راز نواب اربعه/ کسانی که واسطه امام و شیعیان بودند

به گزارش صدآنلاین، در دوران غیبت صغری، چهار نفر از شیعیان برجسته به عنوان نمایندگان ویژه یا نایبان خاص امام زمان (عج) فعالیت می‌کردند و رابط میان حضرت و شیعیان بودند. به این چهار نفر، نواب اربعه گفته می‌شود. آن‌ها از سال ۲۶۰ تا ۳۲۹ق، یعنی تقریباً به مدت ۷۰ سال، مسئولیت هدایت امور شیعیان و انتقال پیام‌های امام زمان را بر عهده داشتند.

اسامی نواب اربعه به ترتیب:

ابو عمرو عثمان بن سعید عمری

ابو جعفر محمد بن عثمان بن سعید

ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی

ابوالحسن علی بن محمد سمری

شرح حال کوتاه نواب اربعه

عثمان بن سعید عمری، اولین نایب خاص امام زمان، پیش از سال ۲۶۷ق درگذشت. امام حسن عسکری (ع) او را به چهل نفر از اصحاب خود معرفی کرد و به آن‌ها سفارش نمود که در دوران غیبت از عثمان اطاعت کنند. او تا پایان عمر، یعنی حدود شش سال، نیابت امام را بر عهده داشت.

پس از او، محمد بن عثمان بن سعید عمری، پسر او، به عنوان دومین نایب انتخاب شد. امام زمان (عج) او را جانشین پدر قرار داد و وی نزدیک به چهل سال این مقام را بر عهده داشت.

سومین نایب، حسین بن روح نوبختی بود که در بغداد فعال بود و پس از محمد بن عثمان، به دستور امام زمان، جانشین او شد. وی ابتدا موقعیت و احترام بالایی داشت، اما بعدها به دلیل فشار حکومت عباسی، مدتی مخفی شد و پنج سال در زندان بود. او حدود ۲۱ سال نایب امام زمان بود.

چهارمین و آخرین نایب، علی بن محمد سمری بود که از سال ۳۲۶ تا ۳۲۹ق فعالیت می‌کرد. دوران نیابت او با سخت‌گیری و فشار حکومت همراه بود و در این مدت، حضرت امام زمان (عج) به او خبر پایان نیابت و آغاز غیبت کبری را ابلاغ کرد.

علاوه بر این چهار نایب اصلی، وکلای دیگری نیز در شهرهای مختلف مانند بغداد، کوفه، اهواز، همدان، قم، ری، آذربایجان و نیشابور فعالیت می‌کردند و امور مردم را به امام منتقل می‌کردند. این وکلا تحت نظارت نواب اربعه عمل می‌کردند و اغلب فعالیت‌هایشان با توقیع‌های امام همراه بود.

به این ترتیب، نواب اربعه نقش اساسی در حفظ ارتباط میان امام زمان و شیعیان در دوران غیبت صغری داشتند و پایه‌های مدیریت شیعیان در آن دوران بر اساس این سیستم نهاده شد.