چگونه رحمت برای همه مردم جهان است؟

به گزارش صدآنلاین، آیات ۱۰۲ تا ۱۰۶ فضای روشن و اطمینان‌بخشی درباره سرنوشت اهل ایمان در قیامت ترسیم می‌کند. قرآن می‌گوید مؤمنان از هراس بزرگ روز رستاخیز در امان‌اند. صدای فریادهای دوزخیان را می‌شنوند اما آن وحشت به آنان نمی‌رسد و فرشتگان به استقبالشان می‌آیند. تصویر ارائه‌شده، نقطه مقابل وضع مجرمان است که در آیات قبل و بعد، در التهاب و اضطراب قرار دارند.

بنابر روایت فارس، این بخش نشان می‌دهد یکی از فلسفه‌های اصلی رسالت پیامبران، رساندن انسان‌ها به ساحتی امن در قیامت است، ساحتی که بر اساس ایمان و عمل صالح شکل می‌گیرد و با آن وعده الهی که زمین در نهایت متعلق به بندگان صالح خواهد شد، ارتباط وثیقی دارد. این وعده در امتداد همان مسیر تاریخ‌سازی الهی است که در پایان، به استقرار عدالت و حاکمیت صالحان ختم می‌شود.

تحقق وعده وراثت زمین

در ادامه، آیه ۱۰۵ یادآور می‌شود که وعده وراثت زمین به صالحان، پیش‌تر در کتاب‌های آسمانی گذشته نیز نوشته شده بود. این اشاره به تورات و زبور، پیوندی تاریخی میان ادیان توحیدی برقرار می‌کند و نشان می‌دهد که تحقق جامعه صالح، یک آرمان مقطعی نیست، بلکه خط ممتدی است که در مأموریت همه پیامبران جریان داشته است. این آیه از منظر تفسیر اجتماعی، به ما می‌گوید حرکت‌های انسانی در مسیر عدالت، هرقدر هم در برابر طوفان ظلم کم‌رمق به نظر برسند، سرانجام زمین را به میراث‌داران تقوا می‌رسانند.

هدایت برای همه انسان‌ها

آیات ۱۰۶ و ۱۰۷ بر این حقیقت تاکید می‌کنند که قرآن تذکر و بیدارگر است برای مردمی که بندگی و حق‌پذیری را می‌جویند.
سپس در آیه ۱۰۷، پیام مرکزی سوره به شکلی روشن بیان می‌شود: رسالت پیامبر اسلام برای رحمت بر جهانیان است؛ نه تنها برای مؤمنان، نه فقط برای عرب، نه محدود به عصر نزول، بلکه برای همه زمان‌ها و همه اقوام.

پیامبر(ص) چگونه رحمت بر همه جهانیان بوده و هست؟

در اینجا می‌توان پرسید: پیامبر چگونه رحمت بر همه جهانیان بوده و هست؟ پاسخ این است که رحمت پیامبر، تنها یک احساس یا اخلاق فردی نبود، بلکه مجموعه‌ای از قانون‌گذاری الهی، الگوی زیست اخلاقی، مبارزه با تبعیض، حمایت از مظلومان، دعوت به صلح، آزادی انسان از بت‌پرستی و استبداد، و ایجاد منظومه‌ای از ارزش‌های انسانی بود که فراتر از زمان و جغرافیا اثر می‌گذارد.

این رحمت در رفتار پیامبر با دشمنان، در بخشش‌های بزرگ او، در ساختن جامعه‌ای که در آن برده آزاد می‌شود و فقیر کرامت می‌یابد، و در کتابی که راهنما برای هدایت همه نسل‌هاست، تجسم یافت. بنابراین رحمت پیامبر، رحمت ساختاری و تمدنی است و تا امروز نیز در قالب تعالیم قرآن و سنت او ادامه دارد.

موضع قاطع پیامبر در دعوت

آیات ۱۰۸ تا ۱۱۰ به پیامبر فرمان می‌دهد اعلام کند که او تنها بر اساس وحی عمل می‌کند و معبود او یکی بیش نیست. این بخش از آیات، بر خدا محوری و توحید به عنوان محور رسالت تاکید دارد.در مسیر دعوت نیز پیامبر مأمور است که اعلام کند منجزات او نه با تکیه بر ادعاهای شخصی، بلکه بر پایه وحی الهی است. این اعلان، هم مرزبندی اعتقادی مشرکان را روشن می‌سازد، هم نشان می‌دهد که پیامبر در برابر فشارهای اجتماعی و تهدیدهای دشمنان، مسیر را با تکیه بر حقیقت ادامه می‌دهد.

آگاهی مطلق الهی از حالات انسان

آیه ۱۰۹ می‌گوید فرقی ندارد مردم به پیامبر ایمان بیاورند یا روی برگردانند، خدا شاهد همه اعمال است. این یادآوری برای مؤمنان، آرام‌بخش و برای منکران، هشداردهنده است.آیه ۱۱۰ نیز انسان را موجودی معرفی می‌کند که سخن آشکار و پنهانش برای خدا یکسان معلوم است. این آگاهی مطلق الهی، مبنای عدالت در داوری قیامت و نیز مبنای تشویق انسان به صداقت و تهذیب باطن است.

درماندگی انسان بدون امداد الهی

در آیه پایانی، یعنی ۱۱۲، پیامبر مأمور می‌شود که دعا کند: پروردگارا میان ما و قوم ما به حق داوری کن. در ادامه آمده که خداوند مهربان‌ترین یاری‌دهندگان است. این پایان‌بندی آموزه مهمی دارد: حتی پیامبر با همه توان و حمایت الهی، راه رسالت را با تکیه بر دعا و طلب نصرت از خدا پیش می‌برد. پس جامعه ایمانی نیز باید در مسیر اصلاح و مبارزه با ظلم، به نیروی الهی اعتماد کند و راه درست را با صبر و امید ادامه دهد.

مجموع آیات ۱۰۲ تا ۱۱۲ سوره انبیا تصویری از سرنوشت نهایی مؤمنان، ماهیت رسالت پیامبر، جایگاه توحید، وعده وراثت صالحان و نقش خداوند در داوری و یاری‌دهی ارائه می‌دهد. در این آیات، رحمت پیامبر برای جهانیان در قالب رسالت هدایت‌بخش، عدالت‌گستر و آزادی‌آفرین تبیین می‌شود؛ رسالتی که هدفش ساختن جهانی با محوریت حقیقت و کرامت انسانی است.