دعا رمز پیروزی امام خمینی (ره) بود

 دعا به تعبیر امام خمینی (ره) یکی از نعمت‌های خداوند بر انسان است، دعا کردن نیز شکرانه این نعمت است، نکته مهم در این میان آن است که علاوه بر شناخت و درک این نعمت زوایای آن را بشناسیم. امام خامنه‌ای در بسیاری از بیانات خود همواره بر التزام به دعا کردن تاکید دارند. ایشان توصیه دارند چه در امور جزئی و چه در امر کلی نباید از دعا کردن غافل شد. 

مجموعه بیانات امام خامنه‌ای در خصوص مفهوم و معنای دعا در کتاب «دعا از منظر حضرت آیه الله العظمی سید علی خامنه‌ای مدظله‌العالی رهبر معظم انقلاب اسلامی» گدآوری و تدوین شده که قسمت سوم آن را در ادامه می‌خوانید:

دعا محرکه انسان است

پیامبر با آن مقام و با آن شأن و عظمت، از عبادت خود غافل نمی‌شد؛ نیمه‌شب می‌گریست و دعا و استغفار می‌کرد. أُم‌سلمه یک شب دید پیامبر نیست؛ رفت دید مشغول دعا کردن است و اشک می‌ریزد و استغفار می‌کند و عرض می‌کند: «أللّهُمّ و لا تکِلنِی إِلی نفسِی طرفه عینٍ». کسی خیال نکند در زندگی ملتی که در حال سازندگی است، دعا و تضرّع نقش زیادی ندارد. به‌عکس، ملتی که راه دشواری را در پیش روی خود دارد و می‌خواهد کار بزرگی را انجام دهد، در کنار کار و تلاش و مجاهدت، لازم است که باب گشاده‌ای برای دعا و توجّه به پروردگار و استمداد از خداوند قرار دهد.

شما در تاریخ اسلام مشاهده می‌کنید که معصومین علیهم‌السلام، ازجمله خودِ نبیّ اکرم و امیرالمؤمنین، در میدان‌های جنگ، در صحنه‌های پرخطر و در هنگام کار‌های بزرگ، دست توسّل و دعا باز می‌کردند. کسی نمی‌تواند بگوید که پیغمبر و مسلمانان صدر اسلام، تلاش و کار نمی‌کردند. بالاتر از تلاش آنها دیگر تلاش وجود ندارد. در آن ده سال که پیغمبر حاکمیت جامعه اسلامیِ آن روز را در اختیار داشت، سال‌هایی یکسره توأم با کار و تلاش بود؛ اما درعین‌حال، با وجود آن کار و تلاش و در کنار آن، دعا و تضرّع و انابه و استغفار و طلب و مسئلت از پروردگار عالم هم جای خود را داشت.

در قرآن کریم، بار‌ها در باب دعا و دعایی که بندگان صالح خدا کرده‌اند، سخن گفته شده است. همه اینها برای آن است که به ما درس داده شود. انبیای الهی در مواقع سختی دعا می‌کردند و از خدای متعال کمک می‌خواستند: «فدعا ربّهُ أنِّی مغلُوبٌ فانتصِر» که از قول حضرت نوح علیه‌السلام نقل شده است. یا از قول حضرت موسی علیه‌السلام نقل شده است: «فدعا ربّهُ أنّ هؤُلاءِ قومٌ مُجرِمُون».

موسی به خدا شکایت کرد و به او پناه برد. در باب دعا، خلاصه عرض ما این است که دعا، مظهر بندگیِ در مقابل خداوند و برای تقویت روح عبودیت در انسان است و این روح عبودیت و احساس بندگی در مقابل خداوند، همان چیزی است که انبیای الهی از اوّل تا آخر، تربیت و تلاششان متوجّه این نقطه بوده است که روح عبودیت را در انسان زنده کنند.

