راز‌های پنهان کاخ چهلستون قزوین

به گزارش صد آنلاین ، کاخ چهلستون قزوین، بنایی بازمانده از دوران صفویان، جایی است که همه قزوینی‌ها آن را می‌شناسند و به‌خاطر معماری باشکوهی که دارد، نظر هر گردشگری را به خود جلب می‌کند. امروزه، این کاخ، به موزه تبدیل شده است و آثار گران‌قدری در آن نگهداری می‌شود. در این مطلب، اطلاعات دقیق و جامعی درباره کاخ چهلستون و راز‌های آن در اختیارتان می‌گذاریم؛ البته قزوین جا‌های دیدنی متنوعی دارد که بازدید از آن‌ها تجربه سفر به این شهر را، پربار و به‌یادماندنی می‌کند. 

معرفی کاخ چهلستون قزوین (عمارت کلاه فرنگی)

اگر به‌دنبال روشی کم‌هزینه و مهیج برای سفر به شهر آب انبار‌ها هستید،  قطار‌های مسیر قزوین، کیفیت نسبتا خوبی دارند و در تمام طول مسیر، احساس راحتی و آرامش خواهید داشت. شاید کاخ چهلستون قزوین به اندازه چهلستون اصفهان شهرت نداشته باشد، اما زیبایی و شکوه این بنای تاریخی دست کمی از بنا‌های باشکوه اصفهان ندارد. ساخت بنای چهلستون قزوین به سال ۹۵۱ هجری قمری، یعنی زمان شاه تهماسب (دومین پادشاه صفوی)، بازمی‌گردد که به دستور ایشان ساخته شده است. در آن زمان، شاه تهماسب پایتخت را به‌دلیل نزدیکی به دولت عثمانی، از تبریز به قزوین منتقل کرد؛ سپس ساخت‌وساز‌های متعددی در این شهر و به دستور ایشان صورت گرفت. متاسفانه این کاخ، تنها کوشک باقی‌مانده از مجموعه کاخ‌های سلطنتی دوران شاه تهماسب است.

عمارت چهلستون، یکی از مهم‌ترین جا‌های دیدنی قزوین به شمار می‌رود. بهتر است بدانید که این بنا در ابتدا عمارت کلاه فرنگی نام داشت. عمارت کلاه فرنگی در دوره قاجار و به دستور محمدباقر سعدالسلطنه، فرماندار وقت قزوین، مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت و تغییراتی در بنای آن ایجاد شد؛ سپس، سعدالسلطنه نام آن را به کاخ چهلستون تغییر داد.

حقایق ساخت و معماری کاخ چهلستون قزوین

جالب است بدانید که عمارت چهلستون قزوین، چند دهه‌ای قبل از چهلستون اصفهان ساخته شده است. شاه تهماسب برای ساخت این عمارت، جمعی از معماران چیره‌دست کشور را فراخواند. به دستور شاه، بخش‌های مختلفی از تالار‌ها و ایوان‌ها گرفته تا حوض‌های زیبا با تزئینات خیره‌کننده به سبک معماری آن زمان، در این مجموعه سلطنتی ساخته شد. شاه تهماسب، نقشه این عمارت را از روی نقشه یک معمار عثمانی انتخاب کرده بود.

عمارت چهلستون قزوین، ساختمانی هشت ضلعی و دو طبقه است و ۵۰۰ متر مربع مساحت دارد. در کاخ‌های سلطنتی، اغلب راه‌های خروج اضطراری و تونل‌های زیرزمینی ساخته می‌شود و کاخ چهلستون نیز از این قاعده مستثنی نیست. راه‌های خروج اضطراری عمارت چلهستون به مجموعه دولت‌خانه صفوی و خارج از شهر قزوین، راه داشت. این بنا در باغی وسیع ساخته شده بود که متاسفانه امروزه، بخش زیادی از آن به‌صورت خیابان درآمده است و در قسمتی از آن نیز، پارک سبزه میدان ساخته شده است.

تزئینات و جلوه‌های شگفت آور چهلستون

تزئینات کاخ چهلستون، جذاب‌ترین قسمت این بنای تاریخی هستند. پنجره‌های ارسی با شیشه‌های رنگانگ، جلوه بی‌نظیری به این بنا بخشیده‌اند. شیشه‌های این پنجره‌های مشبک از کشور آلمان وارد شده‌اند و مانند شیشه‌های رفلکس کنونی، در روز، نمی‌توان فضای داخلی را از بیرون دید؛ اما فضای بیرون از داخل دیده می‌شود. روی ارسی‌ها، آیاتی از قرآن با خط زیبایی نوشته شده که فضای معنوی خاصی را ایجاد کرده است.

در طول زمان، نقاشی‌های متعددی روی دیوار‌های طبقه اول این بنا کشیده شده است که گمان می‌رود اثر هنرمندانی ازجمله، مظفرعلی نقاش، عبدالجبار استرآبادی، رضا عباسی، میرزا علی نقاش یا علی اصغر کاشی باشند. این دیوارنگاره‌ها، رویداد‌های تاریخی و گذرزمان ازجمله، به سلطنت رسیدن نادرشاه و سلسله قاجار را نشان می‌دهند.

فضای بیرونی

در فضای بیرونی ساختمان چهلستون، به سبک معماری قدیمی ایرانی، حوضی در حیاط وجود دارد. حوض حیاط عمارت چهلستون قزوین در مرکز ساختمان واقع شده و با سنگ‌های مرمر تزئین شده است. در قسمت شمالی بنا راه‌پله‌هایی وجود دارد که امروزه، برای ورود به عمارت از آن استفاده می‌کنند. این راه‌پله‌ها در زمان ساخت بنا، آجر فرش بودند که با سنگ مرمر بازسازی شده‌اند.

موزه خوش نویسی قزوین

درحال‌حاضر، عمارت کلاه فرنگی قزوین به موزه خوش‌نویسی تبدیل شده است و آثار ارزشمندی با خط نستعلیق و نستعلیق شکسته از هنرمندان خوش‌نویس مشهور ایرانی در آن نگهداری می‌شود. ازجمله این هنرمندان می‌توان میرعماد قزوینی، محمد حسین عماد کتاب، سلطان علی مشهدی، میرعلی هروی، وصال شیرازی، میرزا ابوتراب، زین‌العابدین قزوینی، نیریزی، مالک دیلمی، درویش عبدالمجید، ملک محمد، زین‌العابدین اصفهانی و... را نام برد. آثار گران‌قدر این موزه که تعداد آن‌ها بالغ بر ۲۲۰۰ اثر است، به‌کمک کلکسیونر‌های شخصی قزوین و استادان خطاطی، از سراسر کشور گردآوری شده‌اند. 

عمارت کلاه فرنگی، در سال ۱۳۳۴ و به شماره ۳۸۹، در دفتر آثار ملی ایران به ثبت رسید و در تاریخ ۱۳۳۷ به گنجینه اشیای تاریخی و باستانی تغییر کاربری یافت.

آدرس عمارت کلاه فرنگی قزوین

کاخ چهلستون در بافت مرکزی قزوین، یعنی در خیابان امام خمینی، جنوب میدان آزادی یا همان سبزه میدان قرار دارد. این عمارت در باغی به نام باغ سعادت واقع شده است. برای بازدید از این کاخ و موزه آن در طبقه دوم، باید بلیط ورودی تهیه کنید. عمارت کلاه فرنگی همه روزه به‌غیر از روز‌های تعطیل و ایام سوگواری، از ساعت ۹ صبح تا ۶ عصر، پذیرای بازدیدکنندگان است.