پس از مرگ، روح از بدن جدا میشود، اما ارتباطات و علایق فرد همچنان ادامه دارند. در این شرایط، اگرچه فرد مرده دیگر توانایی اراده و اختیار ندارد، اما طبق باورهای دینی، اموات (با اذن خداوند) صدای ما را میشنوند و حتی میتوانند با ما ارتباط برقرار کنند. هرچند این ارتباط برای ما قابل درک نیست چرا که آنها دیگر از ابزار مادی برای سخن گفتن استفاده نمیکنند. در این حال، افراد میتوانند با انجام اعمال خیر مانند خیرات و خواندن دعا برای شادی روح اموات، به آنها کمک کنند.
آیا قربانی کردن برای اموات درست است؟
قربانی کردن برای اموات از دیرباز در فرهنگهای مختلف وجود داشته و همچنان عملی پسندیده محسوب میشود. قربانی کردن باید تنها برای رضای خداوند باشد و اگر نیت قربانی کردن برای اموات داشته باشید، باید ثواب آن را به روح آنها هدیه دهید. این عمل به شرطی صحیح است که نیت قربانی برای خدا باشد و به اموات به عنوان هدیهای برای شادی روح و آمرزش گناهان آنها ارسال شود.
آداب قربانی کردن برای میت
موضوعی که گاهاً به اشتباه مطرح میشود این است که گفته میشود باید برای میت تا هفت سال قربانی کرد و بعد از آن باید قربانی دیگری انجام داد، که این تنها یک خرافه است. در حقیقت، امام صادق (علیهالسلام) فرمودهاند که قربانی کردن باعث پاک شدن گناهان صاحب قربانی میشود و به آمرزش او کمک میکند. این عمل باعث شادمانی روح میت و رحمت خداوندی خواهد شد.
اگر فردی در حال حیات خود نذر کرده باشد که برای خودش قربانی کند و پیش از انجام آن فوت کرده باشد، بر عهده ورثه است که نذر او را عملی کنند و قربانی را به جای او انجام دهند و گوشت آن را بین فقرا توزیع کنند.
دعا برای قربانی کردن میت
برای قربانی کردن برای میت، همان دعای قربانی که برای خود انسان خوانده میشود، مورد استفاده قرار میگیرد. قربانی باید تنها برای خداوند باشد و این کار باید با نیت هدیه دادن ثواب به روح میت صورت گیرد. دعای معروفی که هنگام ذبح قربانی خوانده میشود، به این صورت است:
«وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ حَنِيفًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ»
«إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ لَا شَرِيكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ»
«اللَّهُمَّ مِنْكَ وَ لَكَ بِسْمِ اللَّهِ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ»
آیا قربانی کردن برای میت ثواب دارد؟
بسیاری از افراد ممکن است این سوال را مطرح کنند که آیا قربانی کردن برای میت به او ثواب میرساند یا خیر. این گفته که «قربانی برای میت ثواب ندارد»، نادرست است. در حقیقت، طبق احادیث معتبر، اگر کسی برای میت قربانی کند، ثواب آن به روح او میرسد. پیامبر اکرم (صلىاللهعليهوسلم) در موارد مختلف برای امتش توصیه کردهاند که قربانی کنند و در برخی موارد حتی از طرف امتش و افراد فوت شده قربانی کردهاند.
نحوه قربانی کردن برای اموات و شرایط آن
در صورتی که شخصی در دوران حیات خود نذر کرده باشد که برای خودش قربانی کند و پس از فوت هیچ مال و دارایی از خود باقی نگذاشته باشد، وراث میتوانند از دارایی خود برای قربانی کردن او استفاده کنند. همچنین در صورتی که فردی نذر کرده باشد که بعد از مرگش از مال و دارایی خود برای او قربانی کنند، بر وراث واجب است که این قربانی را به جا آورند.
آیا قربانی برای اموات در عید قربان واجب است؟
قربانی در روز عید قربان فقط برای کسانی که به حج رفتهاند واجب است، ولی برای بقیه مسلمانان مستحب است. قربانی کردن در روز عید قربان ثواب فراوانی دارد، اما میتوان این کار را قبل یا بعد از عید قربان هم انجام داد. قربانی برای میت در این ایام جایز و ثوابآور است.
قربانی کردن در سالگرد میت
برخی از افراد ممکن است در سالگرد فوت میت بخواهند برای او قربانی کنند. این عمل از نظر دینی مشکلی ندارد و اگر با نیت کمک به روح میت و هدیه دادن ثواب به او انجام شود، پسندیده است. البته نباید از واژه "قربانی" در این زمینه استفاده کرد، زیرا این عمل بیشتر به معنای انفاق و خیرات است.
قربانی کردن برای والدین فوت شده
اگر والدین شما فوت کردهاند و شما میخواهید در روز عید قربان برای آنها قربانی کنید، این عمل جایز و موجب ثواب است. البته برای کسی که در حیات خود نذر نکرده باشد، قربانی از مال وارثان برای او جایز نیست.
دعای قربانی برای شفای بیمار
در نهایت، دعای مخصوص برای قربانی کردن به نیت شفا از بیماری نیز وجود دارد. این دعا باید در زمان قربانی برای مریض خوانده شود و فرد باید پس از ذبح گوسفند، از خداوند شفای عاجل برای بیمار بخواهد.