نکاتی که پزشکان دوست دارند در مورد چرت‌زدن بدانید

به گزارش صد آنلاین ، چرت‌زدن می‌تواند یک راه ساده و مؤثر برای انرژی‌گرفتن، بهترشدن حس و حال، افزایش سطح هشیاری و حتی کمک به سلامت قلب و مغز باشد به این شرط که اعتدال را رعایت کنید. برای خیلی از افراد، یک استراحت کوتاه در میانه روز یک عادت سالم است که سبک زندگی پرمشغله را تعدیل می‌کند. اما چرت‌زدن‌های مکرر و طولانی‌مدت و یا خواب‌آلودگی طی روز می‌تواند نشان‌دهندهٔ وجود یک مشکل باشد.

زیاد چرت‌زدن می‌تواند مربوط به بیماری‌ها و عوارضی مثل آپنه خواب، افسردگی و یا مشکلات قلبی و عروقی باشد. لازم است بدانید چرت‌زدن چه زمانی انرژی‌بخش و لازم است و چه زمانی می‌تواند یک زنگ هشدار باشد.

شاید به اندازه کافی نمی‌خوابید

چرت‌زدن در واقع بیانگر این است که شب‌ها به اندازه کافی نمی‌خوابید یا خوابتان باکیفیت نیست. نیاز به چرت‌زدن طی روز به‌خودی‌خود بد نیست اما می‌تواند نشان‌دهندهٔ این باشد که چیزی در بدنتان مشکل دارد.

اگر به اندازه کافی نخوابیده باشید، این پانزده دقیقه چرت‌زدن در وسط روز چیز بدی نیست؛ زیرا کمی به شما انرژی می‌دهد و شما را برای باقی روزتان شارژ می‌کند. اما طولانی چرت‌زدن عوارض دارد.

چرت‌زدن هرگز چیز بدی نیست؛ اما این واقعیت که اغلب نیاز به چرت‌زدن دارید؛ یعنی مسئله‌ای وجود دارد.

برای افراد سنین بالا چرت‌زدن خوب است

شواهد زیادی وجود دارد که افراد سنین بالاتر خصوصاً ۶۵ سال به بالا معمولاً شب‌ها به‌اندازه‌ای که نیاز دارند نمی‌خوابند. در نتیجه یک چرت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه‌ای طی روز می‌تواند بخشی از نیاز خواب این افراد طی یک سیکل ۲۴ ساعته باشد. اما اطلاعات زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد افراد سنین بالاتر کمتر از افراد جوان خواب‌آلوده‌اند که احتمالاً نشان می‌دهد افراد سن بالا در مقایسه با جوان‌ترها خواب کافی‌تری دارند و جوان‌ها به اندازه کافی نمی‌خوابند.

در جمعیت سن بالا، بیماری‌ها و عوارضی وجود دارد که می‌توانند در خواب اختلال ایجاد کنند و خواب‌آلودگی طی روز حاکی از این مشکلات سلامتی است که ریسک بیماری‌ها از جمله بیماری‌های کشنده را بالا می‌برند.

چرت‌زدن می‌تواند برای بعضی از اختلالات خواب خوب باشد

یک سری از اختلالات خواب هستند مثل نارکولپسی (حمله خواب) و هایپرسومنیا یا پرخوابی بی‌دلیل که چرت‌زدن بخشی از آنهاست و در واقع این پتانسیل را دارد که به احساس بهتر آنها در طی روز کمک کند. البته این ماجرا خصوصاً در حمله خواب بیشتر واقعیت دارد که یک اختلال خواب عصبی بوده و فرد علی‌رغم خواب کافی شبانه، طی روز بسیار خواب‌آلوده است.

اما به‌طورکلی در مورد همه افراد، اگر شما به اندازه کافی نخوابید و نتوانید راهی برای خواب بهتر شبانه پیدا کنید تا جلوی چرت‌زدن‌هایتان را بگیرید، یک چرت کوتاه می‌تواند برایتان مفید باشد. چرت‌زدن برای بیشتر افراد خوب است؛ اما همه چیز به این برمی‌گردد که چه چیزی باعث می‌شود به این چرت‌زدن نیاز داشته باشید.

