احکام عسر و حرج

به گزارش سرویس فرهنگی صدآنلاین، عسر و حرج چیست؟ عسر و حرج در لغت به معنای مشقت، سختی و تنگنا است و در اصطلاح فقهی و حقوقی به وضعیتی اطلاق می‌شود که انجام تکالیف و تحمل شرایط برای فرد، به ویژه زن در زندگی مشترک، موجب سختی و مشقت غیرقابل تحمل شود. در چنین شرایطی، اگر این وضعیت در دادگاه ثابت شود، درخواست طلاق پذیرفته خواهد شد.

مصادیق عسر و حرج در زندگی مشترک: عسر و حرج در زندگی مشترک به شرایطی اطلاق می‌شود که ادامه زندگی مشترک برای زن به حدی دشوار شود که تحمل آن برای او غیرممکن باشد. این شرایط شامل موارد زیر می‌شود:

1. ترک زندگی توسط شوهر: شوهر اگر حداقل ۶ ماه متوالی یا ۹ ماه متناوب بدون عذر موجه زندگی مشترک را ترک کند، زن می‌تواند درخواست طلاق بدهد.
2. اعتیاد شوهر: اعتیاد به مواد مخدر یا مصرف مشروبات الکلی، به‌ویژه اگر شوهر از ترک آن امتناع کند، می‌تواند موجب عسر و حرج برای زن شود.
3. محکومیت قطعی به حبس: اگر شوهر به حبس پنج سال یا بیشتر محکوم شود، زن می‌تواند درخواست طلاق کند.
4. سوء رفتار و خشونت: ضرب و جرح، فحاشی و هر نوع سوء رفتار مستمر که برای زن غیرقابل تحمل باشد، از مصادیق عسر و حرج به شمار می‌آید.
5. بیماری‌های صعب‌العلاج: ابتلا به بیماری‌های روانی یا مسری و مشکلات پزشکی جدی که زندگی مشترک را مختل کند، می‌تواند عامل طلاق به دلیل عسر و حرج باشد.

آیا طلاق عسر و حرج قابل رجوع است؟ طلاق بر اساس عسر و حرج طلاق رجعی محسوب نمی‌شود. یعنی پس از صدور حکم طلاق، امکان بازگشت به زندگی مشترک وجود ندارد.

عسر و حرج در ازدواج موقت: اگر ادامه زندگی زناشویی موقت برای زن دشوار باشد، دادگاه می‌تواند به اجبار زوج، باقی‌مانده مدت ازدواج موقت را به زن بذل کند و در صورتی که این اجبار ممکن نباشد، حکم به قطع رابطه زناشویی صادر خواهد شد.

عسر و حرج ناشی از نشوز شوهر: اگر شوهر از ایفای وظایف زناشویی خود سرباز زند، این موضوع می‌تواند موجب عسر و حرج برای زن شده و زن می‌تواند به استناد این وضعیت درخواست طلاق کند.

کراهت زوجه از شوهر و عسر و حرج: برخی فقها بر این عقیده‌اند که کراهت زن از شوهر به تنهایی نمی‌تواند دلیل محکمی برای طلاق باشد، اما اگر دادگاه تشخیص دهد که این نفرت به حدی است که ادامه زندگی مشترک را برای زن غیرممکن می‌سازد، آن را به عنوان مصداق عسر و حرج در نظر می‌گیرد و حکم طلاق صادر می‌شود.