باشد، اشکالی ندارد.
دست دادن با نامحرم در شرایط خاص
در برخی شرایط، مانند موقعیت‌های اضطراری که نیاز به کمک یا درمان فوری است، تماس با نامحرم ممکن است به‌طور موقت و در صورت ضرورت مجاز باشد. امام خمینی (ره) در این زمینه می‌فرمایند: «در صورتی که ضرورت اقتضا کند و برای نجات فردی از خطر جانی یا درمان بیماری، لمس بدن نامحرم ممکن باشد، این عمل جایز است.»
دست دادن با نامحرم در خارج از کشور
در برخی کشورهای غیرمسلمان، دست دادن به‌عنوان نشانه‌ای از احترام و خوش‌آمدگویی مرسوم است. آیت‌الله سیستانی در پاسخ به این پرسش که آیا در چنین شرایطی دست دادن با افراد غیرمسلمان جایز است؟، می‌فرمایند: «در صورتی که ترک دست دادن باعث ایجاد مشکلات اجتماعی یا ضررهای قابل توجه شود، ممکن است جایز باشد، اما این موضوع باید با رعایت احتیاط‌های دینی و حجاب صورت گیرد.»
دست دادن با زنان پیر و نابالغ
در مورد دست دادن با زنان پیر یا نابالغ، فتاوای مراجع متفاوت است. به‌طور کلی، آیت‌الله بهجت فرموده‌اند: «اگر بدون قصد لذت باشد، دست دادن با زنان پیر اشکالی ندارد.» اما در مورد نابالغین، بیشتر مراجع بر احتیاط تأکید دارند و دست دادن با آنان را تا زمانی که خوب و بد را درک می‌کنند، جایز نمی‌دانند.
در نهایت، دست دادن با نامحرم تحت شرایط معمول، حرام است و مراجع تقلید این مسئله را به‌طور شفاف در فتاوای خود بیان کرده‌اند. اما در صورتی که از روی دستکش یا با وجود حائل صورت گیرد، اگر هیچ‌گونه قصد لذت و گناهی در میان نباشد، ممکن است تحت شرایط خاص مجاز باشد. در چنین مواردی، رعایت احتیاط و پرهیز از هرگونه زمینه‌سازی برای ارتباطات غیرشرعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.