۱۵ تا ۲۰ دقیقه برای چرت‌زدن خوب است

شاید خیلی از افراد بگویند ۱۵ تا ۲۰ دقیقه چرت‌زدن خیلی کم است؛ اما مشخص شده که چرت‌زدن طولانی‌تر از این شما را وارد خواب عمیق می‌کند و وقتی بیدار می‌شوید، دچار اینرسی خواب خواهید شد که به احساس گیجی و سرگردانی بعد از خواب گفته می‌شود و تا مدتی طولانی انگار تمرکز و هشیاری کافی ندارید. خیلی از افراد صبح‌ها این حالت را تجربه می‌کنند، خصوصاً اگر صبح خیلی زود بیدار شوند و مدتی طول بکشد تا دوباره به خواب بروند، اما وقتی بیدار می‌شوند دچار اینرسی خواب هستند و نمی‌توانند عملکرد خوب و هشیارانه‌ای داشته باشند. اگر تنها ۱۵ تا ۲۰ دقیقه چرت بزنید چنین اتفاقی نخواهد افتاد و بیشتر احتمال دارد شاداب و هشیار از خواب برخیزید و برای انجام کارهایتان سرحال‌ترید؛ بنابراین چرت کوتاه بهتر است.

چرت‌های نیروبخش به نفع مهارت‌های شناختی هستند

یک چرت کوتاه و نیروبخش برای مهارت‌های شناختی خیلی مفیدتر است و هشیاری بیشتری به شما می‌دهد. هر چه چرتتان طولانی‌تر باشد، نشان می‌دهد مشکلی دارید که اجازه نمی‌دهد خواب شبانه خوبی داشته باشید.

بنابراین از جهت احساس سرحال بودن، یک چرت کوتاه و نیروبخش عالی است و فوراً اثرش را خواهید دید. به‌طورکلی همیشه بهتر است خواب شبانه‌تان کافی و باکیفیت باشد و این چیزی است که به سلامت مغز شما کمک می‌کند.

کیفیت خواب با افزایش سن کمتر می‌شود

با بالارفتن سن ما شب‌ها کمتر می‌خوابیم و دلیلش افت کیفیت و مدت خواب است که باعث می‌شود همین اندازه خواب کمتر را طی روز بخواهیم جبران کنیم.

بعضی از افراد با یک چرت کوتاه بعد از ناهار، کمبود خواب شب خود را جبران می‌کنند؛ بنابراین وقتی فردی با سن بالا عادت دارد وسط روز یک چرت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه‌ای بزند نگران‌کننده نیست. اما اگر وسط روز ۳ یا ۴ ساعت می‌خوابد حتماً باید موردبررسی قرار بگیرد.

همچنین طبق شواهد علمی، با بالاتر رفتن سن ما باید کمتر طی روز احساس خواب‌آلودگی کنیم. افراد جوان‌تر به اندازه کافی نمی‌خوابند؛ زیرا بیشتر افراد در این سنین به ۸ تا ۹ ساعت خواب شبانه نیاز دارند؛ اما بیشتر آنها این اندازه نمی‌خوابند. آنها طی روز خواب‌آلوده به نظر می‌رسند؛ اما اگر به اندازه بخوابند طی روز کاملاً هشیار خواهند بود.

با افزایش سن، نیاز به خواب تغییر می‌کند

نیاز به خواب در هر سنی متفاوت است؛ از نوزادی تا کودکی و نوجوانی و جوانی، نیاز به خواب متغیر می‌باشد. نوزادان معمولاً به ۱۸ تا ۲۰ ساعت خواب نیاز دارند؛ زیرا ریتم شبانه‌روزی بدن آنها هنوز تنظیم نشده است؛ بنابراین تمام روز خواب هستند. در پایان یک‌سالگی کم‌کم عادت می‌کنند بیشتر نیازشان به خواب را شب‌ها تأمین کنند و شاید طی روز چند بار هم چرت بزنند تا کم‌کم ساعت بدنشان تنظیم شود.

بیشتر بچه‌های سنین دبستان و راهنمایی و دبیرستان باید شب‌ها ۹ تا ۱۰ ساعت بخوابند تا واقعاً احساس نشاط کنند. نوجوانان به ۸ تا ۹ ساعت خواب نیاز دارند؛ اما اغلب این اندازه نمی‌خوابند.

