سهشنبه ۰۱ خرداد ۱۴۰۳
به گزارش صد آنلاین ، وقتی در دهه 80 و 90 میلادی، جوانان پرحرارت با تابعیت کشورهایی چون عربستان، سومالی، یمن، عراق، مصر، سودان، مصر و پاکستان، دسته دسته راهی نقاط صعب‌العبور افغانستان می‌شدند تا به گروه القاعده بپیوندند، ناظران و استراتژیست‌های غربی تنها تحلیلی که قادر به ارائه‌‌اش بودند، انگشت حیرت به دندان گزیدن بود. غربی‌ها نمی‌فهمیدند القاعده و زعیم آن اسامه بن لادن چه جذابیتی ممکن است برای این جوانان داشته باشند که آنان اینگونه سحر شده، به زندگی امن و امان پشت‌پا زده و راهی کوه و کمر می‌شوند. اما شاید توضیح این پدیده کار چندان سختی نباشد، خصوصاً که برای شیرفهم شدن طرف غربی حتی می‌توان به یک فیلم هم استناد کرد.
فیلمی نه چندان باکیفیت از اسامه بن لان، احتمالاً مربوط به زمان حضور او در افغانستانِ تحت اشغال شوروی، که در آن او و چند نفر از اعضای رده پایین گروه القاعده دور یک سفره نشسته‌اند و از یک کاسه مشترک خوراک ساده‌ای را تناول می‌کنند. حتی اگر این فیلم را یک رپرتاژ هوشمندانه بدانیم، جوان مسلمان و ساده‌لوح عرب که بن لادن را به عنوان یک میلیونر می‌شناخت، وقتی او را هم‌‌سفره پایین‌ترین رده‌های گروه القاعده می‌دید، خواه‌ناخواه با تفرعن حکام کشور خود مقایسه کرده و نتیجه آن چیزی می‌شد که ناظران غربی قادر به فهم آن نبودند!
ظهور القاعده، به بهانه مبارزه با ارتش سرخ
67 سال پیش در چنین روزی، برابر 10 مارس 1957 میلادی، اسامه بن لان، در شهر ریاض به دنیا آمد. درخصوص ثروت فرزند هفدهم محمد بن لان (میلیاردر سعودی-یمنی) کافی است بدانید او با وجود داشتن 54 خواهر و برادر، پس از مرگ پدر مبلغی نزدیک به ٣٠ میلیون دلار به ارث برد. اما اسامه چون پدر و بسیاری از برادران خود علاقه‌ای به تجارت نداشت و در نخستین فرصت ممکن برای جهاد با اشغالگران روس راهی افغانستان شد. بن لادن سال 1988 میلادی با کمک تعدادی از همفکران خود گروه القاعده را در شهر پیشاور پاکستان پایه گذاشت. گروهی با عقاید سلفی که طی مدتی نسبتاً کوتاه توانست افراد بسیاری را از کشورهای اسلامی و حتی ممالک اروپایی جذب خود کند. القاعده در ابتدای کار تسلیح و آموزش مجاهدان افغانستانی برای مبارزه با ارتش سرخ شوروی را در دستور کار خود قرار داده و در این مسیر از پشتیبانی همه‌جانبه ایالات متحده برخوردار بود. اما اگر آمریکایی‌ها می‌دانستند بعد از دفع غائله روس‌ها، سر اسلحه القاعده به طرف خودشان برمی‌گردد، احتمالاً در بذل و بخشش‌های مالی و نظامی خود به این گروه احتیاط بیشتری می‌کردند.
از حمله به برج‌های دوقلو تا مرگ در ابیت‌آباد
نام گروه القاعده و اسامه بن لادن پیش و بیش از هرچیز با حملات یازدهم سپتامبر 2001 به برج‌های دوقلوی نیویورک گره خورده است. اما حملات این گروه که اغلب منافع آمریکا را هدف خود قرار می‌داد، مدت‌ها قبل از این واقعه بزرگ کلید خورده بود. تابستان سال ١٩٩٦ میلادی وقتی در جریان یک حمله انتحاری، ١٩ سرباز آمریکایی در برج‌های الخُبر عربستان کشته شدند، برای نخستین بار واشینگتن خطر القاعده را با پوست و گوشت خود احساس کرد. بمب‌گذاری سفارتخانه‌های آمریکا در تانزانیا و کنیا منجر به کشته شدن ٧٦ نفر، همچنین هدف قرار دادن کشتی جنگی یواس‌اس کول در یمن که ١٧ کشته به جای گذاشت، از دیگر ضرباتی بود که القاعده پیش از حادثه 11 سپتامبر به منافع ایالات متحده وارد آورد. اسامه بن لادن پس از حادثه حمله به برج‌های دوقلوی نیویورک توسط آمریکایی‌ها مورد تعقیب جدی قرار گرفت، تا جایی که اشغال افغانستان در زمان جرج بوش پسر نیز با هدف دستگیری او انجام شد. در نهایت رهبر فراری القاعده که برای مدت‌های مدید تحت تعقیب‌ترین فرد روی کره زمین محسوب می‌شد، دوم می ٢٠١١ میلادی در روستای ابیت‌آباد پاکستان توسط آمریکایی‌ها به قتل رسید.