علائم اگزما به تفکیک نوع

به گزارش صد آنلاین، این بیماری مزمن و دوره‌ای، نه تنها از لحاظ جسمی بلکه از نظر روانی نیز می‌تواند بر زندگی بیمار تأثیر بگذارد. 

در ادامه به طور کامل به علائم، انواع، دلایل بروز و روش‌های درمان و مدیریت اگزما می‌پردازیم.

اگزما چیست؟

اگزما (Eczema) یک التهاب مزمن پوستی است که با علائمی مانند:

• 🔥 خارش شدید
• 🩸 قرمزی
• 🌿 خشکی و پوسته‌ریزی
• 🫧 تاول‌های کوچک
• 💦 سفتی و ترشح مایع از محل ضایعات

همراه است. این بیماری غیر واگیر است و معمولاً به صورت دوره‌ای تشدید و تسکین می‌یابد.

انواع اصلی اگزما

۱. اگزمای تحریکی (Irritant Contact Dermatitis)

• علت: تماس مستقیم پوست با مواد شیمیایی محرک مثل:
  • مواد شوینده
  • صابون‌ها و ژل‌های دست‌شویی
  • حلال‌ها و مواد شیمیایی خانگی
• در چه کسانی بروز می‌کند؟ در همه افراد، حتی بدون سابقه آلرژی

۲. اگزمای آلرژیک (Allergic Contact Dermatitis)

• علت: واکنش آلرژیک به مواد خاص مانند:
  • فلز نیکل (در گوشواره، کمربند و ...)
  • عطرها و مواد آرایشی
  • رنگ مو
• در چه کسانی بروز می‌کند؟ در افرادی که زمینه ژنتیکی و حساسیت دارند.

۳. اگزمای آتوپیک (Atopic Dermatitis)

• علت: ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی.
• شروع: معمولاً از ۳ ماهگی و در کودکان
• همراهی: با سابقه آسم، کهیر یا تب یونجه در خانواده
• تداوم: ممکن است تا نوجوانی یا حتی بزرگسالی ادامه یابد.

 دلایل بروز اگزما

اگرچه علت دقیق تمام انواع اگزما مشخص نیست، اما عوامل زیر نقش مهمی در بروز یا تشدید آن دارند:

• عوامل ژنتیکی و خانوادگی
• ضعف سد پوستی (ناقص بودن لایه محافظتی پوست)
• محیط‌های خشک و کم‌رطوبت
• استرس و اضطراب
• تغییرات هورمونی
• آلرژن‌های محیطی (گرد و غبار، پشم حیوانات، گرده گیاهان)
• برخی غذاها (در افراد مستعد: شیر، تخم مرغ، گندم، گردو)

 علائم اگزما به تفکیک نوع

روش‌های تشخیص

• معاینه بالینی توسط متخصص پوست
• تست‌های آلرژی پوستی (Patch Test)
• آزمایش خون برای بررسی IgE و آلرژی غذایی
• بیوپسی پوست (در موارد غیرعادی یا مقاوم)

 درمان اگزما چگونه است؟

درمان اگزما به نوع و شدت بیماری بستگی دارد و شامل مراحل زیر است:

۱. مراحل خفیف

• کرم‌های مرطوب‌کننده منظم و روزانه
• پرهیز از مواد محرک
• شستشو با آب ولرم و صابون‌های ملایم

۲. مراحل متوسط تا شدید

• کورتیکواستروئیدهای موضعی (به مدت محدود و تحت نظر پزشک)
• داروهای ضد هیستامین (برای کنترل خارش)
• کرم‌های محروم‌کننده ایمنی (Topical Calcineurin Inhibitors) مانند تاکرولیموس و سیکلوفیرون
• فتوتراپی (PUVA یا UVB) در موارد مقاوم

۳. در موارد بسیار شدید یا گسترده

• داروهای سیستمیک مانند:
  • سیکلوسپورین
  • متوترکسات
  • بیولوژیک‌ها (مانند دوپیلوماب)

 باورهای نادرست درباره اگزما

 راهکارهای پیشگیری و مدیریت اگزما

• مرطوب‌کننده‌های منظم : حداقل ۲ تا ۳ بار در روز استفاده شود.
• اجتناب از مواد شیمیایی محرک : صابون‌های معطر، مواد شوینده قوی، رنگ مو، عطر و ...
• لباس‌های نخی و سبک : از الیاف سفت و ناگهانی بپرهیزید.
• کنترل استرس : تمرین مدیتیشن، یوگا یا تراپی روان‌شناختی می‌تواند مؤثر باشد.
• مدیریت محیط زندگی : استفاده از مرطوب‌کننده هوای اتاق، خنثی کردن گرد و غبار و پرهیز از دود سیگار.
• ثبت روزانه علائم و عوامل تشدیدکننده : به شناسایی الگوها کمک می‌کند.

نکته مهم:

اگزما یک بیماری قابل کنترل است، نه قابل درمان کامل. هدف اصلی درمان، کاهش علائم، جلوگیری از شعله‌وری و بهبود کیفیت زندگی است.

 سوالات متداول

✅ آیا اگزما قابل پیشگیری است؟

بله. با شناسایی و حذف عوامل تحریک‌کننده، حفظ سلامت پوست و مدیریت استرس می‌توان از بروز یا تکرار آن جلوگیری کرد.

✅ اگزما در کودکان بهتر می‌شود؟

بسیاری از کودکان با رشد و بلوغ بهبود می‌یابند، اما در برخی موارد تا بزرگسالی ادامه می‌یابد.

✅ کدام غذاها باعث تشدید اگزما می‌شوند؟

در افراد مستعد، شیر، تخم مرغ، گندم، سویا، گردو و غذاهای فرآوری شده می‌توانند عامل تشدید کننده باشند. تست آلرژی غذایی می‌تواند کمک‌کننده باشد./ مهر