وقتی اصحاب و حواریّون پیامبران، در جنگ‌ها و حوادث گوناگون، دچار مصیبتی می‌شدند، روی دعا به جانب پروردگار می‌نمودند و عرض می‌کردند: «ربّنا اغفِر لنا ذُنُوبنا و إِسرافنا فِی أمرِنا»؛ خدایا! گناهان و زیاده‌روی‌ها و بی‌توجهی‌هایی را که در کار خودمان کردیم، بیامرز. خدای متعال یقیناً از بندگانی که در راه او حرکت می‌کنند و با اخلاص گام برمی‌دارند، حمایت خواهد کرد؛ من در این موضوع هیچ تردیدی ندارم. البتّه تضرّع و ابتهال به پروردگار را هم نباید فراموش کنیم؛ «قُل ما یعبؤُا بِکُم ربِّی لو لا دُعاؤُکُم».

بدون دعا و توجّه و توسّل به پروردگار نمی‌شود راه را پیش برد و من اعتقاد دارم که یکی از علل موفقیت امام ره، همین تضرّع و توجّه به پروردگار متعال بود.‌ می‌فرماید: «و لیس مِن صِفاتِک یا سیِّدِی أن تأمُر بِالسُّؤالِ و تمنع العطِیّهً». امام سجاد علیه‌السلام عرض می‌کند: پروردگارا! عادت تو این نیست که مردم را به خواستن امر کنی؛ اما آنچه آنها خواستند به آنها ندهی؛ یعنی معنای کرم الهی رحمت الهی و قدرت محیطه الهی این است که اگر می‌گوید بخواهید، اراده فرموده است که آن خواسته را اجابت کند. 

«و إِذا سألک عِبادِی عنِّی فإِنِّی قرِیبٌ أُجِیبُ دعوهً الدّاعِ إِذا دعانِ»؛ هرگاه بندگان من درباره من از تو سؤال کنند که کجاست، بگو‌ای پیامبر، من نزدیکم و پاسخ می‌گویم و دعوت و خواسته آن‌کسی را که از من می‌خواهد و مرا می‌خواند، اجابت می‌کنم. هرکس خدا را بخواند، پاسخی در مقابلش هست: «لِکُلِّ مسألهً مِنک سمعٌ حاضِرٌ و جوابٌ عتِیدٌ»؛ ¬¬¬ هر سؤالی از خدا، هر خواسته‌ای از خدا، یک پاسخ قطعی در مقابل دارد. این خیلی مهمی است و باید بندگان مؤمن خدا آن را خیلی قدر بدانند.

در وصیت امیرالمؤمنین علیه‌السلام به امام حسن مجتبی علیه‌السلام این معنا وارد شده است: «إِعلم أنّ الّذِی بِیدِهِ خزائِنُ ملکُوتِ الدُّنیا و الآخِرهً قد أذِن لِدُعائِک و تکفّل لِإِجابتِک»؛ خدای متعال که همه قدرت آسمان و زمین در قبضه توانایی اوست، به تو اجازه داده که با او دعا کنی و حرف بزنی و از او بخواهی. «و أمرک أن تسألهُ لِیُعطِیک»؛ از او مطالبه کنی تا او هم به تو عطا کند.

کلامی از امیرالمؤمنین علیه‌السلام نقل شده است که ایشان ـ بنا بر نقل ـ فرموده‌اند: «ثُمّ جعل فِی یدِک مفاتِیح خزائِنِهِ بِما أذِن فِیهِ مِن مسألتِه»؛ «خدای متعال، به این‌که به تو اذن داد از او بخواهی، کلید همه گنجینه‌های خود را در دست تو قرار داد.» پس اذنی که خداوند متعال داد تا هر چه می‌خواهی از او بخواهی، کلید همه خزائن الهی است. اگر انسان این کلید را به شکل درست به کار ببرد ـ از خدا بخواهد ـ مسلماً آن را در اختیار انسان می‌گذارد. «فمتی شِئت استفتحت بِالدُّعاءِ أبواب خزائِنِهِ».

انتهای پیام/1161