جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
تنش بین ارتش اسرائیل و مبارزان فلسطینی در ماه‌های اخیر به شدت افزایش یافته است. تاریخ این منطقه به مدت یک قرن با درگیری بین اسرائیلی ها و فلسطینی ها از بیت المقدس تا نوار غزه مشخص شده است. نگاهی به این درگیری در ده تاریخ کلیدی بیندازیم.
در شرایط جنگ جهانی اول و فروپاشی امپراتوری عثمانی، انگلیسی‌ها برای ایجاد کشوری برای یهودیان در فلسطین، به جنبش صهیونیسم نزدیک شدند. دوم نوامبر 1917، لرد بالفور در نامه‌ای متعهد شد که «در فلسطین ایجاد کانون ملی برای یهودیان» را تسهیل کند. در دوران قیمومت انگلیس، مهاجرت یهودیان به فلسطین به علت آزار و اذیت یهودیان در اروپا سرعت گرفت. در پایان جنگ، انگلیس با سپردن اداره این سرزمین به سازمان ملل، مساله حضور یهودیان در فلسطین را بین المللی کرد.
در سال 1947، سازمان بین المللی به این نتیجه رسید که فلسطین بین یک کشور یهودی (55٪ از خاک)، یک کشور عربی (45٪ از خاک) و یک منطقه تحت مدیریت بین المللی مطابق با بیت المقدس تقسیم شود.
در سال 1948 یک روز پس از تشکیل کشور اسرائیل، سوریه، لبنان، عراق، اردن و مصر به آن اعلام جنگ کردند. نیروهای مسلح اسرائیل به سرعت بر اوضاع تسلط پیدا کردند و پیروز شدند. نوار غزه به اداره مصر و کرانه باختری به اردن کنونی سپرده شد که تا کنون نیز ادامه دارد. بین 700 تا 900 هزار پناهنده فلسطینی گریختند و در غزه، کرانه باختری یا کشورهای عربی همسایه ساکن شدند.
از نظر صهیونیست ها، این نخستین جنگ اعراب و اسرائیل نشان دهنده جنگ پیروزمندانه استقلال است. از نظر فلسطینی ها، سال 1948 همچنان سال نکبت است، «فاجعه ای» که مبارزه برای بازگشت به سرزمین را باز می کند.
در سال 1967، تحولات سیاسی در منطقه، اسرائیل را به حمله برق آسا علیه کشورهای عربی سوق داد. ارتش اسرائیل پیروز شد و سرزمین های نوار غزه، کرانه باختری، سینا در مصر و بلندی های جولان سوریه را اشغال کرد. سازمان ملل قطعنامه 242 را تصویب کرد که تصاحب اراضی توسط اسرائیل را محکوم و خواستار خروج آن شد و از کشورهای عربی خواست تا کشور اسرائیل را به رسمیت بشناسند.
در سال 1974، سازمان ملل حق تعیین سرنوشت فلسطینی ها را به رسمیت شناخت و سازمان آزادیبخش فلسطین به عضویت ناظر درآمد. همزمان مقاومت فلسطین در لبنان استقرار یافت. در سال 1978 و سپس در سال 1982 اسرائیل به جنوب لبنان حمله کرد و بسیاری از فلسطینی ها را در اردوگاه های صبرا و شتیلا قتل عام کرد.
در سال 1987، شورشی که در اردوگاهی در غزه آغاز شد، به کرانه باختری گسترش یافت و این آغاز انتفاضه بود. این درگیری‌ها روند صلح اسرائیل و فلسطین را دوباره آغاز کرد، در حالی که بخشی از جنبش فلسطین شاخه مسلح خود، حماس، وابسته به اخوان‌المسلمین را ایجاد کرد. پانزدهم نوامبر 1988، شورای ملی فلسطین کشور فلسطین را اعلام کرد و دولت تشکیل داد.
نهم سپتامبر 1993 مذاکرات محرمانه بین ساف و نخست وزیران اسرائیل به توافق اسلو منجر شد. این توافق خودمختاری غزه و بخشی از کرانه باختری را برای مدت پنج سال پیش‌بینی می‌کند. کرانه باختری به سه منطقه تقسیم شده که تحت کنترل کامل یا جزئی تشکیلات خودگردان فلسطین یا ارتش اسرائیل است. حماس این توافقات را رد می کند. اجرای توافقنامه اسلو با مخالفت شهرک نشینان یهودی و در سایه حملات بین شهرک نشینان و فلسطینی ها به تعویق افتاد.
سپتامبر 2000، بازدید آریل شارون از محوطه مسجدالاقصی خیزش جدیدی از سوی فلسطینی ها را برانگیخت.
بین سال‌های 2000 تا 2005، درگیری‌های بین سازمان‌های مبارز فلسطینی و نیروهای اسرائیلی باعث کشته شدن بیش از 5600 نفر شد که بیش از سه چهارم آنها فلسطینی بودند.
در سال 2022، نیروهای ارتش اسرائیل 150 فلسطینی را کشتند، در حالی که حملات فلسطینی ها 30 اسرائیلی را به کشتن داد. این تشدید بی سابقه خشونت از زمان انتفاضه دوم بوده است.
سال 2022 با انتخاب مجدد بنیامین نتانیاهو به عنوان نخست وزیر، راستگراترین دولت تاریخ اسرائیل تشکیل شد.