مدت خواب خود را بررسی کنید

اولین چیزی که باید از خودتان بپرسید این است: آیا من هر شب ۷ ساعت خواب مورد نیازم را دارم؟ اگر شب‌ها این اندازه نمی‌خوابید اولین کاری که باید بکنید این است که به دنبال راهی باشید تا هر شب ۷ ساعت خوب بخوابید.

این مهم است؛ زیرا بیشتر افراد اگر شب‌ها ۷ ساعت بخوابند طی روز دیگر نیازی به چرت‌زدن نخواهند داشت یا شاید طی یک هفته یکی دو بار پیش بیاید که نیاز به چرت‌زدن داشته باشند. اگر شب‌ها ۷ ساعت می‌خوابید اما می‌بینید طی روز هم نیاز به چرت‌زدن دارید باید با پزشک صحبت کنید تا مطمئن شوید دچار اختلال خواب نیستید.

داروها هم می‌توانند باعث خواب‌آلودگی شوند

خیلی از داروهای رایج می‌توانند باعث خواب‌آلودگی طی روز شوند. شاید در این مورد کاری نتوانید انجام دهید؛ اما حداقل علت را می‌توانید پیدا کنید. می‌توانید از پزشک خود بپرسید آیا امکان دارد داروی موردنظر را شب‌ها مصرف کنید؟

رایج‌ترین دارویی که باعث خواب‌آلودگی می‌شود دیفن‌هیدرامین و دوکسیلامین است که آنتی‌هیستامین هستند و برای درمان بی‌خوابی و آلرژی به کار می‌روند. همچنین برخی از داروهای ضدافسردگی، آنتی سایکوتیک، ضد اضطراب‌ها و داروهای افیونی در دستهٔ بنزودیازپین باعث خواب‌آلودگی می‌شوند.

سعی کنید بعد از ناهار چرت بزنید

اگر قصد چرت‌زدن دارید بهترین زمان بعد از ناهار است؛ زیرا با ریتم طبیعی بدن ما، ما حدود ساعت ۳ بعدازظهر خواب‌آلوده می‌شویم؛ بنابراین اگر می‌خواهید در خواب‌آلوده‌ترین زمان ممکن چرت بزنید این ساعت ایده‌آل است، یعنی حدود ۳ بعدازظهر. دیرتر از این ساعت مناسب نیست مگر اینکه قصد داشته باشید شب تا دیروقت بیدار بمانید.

بعد از ساعت ۴ یا ۵ بعدازظهر دو اتفاق می‌افتد: یکی اینکه چرت‌زدن سخت می‌شود؛ چون دیگر چندان خواب‌آلوده نیستیم و دیگر اینکه اگر در این ساعت‌ها بخوابید شب ساعتی که انتظار دارید خوابتان بگیرد این اتفاق نخواهد افتاد (مثلاً حدود ۱۰ و نیم ۱۱ شب).

اگر شب‌کار هستید

خیلی از افرادی که شب‌ها کار می‌کنند به اندازه کافی نمی‌خوابند و برخی از این افراد چرت‌زدن پیش از برگشتن به محل کار مفید است.

به پزشک مراجعه کنید

برای افراد ۱۸ تا ۶۴ سال، هر روز چرت‌زدن، چند بار طی روز چرت‌زدن یا طولانی چرت‌زدن همگی می‌توانند نشان‌دهنده این باشند که نیاز به مراجعه به پزشک دارند. چرت‌زدن نباید هر روز باشد؛ اما اگر چنین است پس باید بررسی صورت بگیرد.

خواب‌آلودگی زیاد طی روز می‌تواند نشانهٔ اختلال خواب، افسردگی یا اختلالی در تیروئید باشد و پزشک می‌تواند علت را تشخیص داده و درمان توصیه کند. اگر این علائم را دارید باید به پزشک مراجعه نمایید:

. مشکل در بیدارشدن از خواب

. احساس بی‌قراری

. مکرراً چرت‌زدن در محل کار، سر غذا یا حین صحبت با دیگران

. بی‌اشتهایی

. کمبود انرژی

. نوسانات خلقی مثلاً احساس اضطراب یا عصبی بودن

. هر روز ۱۴ تا ۱۸ ساعت خوابیدن

. به‌آرامی و کندی حرف‌زدن

. مشکل در به‌یادآوردن یا فکرکردن