غزه، بستر درگیری/ آیا این جنگ به کابوس جدیدی تبدیل خواهد شد؟

 به گزارش صد آنلاین ، گسترش قحطی در غزه به واسطه تهاجم ارتش رژیم صهیونیستی و ممانعت ارسال غذا و کمک‌های انسان دوستانه، موجب گسترش بی سابقه اعتراضات جهانی علیه این رژیم و حمایت های آمریکا از آن شده است.

به گزارش ایرنا، اندیشکده آمریکایی «مرکز مطالعات راهبردی بین الملل» اقدام به انتشار نظر کارشناسان خود درباره شرایط موجود در غزه کرده است که طی سه بخش منتشر خواهد شد. بخش اول این گزارش در ادامه آمده است.

حرکت سریع غزه به سوی قحطی گسترده از زمانی آغاز شد که اسرائیل در تاریخ ۲ مارس تصمیم گرفت محاصره کامل این منطقه را شروع کند. این اقدام با هدف تحت فشار قرار دادن حماس برای آزادی اسرای بیشتر صورت گرفت. اما نتیجه‌اش، نه آزادی اسرا، بلکه فروپاشی آتش‌بس موجود تنها دو هفته بعد و آغاز روند شتابان ورود غزه به شدیدترین بحران انسانی بود. امروزه، غزه با گرسنگی بی‌سابقه و سوءتغذیه حاد در سطحی گسترده مواجه است. برنامه جهانی غذا برآورد کرده است که یک‌سوم جمعیت غزه روزهای متوالی را بدون غذا می‌گذرانند، در حالی که گزارش‌های نگران‌کننده‌ای از افزایش شمار مرگ‌ومیر ناشی از گرسنگی منتشر شده است.

در پی افزایش انتقادات بین‌المللی، اسرائیل سامانه جدیدی برای توزیع کمک‌های بشردوستانه ایجاد کرد که بر بنیاد «غزه برای کمک‌های بشری» متمرکز است، سازمانی جنجالی که مدل توزیع کمک‌هایش با اصول شناخته‌شده و پذیرفته‌شده بشردوستانه چون بی‌طرفی، استقلال، بی‌غرضی و ایمنی مغایرت دارد. اسرائیل پیش‌تر از نظام قبلی توزیع غذا که تحت هدایت سازمان ملل بود، انتقاد کرده و آن را به انحراف کمک‌ها به سمت حماس متهم کرده بود، هرچند مقامات نظامی اسرائیلی اذعان دارند هیچ مدرک معتبری برای اثبات این ادعا وجود ندارد.

در حال حاضر، بنیاد «غزه برای کمک‌های بشری» تنها چهار مرکز توزیع دارد، در حالی که در سیستم قبلی صدها مرکز فعال بودند و مردم غزه باید از میان مناطق درگیری عبور کنند تا به مقدار ناچیزی از کمک‌ها دست یابند. نتیجه این وضعیت، افزایش چشمگیر شمار کسانی بوده که هنگام تلاش برای یافتن غذا جان خود را از دست داده‌اند؛ چراکه شرایط نابسامان و خشونت‌بار اطراف این مراکز، جان غیرنظامیان را به خطر می‌اندازد. وزارت بهداشت غزه تخمین می‌زند که بیش از ۱۰۰۰ نفر در پی تیراندازی نیروهای اسرائیلی در این وضعیت آشفته کشته شده‌اند.

در حالی که اعتراض جهانی به اوج رسیده، اسرائیل به‌تازگی تدابیری تازه برای بهبود جریان کمک‌ها اعلام کرده، از جمله توقف‌های موقت در حملات، ایجاد دالان‌های بشردوستانه، و ارسال کمک‌ها از طریق پرتاب هوایی. با این حال، این اقدامات قادر به رفع گرسنگی گسترده در غزه نیستند. در واقع، ارسال هوایی هم مخاطره‌آمیز است و هم ناکارآمد. تنها راهکار واقعی برای نجات از قحطی در غزه، پذیرش فوری و کامل از سوی اسرائیل برای ورود حجم کافی مواد غذایی به منطقه‌ای با جمعیتی دو میلیون‌نفری است.

