چرا «فرهنگ» علت عقب‌ماندگی نیست؟ نقد یک نگاه رایج در تحلیل توسعه

به گزارش صد آنلاین ، یک اندیشکده پژوهشی با نقد نگاه رایج درباره توسعه، تأکید کرده است آنچه امروز به‌عنوان «فرهنگ نظم و پیشرفت» شناخته می‌شود، در بسیاری از کشورها نتیجه توسعه بوده نه علت آن.

به گزارش اندیشکده حکمرانی فرهنگی شهر تهران، در سال‌های اخیر برخی تحلیل‌ها ریشه مشکلات توسعه در ایران را به ویژگی‌های فرهنگی مانند بی‌نظمی، وقت‌نشناسی یا ضعف اخلاق کاری نسبت می‌دهند. اما این اندیشکده با استناد به پژوهش‌های ها-جون چانگ، اقتصاددان برجسته کره‌ای و استاد دانشگاه کمبریج، این نگاه را نوعی «خطای تحلیلی» می‌داند.

چانگ در آثار خود یادآوری می‌کند که تصویر امروزی ما از کشورهای توسعه‌یافته، تصویری تاریخی نیست. به‌عنوان مثال، در قرن نوزدهم بسیاری از انگلیسی‌ها، آلمانی‌ها را مردمی «کند، ناهماهنگ و بی‌نظم» توصیف می‌کردند. همچنین در اوایل قرن بیستم، مسافران غربی، کره‌ای‌ها را «تنبل، دزد و فاقد اراده پیشرفت» می‌دانستند؛ قضاوت‌هایی که با جهش اقتصادی و نهادی این کشورها، به‌کلی تغییر کرد.

در این یادداشت آمده است که نظم، اعتماد اجتماعی و اخلاق کاری پایدار زمانی شکل می‌گیرد که شهروندان با نهادهای کارآمد، قوانین قابل پیش‌بینی و امنیت اقتصادی روبه‌رو باشند. به باور نویسندگان، تأکید افراطی بر «اصلاح فرهنگ مردم» بدون اصلاح ساختارهای حکمرانی، نه‌تنها گرهی از توسعه باز نمی‌کند، بلکه می‌تواند مسئولیت ناکارآمدی را از دوش سیاست‌گذاری بردارد.

این اندیشکده تأکید کرده است تجربه جهانی نشان می‌دهد فرهنگ توسعه‌یافته، محصول زیست روزمره در یک نظام کارآمد است؛ فرهنگی که نمی‌توان آن را صرفاً با توصیه، تبلیغ یا آموزش‌های اخلاقی ایجاد کرد.