يکشنبه ۰۲ دی ۱۴۰۳
بازدید:۱۷۱
رشد کودک تحت تأثیر عواملی چون وضعیت ژنتیک، تغذیه مناسب و وجود یا عدم وجود بیماری‌های مزمن قرار دارد. کمبودهای غذایی در دوران کودکی حتی در صورت مصرف مکمل‌های ویتامینی نیز می‌تواند باعث سوءتغذیه شود. در این شرایط، رعایت تنوع و تعادل در رژیم غذایی کودک اهمیت ویژه‌ای دارد.به گزارش صدآنلاین، در توصیه‌های تغذیه‌ای برای کودکان کم‌وزن و کوتاه‌قد، عواملی مانند زمان شروع تغذیه تکمیلی، تعداد وعده‌های غذایی، حجم وعده‌ها، نوع میان‌وعده‌ها، ترکیب غذایی، غلظت غذا، آلرژی‌های غذایی، تنوع مصرف گروه‌های غذایی و استفاده از جایگزین‌های غذایی مناسب مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین، مصرف مکمل‌های غذایی ضروری مانند ویتامین D، ویتامین A، مولتی‌ویتامین و آهن در کودکان زیر دو سال بسیار حائز اهمیت است.
برنامه غذایی کودکان دچار سوءتغذیه
در کودکان مبتلا به سوءتغذیه، معمولاً روزانه چهار وعده غذایی اصلی و دو میان‌وعده غذایی در نظر گرفته می‌شود. البته باید توجه داشت که تعداد و سهم هر وعده غذایی و غلظت غذا باید متناسب با سن و نیاز کودک تنظیم شود. یکی از روش‌های مؤثر در تغذیه این کودکان، استفاده از غذاهای مقوی و مغذی است که به رشد و سلامت کودک کمک می‌کند.
ویژگی‌های رژیم غذایی مناسب برای کودکان کم‌وزن و کوتاه‌قد
رژیم غذایی مناسب برای این کودکان باید حاوی موارد زیر باشد:
- ریز مغذی‌ها: رژیم باید حاوی مقادیر کافی از ریزمغذی‌ها باشد، به‌ویژه مواد مغذی ضروری برای رشد، از جمله آهن، روی و ویتامین A.
- انرژی بالا و پروتئین باکیفیت: کودک نیاز به انرژی بالا و چربی کافی دارد که باید از منابع سالم مانند اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 تأمین شود. همچنین، کیفیت پروتئین مصرفی باید بالا باشد.
- طعم و بافت مناسب: غذا باید طعم و بافت قابل قبول برای کودک داشته باشد و تهیه آن ساده، مقرون‌به‌صرفه و در دسترس باشد.
توصیه‌های تغذیه‌ای برای مادران کودکان کم‌اشت‌ها
- صبوری در غذا دادن: هنگام غذا دادن به کودک، صبور باشید و از هیچ‌گونه اجبار برای خوردن غذا استفاده نکنید.
- تشویق به غذا خوردن: با کودک صحبت کنید و او را به خوردن غذا تشویق کنید. می‌توانید در این زمان او را به خوردن غذا ترغیب کنید.
- ایجاد لذت در زمان غذا خوردن: زمان خوردن غذا را با ابراز محبت و ایجاد حس لذت برای کودک خوشایند کنید.
- تشویق به خوردن: زمانی که کودک با علاقه غذا می‌خورد، او را تشویق و تعریف کنید.
- تنوع و تغییر در غذاها: غذاهای کودک را رنگین و متنوع کنید. به عنوان مثال می‌توانید غذا را با تزئینات جذاب مانند شکل حیوانات، گل‌ها یا عروسک‌ها تغییر دهید تا کودک را به خوردن غذا ترغیب کنید.
- تغییر طعم غذا: در صورت امتناع کودک از خوردن غذایی خاص، می‌توانید طعم آن را با استفاده از چاشنی‌های مورد علاقه کودک تغییر دهید و در زمان دیگری دوباره امتحان کنید.
