پنجشنبه ۰۱ آذر ۱۴۰۳
یک روز پس از عملیات غافلگیرانه «طوفان الاقصی» توسط نیروهای جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) علیه اسرائیل در تاریخ هفت اکتبر، کابینه اسرائیل دستور توقف استخراج جریان گاز از میدان گازی «تامار» را صادر کرد. این میدان که دومین میدان بزرگ گاز طبیعی اسرائیل به شمار می‌رود، حدود 10 تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی در بر دارد و مالکیت آن در اختیار چندین شرکت اسرائیلی و بین‌المللی از جمله شرکت امریکایی Chevron است.
تا پیش از توقف فعالیت، این میدان گازی در حدود 70 درصد از نیازهای اسرائیل در زمینه تولید برق را تامین می‌کرد. هرچند تل‌آویو توانسته در هفته‌های اخیر تقاضای داخلی و مشتریان بین‌المللی را از سایر میدان‌ها و منابع گازی تامین کند، اما تشدید درگیری‌ها و تعطیلی میدان گازی تامار از یک سو و نگرانی‌های موجود از گسترش این جنگ به دیگر کشورهای خاورمیانه و احتمال باز شدن جبهه‌های جدیدی علیه این رژیم موجب بروز نگرانی‌هایی در بازارهای انرژی شده است.
افزایش قیمت گاز LNG در اروپا در بحبوحه جنگ غزه
در پی تحولات اخیر، قیمت نقدی گاز LNG در روز چهارشنبه هفته گذشته با افزایش 40 درصدی به 18.345 دلار رسید که بالاترین رقم در 8 ماه گذشته به شمار می‌رود. گزارش‌های متعدد نیز حاکی از آن است که برخی از خریداران گاز مایع طبیعی در شمال آسیا برنامه‌های خود به منظور خرید سوخت اضافی برای زمستان را به دلیل شدت گرفتن درگیری‌ها در نوار غزه به حالت تعلیق درآورده‌اند.
زمستان گذشته و در بحبوحه افزایش تورم و تحریم‌های غرب علیه روسیه – که سابق بر این بزرگترین تامین‌کننده نفت و گاز اروپا به شمار می‌آمد – قیمت سوخت و به ویژه گاز در اروپا افزایش چشمگیری یافت. کالوم مکفرسون، رئیس بخش کالا در Investec در گفت‌وگویی با پایگاه خبری المانیتور به این موضوع اشاره دارد که کمبود ساختاری گاز در اروپا بسیار شدیدتر از نفت است و علت این امر نیز به دلیل تحریم‌هایی است که غرب بر سر موضوع اوکراین علیه روسیه اعمال کرده است. به اعتقاد وی به همین علت است که در اروپا قیمت گاز و به طبع آن قیمت برق از حساسیت بالاتری در مقایسه با قیمت نفت برخوردار است؛ به علاوه آنکه تغییر جریان مسیر نفت نیز همواره بسیار آسانتر از تغییر جریان مسیر گازی است.
مکفرسون همچنین در ادامه می‌افزاید: «هرچند در حال حاضر ذخائر گازی اروپا تقریبا پر است، اما هنوز زمستانی طولانی در پیش داریم، بنابراین اگر زنگ خطری در خصوص تامین و عرضه انرژی به صدا در آید، باید در مورد آن فکر و اقدام شود. همچنین باید این را هم در نظر بگیریم که ممکن است زمستان بیش از حد معمول سرد باشد که این امر خود موجب فشار مضاعف بر عرضه خواهد شد. در این سناریو، ممکن است شاهد بازگشت به همان الگو و رفتار قیمت سال 2022 باشیم. اما اگر زمستان نسبتا ملایم باشد، ذخائر بالای موجود اروپا به معنای کاهش قیمت گاز خواهد بود.»