ارسال کمک غذایی ایمن و بدون محدودیت باید از تمامی ملاحظات و مسائل سیاسی و امنیتی دیگر در غزه جدا شود. این روند باید بلافاصله آغاز شود، حتی در غیاب یک آتش‌بس رسمی. در ادامه، ارائه کمک‌های نجات‌بخش باید از شدیدترین آثار جنگ مصون نگه داشته شود، آن‌گونه که قوانین بین‌المللی در مورد درگیری‌های مسلحانه ایجاب می‌کنند.

محکومیت‌های جهانی نسبت به عملیات نظامی اسرائیل در غزه و بحران انسانی در هفته‌های اخیر افزایش یافته است. در ۲۱ ژوئیه، ۳۰ کشور از کشورهای شمال جهانی سیاست اسرائیل در ممانعت از ارسال کمک‌های بشردوستانه به غیرنظامیان غزه را محکوم کردند، تنها چند روز پس از آنکه دوازده کشور از جنوب جهانی اعلام کردند که برای پاسخگو کردن اسرائیل به‌خاطر «سیاست‌ها و اقدامات غیرقانونی‌اش» گام‌هایی برخواهند داشت. فرانسه نیز به نخستین عضو گروه G۷ تبدیل شد که اعلام کرد قصد دارد فلسطین را به‌عنوان یک کشور به رسمیت بشناسد. سپس، ۱۰۹ سازمان بشردوستانه هشدار دادند که غزه در آستانه «قحطی گسترده» قرار دارد. این اقدامات، همراه با خشم عمومی جهانی نسبت به تصاویر دلخراش از غزه، باعث شد نتانیاهو نگران از دست رفتن حمایت حتی از سوی متحدان سنتی اسرائیل شود.

با این حال، حمایت مستمر ایالات متحده از دولت اسرائیل، این کشور را در برابر فشارهای بین‌المللی محافظت کرده است. آمریکا در تاریخ ۲۴ ژوئیه از مذاکرات آتش‌بس خارج شد و تقصیر آن را به گردن «انعطاف‌ناپذیری» حماس انداخت، و رئیس‌جمهور ترامپ وعده فرانسه برای به رسمیت شناختن فلسطین را مورد انتقاد قرار داد. سناتور لیندسی گراهام گفت ترامپ معتقد است هیچ راهی برای مذاکره جهت پایان جنگ وجود ندارد و اسرائیل باید «با زور، غزه را تصرف و از نو آغاز کند.» با تداوم حمایت نظامی و دیپلماتیک آمریکا از اسرائیل، بعید است که دولت اسرائیل تغییری در اولویت‌های راهبردی خود در غزه ایجاد کند.

در داخل اسرائیل، سیاست‌های نتانیاهو تا حد زیادی محبوبیت دارند. یک نظرسنجی در اواخر ماه مه نشان داد که دوسوم یهودیان اسرائیلی با افزایش جریان کمک‌های بشردوستانه به غزه مخالف‌اند. نظرسنجی دیگری نیز حاکی از آن بود که ۶۴.۵ درصد از مردم اسرائیل «اصلاً» یا «خیلی کم» نگران وضعیت انسانی در غزه هستند. مگر آنکه افکار عمومی به‌طور چشم‌گیری تغییر کند، نتانیاهو تحت فشار افکار عمومی برای ادامه عملیات نظامی در غزه باقی خواهد ماند. افزون بر این، نتانیاهو رهبری ائتلافی شکننده را برعهده دارد که برخی از اعضای آن به‌شدت با افزایش کمک به غزه مخالف‌اند. با این حال، نشانه‌هایی از انتقاد داخلی در حال ظهور است. در تاریخ ۲۸ ژوئیه، دو سازمان برجسته حقوق بشری اسرائیلی، «بت‌سلم» و «پزشکان برای حقوق بشر» اعلام کردند که اسرائیل در غزه مرتکب نسل‌کشی شده است. در حال حاضر، فشارهای داخلی و بین‌المللی باعث تغییر در تاکتیک‌های اسرائیل شده‌اند، نه در راهبرد کلی آن در غزه.

