يکشنبه ۲۶ اسفند ۱۴۰۳
بازدید:۲۵۵
صد آنلاین | حقیقت خشوع و خضوع در برابر خداوند، خاصّه به هنگام نماز فراتر از این است.به گزارش صد آنلاین، قرآن کریم به یکی از صفات مؤمنان اشاره می کند و می فرماید:
«قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ؛ الَّذِینَ هُمْ فِی صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ.» ۱
مؤمنان رستگار شدند؛ آنها که در نمازشان خشوع دارند.
شرح:
خاشع بودن به هنگام نماز، یکی از صفات بارز مؤمنان است؛ صفتی که عامل رستگاری آنان است؛ بنابراین برای رستگارشدن باید خشوع در نماز را در وجودمان ایجاد یا تقویت کنیم؛ از همین رو باید با چگونگی خشوع در نماز آشنا گردید.
خشوع در نماز هم ظاهر نماز را در بر می گیرد، آنچنان که امام صادق علیه السلام می فرمایند:
«اَلْخُشُوعُ غَضُّ اَلْبَصَرِ فِی اَلصَّلاَةِ.» ۲
فروتنی، پایین انداختن نگاه در نماز است.
و هم باطن آن را؛ چنانچه که رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلّم می فرمایند:
«اَلْخُشُوعُ فِی اَلْقَلْبِ.» ۳
فروتنی در قلب است.
اگرچه حقیقت خشوع و خضوع در برابر خداوند، خاصّه به هنگام نماز فراتر از این است.
امام باقر علیه السلام طی روایتی، کیفیت به جا آوردن رکوع را به زراره می آموزند. در این روایت، امام علیه السلام ذکری را برای رکوع توصیه می کنند که در آن، خضوع و خشوع را به تمام اعضاء و جوارح وجود انسان نسبت می دهند.
«... وَ أَنْتَ رَبِّی خَشَعَ لَکَ قَلْبِی وَ سَمْعِی وَ بَصَرِی وَ شَعْرِی وَ بَشَرِی وَ لَحْمِی وَ دَمِی وَ مُخِّی وَ عِظَامِی وَ عَصَبِی...» ۴
خدایا! تو پروردگار من هستی، دل و گوش و چشم و مو و پوست و گوشت و خون و مغز و استخوان ها و اعصاب من برای تو خاشع هستند.
بنابراین خشوع در نماز یعنی انقطاع الی الله پیدا کردن؛ یعنی جز خدا ندیدن، جز خدا نشنیدن؛ لذاست که امام علی علیه السلام از خداوند متعال در مناجات شعبانیه اینگونه مسئلت می دارند:
«إِلَهِی هَبْ لِی کَمَالَ اَلاِنْقِطَاعِ إِلَیْکَ.» ۵
خدایا! مرا انقطاع کامل به سوی خود عطا فرما.
اما چگونه می توان این خشوع را در وجود ایجاد کرد؟
شاید در جهت پاسخ به این سؤال، ساعت ها بتوان مطلب نوشت و یا سخن بر زبان جاری ساخت، اما آنچه که به نظر می تواند جامع همه مطالب باشد این است که همه چیز از درک حقیقت «الله اکبر» آغاز می شود. کلامی که آغازگر نماز است.
آنچه که انسان را خاضع و خاشع می کند، پی بردن به بزرگی خداوند است. حقیقتی که ریشه تکبّر، غرور و خودبینی را در وجود انسان می خشکاند و او را تبدیل به بنده ای مطیع و افتاده در برابر معبود بی منتها می سازد.
ببُر از خلق و با حق گیر پیوند
به کلّی اقتدا کن رکعتی چند
ز اول بفکن این دنیا پس سر
پس آن گاهی بگو الله اکبر ۶
پی نوشت ها:
۱. سوره مؤمنون، آیات ۱ و ۲.
۲. بحارالانوار، ج ۸۱، ص ۲۶۴.
۳. مستدرک الوسائل، ج ۴، ص ۱۰۵.
۴. الکافی، ج ۳، ص ۳۱۹.
۵. بحارالانوار، ج ۹۱، ص ۹۶.
۶. شیخ محمود شبستری، کنز الحقایق.
منبع: حوزه