رهبران اروپایی نگران از احتمال افزایش قیمت انرژی در ماه‌های آتی
رابین میلز، مدیر اجرایی شرکت Qamar Energy، نیز بر این باور است که اگرچه بدترین سناریوی ممکن می‌تواند برای اروپا «بسیار بد» باشد، اما احتمال آن بسیار کم است؛ زیرا قیمت‌ها تاکنون در برابر دو جنگ بزرگ، حمله به زیرساخت‌های انرژی و اختلال در عرضه گاز و نفت مقاومت کرده‌اند.
اما با این وجود، باز هم شاهد آن هستیم که رهبران اروپا در تلاش هستند تا با مدیریت و اجرای برنامه کنترل خسارت از شعله‌ور شدن آتش این جنگ جلوگیری کنند. در همین راستا، مقامات اروپایی همچون ریشی سوناک؛ نخست وزیر بریتانیا، اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، و اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، یکی پس از دیگری و به منظور بحث و رایزنی به منطقه سفر کردند تا بتوانند از تشدید تنش‌ها و نیز گسترش جنگ به سایر نقاط منطقه جلوگیری کنند؛ جنگی که به خودی خود می‌تواند موجب بروز اختلال‌های گسترده در بازارهای جهانی انرژی شود.
احتمال صعودی شدن قیمت گاز در اتحادیه اروپا
با این حال برخی از کارشناسان بر این باورند که علیرغم درگیری‌های موجود اروپا توان گذر از زمستان آتی را دارد. به گفته پل هورسنل، رئیس بخش تحقیقات جهانی کالا بانک استاندارد چارترد، براساس داده‌های موجود ذخائر گاز LNG اتحادیه اروپا در حال حاضر چیزی در حدود 113.4 میلیارد مترمکعب است که بیش از 97 درصد ظرفیت ذخیره‌سازی این قاره را تشکیل می‌دهد. هورنسل بر این باور است که این میزان گاز حتی برای گذراندن یک زمستان بسیار سخت و سرد نیز کافی خواهد بود به خصوص آنکه در شرایط کنونی میزان تقاضا همچنان بسیار ضعیف است. با این حال، به گفته وی در حال حاضر قیمت‌ها در بازار اروپا بالاست و علت این امر نیز تا حد بسیار زیادی به دلیل ترسی ناشی از مشکلات احتمالی در زمینه عرضه باز می‌گردد.
اگرچه تعطیلی میدان گازی تامار نگرانی‌هایی را در خصوص کاهش صادرات گاز LNG مصر به اروپا ایجاد کرده، اما از سوی دیگر اعتصابات بالقوه کارگری در تاسیسات LNG استرالیا – به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان این سوخت در جهان – نیز می‌تواند موجب ایجاد محدودیت‌هایی در بازار انرژی شده و جریان انرژی به اروپا را با اختلال مواجه سازد.
کریس لونی، تحلیلگر و یکی از مدیران ارشد RBC در این خصوص به المانیتور می‌گوید: «افزایش قیمت گاز طبیعی در اروپا در نتیجه جنگ اسرائیل-غزه، این موضوع را مجددا به رهبران اروپایی یادآور ساخت که علیرغم ذخائر بالای گازی، تلاش برای تامین عرضه اضافی و همچنین تعدیل‌های اختیاری یا اجباری از سوی طرف تقاضا، قیمت‌های انرژی زمستانی همچنان موضوعی پرچالش برای اروپا و رهبران آن است.»
این تحلیلگر حوزه انرژی با تاکید بر تاثیر بالای تحولات ژئوپولیتیک بر قیمت انرژی، پیش‌بینی می‌کند اگرچه بازارهای گاز اروپا ممکن است در زمستان پیش رو موج افزایش قیمتی که در سال‌های اخیر با آن روبرو بودند را چندان تجربه نکنند، اما آنچه مشخص است این است که خطرات بالقوه موجود و تنش‌های موجود در خاورمیانه، این حاشیه امن اروپایی‌ها را به شدت تهدید می‌کند.
منبع: المانیتور/211111ZAQ