اسرائیلی‌ها وقتی صحبت از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به میان می‌آید، اغلب می‌گویند: «این حمله، ۱۱ سپتامبر ما بود.» آن‌ها بیشتر به جنبه‌هایی چون شوک، درد، اضطراب و همبستگی عمومی اشاره دارند؛ همان واکنشی که آمریکایی‌ها در پی حمله ۱۱ سپتامبر تجربه کردند. اما بخش کمتر یادآوری‌شده، آن است که حملات ۱۱ سپتامبر، ایالات متحده را وارد دو جنگ طولانی‌مدت کرد که سه رئیس‌جمهور را گرفتار کرد و در نهایت بدون پیروزی روشنی به پایان رسید.

برای دولت جورج بوش پسر، حملات ۱۱ سپتامبر، نتیجه استبداد در جهان عرب بود. در حالی که آمریکا هم‌زمان درگیر جنگی متعارف با صدام در عراق و مبارزه با در افغانستان و عراق بود، راهبرد اعلامی واشینگتن «گسترش آزادی» در خاورمیانه بود. آنان معتقد بودند که با سرنگونی دیکتاتورها و توانمندسازی مردم، نیروهای میانه‌رو در منطقه فعال می‌شوند. اما در حالی که ارتش آمریکا دستاوردهای نظامی به دست می‌آورد، تحقق آزادی به‌مراتب دشوارتر از آن چیزی بود که تصور می‌شد. سطح انتظارات بارها و بارها پایین‌تر آمد. برنامه سیاسی ایالات متحده، غیرعملی و حتی در برخی موارد، غیرممکن از آب درآمد. گرچه برخی از اهداف نظامی محقق شد، اما اهداف راهبردی جنگ‌ها تحقق نیافتند.

دولت اسرائیل نیز در آغاز جنگ غزه، وعده داد که حماس را نابود خواهد کرد؛ وعده‌ای که در ماه‌ها و حتی سال‌های بعد نیز تکرار شده است. اما این وعده، در ماهیت خود، هدفی سیاسی است. دولت اسرائیل قاطعانه اعلام کرده که تشکیلات خودگردان فلسطین نباید جایگزین حماس شود و نسبت به هرگونه تلاش برای تشکیل دولتی تکنوکرات در غزه بدبین است. به‌جای حمایت از یک گزینه فلسطینی جایگزین، اسرائیل حملات نظامی گسترده‌ای را به‌کار بسته تا حماس را وادار به تسلیم کند اما نشانه‌ای از تسلیم قریب‌الوقوع وجود ندارد. در همین حال، روایت‌های جهانی درباره «بی‌رحمی» و «بی‌تفاوتی» اسرائیل نسبت به رنج غیرنظامیان را تقویت شده است.

ریشه‌کن‌کردن گروهی که در بافت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جامعه غزه و کرانه باختری ریشه دارد، هرچند وعده داده شود، کار بسیار دشواری است. مانند تجربه آمریکایی‌ها در عراق و افغانستان، اسرائیلی‌ها نیز در تحقق اهداف سیاسی از طریق ابزار نظامی با چالش‌های جدی روبه‌رو شده‌اند.

چالش پیش روی اسرائیل اکنون آن است که چگونه می‌تواند به جنگ پایان دهد در حالی که به هدف اعلام‌شده خود نرسیده است. اسرائیل می‌تواند آزادی گروگان‌ها را یک دستاورد معرفی کند اما در نهایت، نیاز به نوعی مصالحه خواهد داشت. هزینه‌های این جنگ به‌سرعت در حال افزایش است و منافع آن با شتابی مشابه رو به کاهش./خبر آنلاین