پنجشنبه ۱۸ بهمن ۱۴۰۳
بازدید:۳۶۲
حق الماره به معنای حقی است که به رهگذر داده می‌شود تا در هنگام عبور از کنار درختان و باغ‌ها، در صورت رعایت شرایط خاص، از میوه‌های آن‌ها استفاده کند.به گزارش صدآنلاین، این حق تحت شرایطی ویژه و با رعایت موارد مختلف به‌طور محدود اجازه‌پذیر است و نه به‌طور عمومی.
شرایط استفاده از حق الماره
۱. عدم آسیب به درخت یا محصول: باید از میوه‌ها تنها به مقدار نیاز و به‌گونه‌ای مصرف شود که به درخت آسیبی وارد نشود و به محصول باغ نیز ضرری نرسد. به عبارت دیگر، اگر مصرف میوه باعث خرابی شاخه‌ها یا تأثیر منفی بر محصول شود، استفاده از آن جایز نخواهد بود.
عبور اتفاقی: حق الماره تنها زمانی مجاز است که عبور فرد از کنار درختان اتفاقی و بدون قصد خوردن میوه‌ها باشد. برخی فقیهان این شرط را ضروری نمی‌دانند و خوردن را حتی در صورت قصد قبلی مجاز می‌دانند.
مصرف به میزان نیاز: فرد باید فقط به اندازه نیاز خود از میوه‌ها بخورد و از بردن میوه‌ها خودداری کند.
عدم حصار باغ: حق الماره تنها زمانی قابل اعمال است که باغ یا زمین فاقد دیوار یا حصار باشد. اگر باغ حصار داشته باشد، ورود به آن و استفاده از میوه‌ها بدون اجازه صاحب باغ ممنوع است.
رضایت مالک: در صورت علم یا گمان به ناخشنودی صاحب باغ، بهتر است از استفاده از میوه‌ها خودداری شود.
میوه چیده نشده: به‌طور کلی، برداشت میوه‌های چیده‌شده از درختان تحت شرایط حق الماره جایز نیست.
دیدگاه‌های فقیهان درباره حق الماره
امام خمینی: در کتاب "تحریر الوسیله" امام خمینی تصریح می‌کنند که اگر فردی بدون قصد خوردن میوه از کنار درخت عبور کند، می‌تواند به اندازه نیاز خود از میوه‌ها بخورد، مشروط به این که آسیب به درخت یا میوه‌ها وارد نکند و چیزی از آن‌ها با خود نبرد.
آیت‌الله مکارم شیرازی: ایشان می‌گویند که اگر باغ محصور نباشد یا شاخه‌های درختان بیرون از حصار باشند، عبور از کنار آن‌ها و خوردن میوه به میزان نیاز جایز است، مشروط به این که عبور به قصد خوردن نباشد و آسیبی به درخت وارد نشود. در صورت شک در رضایت مالک، احتیاط خودداری از خوردن است.
آیت‌الله فاضل لنکرانی: ایشان حق الماره را جایز نمی‌دانند و بر این باورند که استفاده از میوه‌ها بدون اجازه صاحب زمین جایز نیست.
آیا حق الماره در دنیای امروز جایز است؟
برخی پژوهشگران معتقدند که در عصر حاضر با توجه به شرایط خاص و تأثیرات منفی آن بر باغ‌ها و زمین‌ها، حکم حق الماره ممکن است ناعادلانه به نظر برسد. این حکم که در زمان‌های گذشته به‌ویژه در جوامع غیرمحصور کاربرد داشت، امروز در شرایط جدید باید مورد بازنگری قرار گیرد.