شش قاتل سلول های عصبی که از آن بی خبرید

به گزارش صد آنلاین،  در ادامه توضیح مختصری درباره چگونگی اثر هر کدام آورده شده است:

1. کم‌خوابی (Lack of Sleep):

   • چگونه می‌کشد؟ خواب کافی برای پاکسازی سموم متابولیک (مثل پروتئین آمیلوئید بتا) که در طول روز در مغز جمع می‌شوند، ضروری است. کم‌خوابی مزمن این فرآیند پاکسازی را مختل می‌کند، باعث تجمع سموم می‌شود و منجر به التهاب عصبی و آسیب اکسیداتیو به نورون‌ها می‌گردد. همچنین خواب برای تثبیت حافظه و ارتباطات عصبی حیاتی است.

2. فست‌فودها (Fast Foods) / رژیم غذایی ناسالم:

   • چگونه می‌کشد؟ غذاهای فرآوری شده، سرشار از چربی‌های ناسالم (ترانس و اشباع)، قندهای تصفیه‌شده و نمک زیاد هستند. این ترکیبات باعث ایجاد التهاب مزمن در بدن و مغز، افزایش استرس اکسیداتیو (تولید رادیکال‌های آزاد آسیب‌زننده)، اختلال در عملکرد عروق خونی مغز و کاهش تولید فاکتورهای نوروتروفیک (مثل BDNF) می‌شوند که برای رشد و بقای نورون‌ها حیاتی هستند. کمبود مواد مغذی ضروری مانند آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و امگا-۳ نیز به آسیب کمک می‌کند.

3. کم‌آبی شدن بدن (Dehydration):

   • چگونه می‌کشد؟ مغز حدود 75% از آب تشکیل شده است. حتی کم‌آبی خفیف و مزمن می‌تواند حجم سلول‌های مغزی (از جمله نورون‌ها) را کاهش دهد، جریان خون به مغز را کم کند و غلظت سموم را در مغز افزایش دهد. این امر منجر به اختلال در عملکرد الکتریکی نورون‌ها، کاهش توانایی شناختی و در نهایت آسیب ساختاری طولانی‌مدت به سلول‌های عصبی می‌شود.

4. استرس طولانی‌مدت (Chronic Stress):

   • چگونه می‌کشد؟ استرس مزمن باعث ترشح مداوم هورمون‌های استرس (به خصوص کورتیزول) می‌شود. کورتیزول بالا و طولانی‌مدت می‌تواند:

     • به ساختارهای هیپوکامپ (مرکز حافظه) آسیب بزند و حتی باعث کوچک شدن آن شود.

     • باعث التهاب عصبی شود.

     • استرس اکسیداتیو را افزایش دهد.

     • تولید فاکتورهای رشد عصبی (مثل BDNF) را سرکوب کند.

     • در نهایت منجر به مرگ سلول‌های عصبی و اختلال در تشکیل ارتباطات جدید بین آن‌ها شود.

5. مصرف سیگار و جویدن تنباکو (Smoking & Tobacco Use):

   • چگونه می‌کشد؟ تنباکو حاوی هزاران ماده شیمیایی سمی (به ویژه نیکوتین، مونوکسید کربن و ترکیبات سرطان‌زا) است. این مواد:

     • باعث التهاب و استرس اکسیداتیو شدید در مغز می‌شوند.

     • به دیواره رگ‌های خونی آسیب زده و جریان خون و اکسیژن‌رسانی به مغز را کاهش می‌دهند (ایسکمی).

     • مستقیماً بر گیرنده‌های عصبی تأثیر گذاشته و تعادل شیمیایی مغز را به هم می‌زنند.

     • خطر سکته مغزی را که باعث مرگ گسترده نورون‌ها می‌شود، به شدت افزایش می‌دهند.

6. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و آفت‌کش‌ها (Exposure to Chemicals & Pesticides):

   • چگونه می‌کشد؟ بسیاری از مواد شیمیایی صنعتی، حلال‌ها، فلزات سنگین (مانند سرب، جیوه) و آفت‌کش‌ها (به خصوص ارگانوفسفات‌ها) نوروتوکسین هستند. این سموم:

     • مستقیماً به ساختار نورون‌ها حمله می‌کنند و غشاها و اندامک‌های آن‌ها را تخریب می‌کنند.

     • باعث ایجاد استرس اکسیداتیو و التهاب شدید می‌شوند.

     • در انتقال‌دهنده‌های عصبی (مثل استیل کولین) اختلال ایجاد می‌کنند.

     • می‌توانند باعث مرگ برنامه‌ریزی شده سلول (آپوپتوز) یا مرگ ناگهانی سلول (نکروز) شوند.

     • با بیماری‌هایی مانند پارکینسون ارتباط قوی دارند.

جمع‌بندی و توصیه مهم:
حفاظت از سلامت نورون‌ها برای عملکرد شناختی، حافظه، حرکت و سلامت کلی مغز در طول عمر ضروری است. برای کاهش این خطرات:

• خواب کافی و باکیفیت را در اولویت قرار دهید.

• یک رژیم غذایی سالم (سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، ماهی و چربی‌های سالم) داشته باشید و فست‌فود را محدود کنید.

• به میزان کافی آب بنوشید.

• راهکارهای مدیریت استرس (ورزش، مدیتیشن، یوگا، مشاوره) را بیاموزید و تمرین کنید.

• به هیچ وجه از محصولات تنباکو استفاده نکنید و در معرض دود آن قرار نگیرید.

• تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و آفت‌کش‌ها اجتناب کنید و در صورت لزوم از وسایل حفاظت فردی مناسب استفاده نمایید.

• ورزش منظم یکی از قوی‌ترین محافظ‌های عصبی است.

مراقبت از مغز با رعایت این نکات، سرمایه‌گذاری برای حفظ سلامت و کیفیت زندگی در طول عمر است./ اختصاصی صد آنلاین