با رعایت این موارد سنگ کلیه را شکست دهید

 به گزارش صد آنلاین ،سنگ کلیه به توده‌های کوچک و دردناکی از کریستال‌ها گفته می‌شود که در کلیه‌ها تشکیل می‌شوند. نکته‌ی نگران‌کننده این است که این مشکل در هر دو جنس، زنان و مردان، به‌طور فزاینده‌ای شایع‌تر شده است.

سنگ‌ها زمانی به‌وجود می‌آیند که مواد معدنی و نمک‌های موجود در ادرار بیش از حد غلیظ شوند و متبلور گردند. اما علت اصلی آن‌ها چیست و مهم‌تر از آن، چگونه می‌توان مانع از تشکیل‌شان شد؟

درک روند تشکیل سنگ کلیه

به گفته‌ی دکتر وُرا، سنگ کلیه زمانی شکل می‌گیرد که ترکیب ادرار دچار عدم تعادل شود — یا به دلیل افزایش بیش از اندازه‌ی مواد معدنی مانند کلسیم، اگزالات یا اسیداوریک، یا به علت کمبود مایعاتی که این مواد را رقیق می‌کنند. با گذشت زمان، این مواد معدنی متراکم به هم می‌چسبند و بلورهایی می‌سازند که می‌توانند به سنگ تبدیل شوند.

او توضیح می‌دهد که تنها یک نوع سنگ کلیه وجود ندارد؛ بلکه چند نوع مختلف از جمله سنگ‌های کلسیم اگزالات، اسیداوریکی، استرووایت و سیستئینی شناسایی شده‌اند که هرکدام علت خاص خود را دارند.
سنگ‌های کلسیم اگزالات معمولاً با کم‌آبی بدن و رژیم‌های غذایی سرشار از اگزالات (مانند اسفناج، مغزها و چغندر) ارتباط دارند.
سنگ‌های اسیداوریکی بیشتر در افرادی دیده می‌شود که رژیم غذایی پرپروتئین دارند یا از نقرس رنج می‌برند.

مهم‌ترین دلایل ایجاد سنگ کلیه

به گفته‌ی دکتر وُرا، عوامل زیر از مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری سنگ کلیه هستند:
1. کم‌آبی بدن
یکی از اصلی‌ترین علل سنگ کلیه، کم‌آبی است. وقتی بدن دچار کم‌آبی می‌شود، ادرار غلیظ‌تر می‌گردد و مواد معدنی فرصت بیشتری برای متبلور شدن پیدا می‌کنند. افرادی که در محیط‌های گرم کار می‌کنند یا زیاد عرق می‌ریزند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
2. عادات غذایی نامناسب
رژیم‌های غذایی سرشار از نمک، قند و پروتئین حیوانی می‌توانند روند تشکیل سنگ را آغاز کنند. مصرف زیاد نمک باعث افزایش کلسیم در ادرار می‌شود، در حالی که پروتئین زیاد سطح اسیداوریک را بالا می‌برد. همچنین زیاده‌روی در خوردن مواد غذایی غنی از اگزالات مانند چای، شکلات و برخی سبزیجات سبز می‌تواند منجر به تجمع سنگ شود.
3. سابقه‌ی خانوادگی و عوامل ژنتیکی
دکتر وُرا می‌گوید: «اگر در خانواده‌تان سابقه‌ی سنگ کلیه وجود دارد، احتمال ابتلای شما نیز بیشتر است. برخی اختلالات ژنتیکی ارثی هم می‌توانند خطر بروز سنگ را افزایش دهند.»
4. چاقی و سبک زندگی کم‌تحرک
چاقی می‌تواند تعادل اسیدها را در ادرار تغییر دهد و خطر ایجاد سنگ‌های کلسیمی و اسیداوریکی را بالا ببرد. بی‌تحرکی نیز باعث کاهش متابولیسم و عملکرد کلیه‌ها می‌شود.
5. برخی بیماری‌ها
بیماری‌هایی مانند عفونت‌های مجاری ادراری، بیماری التهابی روده، پرکاری پاراتیروئید و کم‌آبی مکرر ناشی از استفراغ یا اسهال می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
6. داروها و مکمل‌ها
مصرف بیش‌از‌حد مکمل‌های کلسیم و ویتامین D، داروهای مدر (ادرارآور) و برخی داروهای مخصوص درمان میگرن یا افسردگی ممکن است باعث افزایش کلسیم یا اسیداوریک در ادرار شده و زمینه‌ساز تشکیل سنگ شوند.

چگونه از سنگ کلیه پیشگیری کنیم؟

پیشگیری عمدتاً بر پایه‌ی تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی است.
به گفته‌ی دکتر وُرا، «نوشیدن آب کافی نخستین خط دفاعی در برابر سنگ کلیه است. هدف این است که روزانه حداقل سه لیتر آب بنوشید. آبرسانی مناسب به رقیق شدن مواد معدنی در ادرار کمک می‌کند و احتمال تبلور را کاهش می‌دهد.»

او توصیه می‌کند:
1. آب زیاد بنوشید
قاعده‌ی کلی این است که اگر به‌اندازه‌ی کافی آب می‌نوشید، رنگ ادرار شما باید شفاف یا زرد کم‌رنگ باشد. گزینه‌های خوبی مانند آب نارگیل و آب لیمو نیز وجود دارد، زیرا هر دو حاوی «سیترات» هستند که به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می‌کند.
2. رژیم غذایی متعادل داشته باشید
دکتر وُرا پیشنهاد می‌کند: «مصرف نمک، غذاهای فرآوری‌شده و گوشت قرمز را کاهش دهید.» در عوض، میوه‌ها و سبزیجات بیشتری به‌ویژه مرکباتی مانند پرتقال و لیمو مصرف کنید، زیرا به‌طور طبیعی از تشکیل سنگ پیشگیری می‌کنند.
3. مصرف مواد غذایی غنی از اگزالات را محدود کنید
در مورد سنگ کلیه، اصل «اعتدال» بسیار مهم است. نیازی نیست غذاهای حاوی اگزالات را کاملاً حذف کنید، بلکه می‌توانید آن‌ها را همراه با مواد حاوی کلسیم (مانند شیر یا ماست) مصرف کنید تا اگزالات در روده به کلسیم متصل شود و به کلیه‌ها نرسد.
4. ورزش منظم و حفظ وزن سالم
ورزش منظم با حفظ عملکرد متابولیک مناسب، از سلامت کلیه‌ها حمایت می‌کند.
5. در موارد تکرارشونده به پزشک مراجعه کنید
اگر پیش‌تر دچار سنگ کلیه شده‌اید، بررسی‌های پزشکی و آزمایش ادرار می‌تواند به شناسایی علت دقیق کمک کند تا راهکارهای پیشگیرانه دقیق‌تر اتخاذ شوند. در برخی موارد، ممکن است داروهایی برای کنترل سطح کلسیم یا اسیداوریک تجویز شود.

اگرچه سنگ کلیه اندازه‌ی کوچکی دارد، اما تأثیر آن بر بدن بسیار بزرگ است. با نوشیدن آب کافی، رعایت تعادل غذایی و شناخت عوامل خطر، می‌توانید احتمال ابتلا به سنگ کلیه را به‌طور چشمگیری کاهش دهید و سلامت کلیه‌های خود را برای سال‌های طولانی حفظ کنید./ایمنا