- محیط غذا خوردن: سفره غذا را در محیطی تمیز، آرام، راحت و همراه با دیگران بچینید.
- محدود کردن ریخت‌وپاش: اگر کودک غذای خود را ریخت یا پرت کرد، با ملایمت این رفتار را محدود کنید و به تدریج از آن جلوگیری کنید.
- استفاده از موسیقی و بازی: هنگام غذا دادن، از موسیقی‌های کودکانه یا بازی برای جلب توجه کودک و تحریک اشتهای او استفاده کنید.
- عدم مخلوط کردن دارو با غذا: داروهای کودک را با شیر یا غذا مخلوط نکنید.
توصیه‌های کلی تغذیه‌ای برای کودکان کم‌وزن و کوتاه‌قد
برای کودکان کم‌وزن و کوتاه‌قد، در برنامه غذایی روزانه باید منابع پروتئینی حیوانی و گیاهی گنجانده شود، از جمله:
- پروتئین: انواع گوشت، تخم‌مرغ، حبوبات، مغزها و لبنیات. حداقل یک‌سوم پروتئین روزانه کودک باید از منابع حیوانی تأمین شود. همچنین، از حبوبات برای تکمیل اسیدهای آمینه و پروتئین استفاده شود. غذاهای ترکیبی مانند عدس‌پلو، ماش‌پلو و انواع آش نیز مفید هستند.
- ویتامین A: برای تقویت سیستم ایمنی، رشد و خون‌سازی، روزانه از منابع ویتامین A مانند زرده تخم‌مرغ، کره، سبزیجات و میوه‌های زرد و سبز استفاده شود.
- ویتامین C: از منابع ویتامین C مانند سبزی‌های برگ سبز، فلفل، گوجه‌فرنگی، توت‌فرنگی، لیمو و سایر میوه‌ها و سبزی‌ها برای تقویت سیستم ایمنی بدن و جذب بهتر آهن در برنامه غذایی کودک استفاده شود.
- ویتامین D: برای رشد استخوان‌ها و تقویت سیستم ایمنی، از منابع ویتامین D مانند ماهی‌های چرب، لبنیات و زرده تخم‌مرغ استفاده شود.
- سلنیوم: استفاده از منابع سلنیوم مانند تخم‌مرغ، مغزها و گوشت‌ها که باعث تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب می‌شود، توصیه می‌شود.
- ویتامین‌های گروه B: منابع غذایی حاوی ویتامین‌های گروه B مانند سبزی‌های برگ سبز، میوه‌ها، غلات سبوس‌دار، حبوبات، لبنیات و گوشت‌ها برای تنظیم متابولیسم انرژی، خون‌سازی و تقویت سیستم ایمنی بدن ضروری است.
- شیر و لبنیات: مصرف روزانه شیر و لبنیات به‌دلیل پروتئین باکیفیت، کلسیم و نقش آن‌ها در رشد و استحکام استخوان‌ها بسیار توصیه می‌شود.
- شیردهی: در کودکان شیرخوار، تعداد دفعات شیردهی افزایش یابد.
محدودیت‌ها و نکات تکمیلی
- کاهش مصرف نوشیدنی‌های شیرین: مصرف نوشیدنی‌های بسیار شیرین مانند چای شیرین، شربت‌ها و آب‌میوه‌های صنعتی باید کاهش یابد تا اشتهای کودک از بین نرود.
- کاهش غذاهای پرچرب و پرقند: مصرف غذاهای پرچرب (مانند چیپس و سیب‌زمینی سرخ‌کرده) و غذاهای حاوی قندهای ساده مانند سس‌های مایونز باید کاهش یابد.
- مکمل‌های ویتامین D: برای کودکان 2 تا 5 سال، هر دو ماه یک‌بار باید مکمل 50 هزار واحدی ویتامین D داده شود.
این توصیه‌ها می‌توانند به بهبود وضعیت تغذیه‌ای کودکان کم‌وزن و کوتاه‌قد کمک کرده و از سوءتغذیه در آن‌ها جلوگیری کنند.