آیا شیاطین مادی‌اند؟/ شهاب‌سنگ‌ها علیه شیاطین

به گزارش صدآنلاین، مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی به پرسشی درباره رجم شیاطین با شهاب‌سنگ در قرآن پاسخ داده است:

پرسش:
در قرآن گفته شده شیاطین با شهاب‌سنگ رجم می‌شوند. آیا شیاطین مادی‌اند که شهاب مادی بتواند آن‌ها را دفع کند؟ آیا این روایت با یافته‌های علمی سازگار است؟

پاسخ:
قرآن کریم در آیات مختلف از جمله سوره صافات آیه ۱۰ و سوره طارق آیه ۳، به شهاب ثاقب اشاره کرده است. برخی نقد کرده‌اند که قرآن شهاب را همان ستاره دانسته و شهاب برای زدن شیاطین پرتاب می‌شود، اما این برداشت نادرست است. در قرآن، واژه «ثاقب» به معنای نفوذکننده، هم برای «شهاب» و هم برای «ستاره» به کار رفته و شباهت وصف به معنای یکی بودن آن‌ها نیست.

منظور قرآن از رجم شیاطین:
مطابق قرآن، جنیان و شیاطین تلاش می‌کنند از سخنان فرشتگان در آسمان استراق سمع کنند، اما شهاب‌های آسمانی آن‌ها را بازمی‌دارند. این آموزه قرآن نشان می‌دهد که وحی الهی از سوی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله نمی‌تواند از جنیان گرفته شده باشد.

آیا شیاطین مادی هستند؟
ابلیس و جنیان در قرآن از آتش خلق شده‌اند و دارای خواص مادی مانند زاد و ولد و نسل‌اند. بنابراین، برخورد شهاب مادی با آن‌ها امکان‌پذیر است.

سازگاری با یافته‌های علمی:
علوم طبیعی و تجربی درباره فرشتگان و جنیان سکوت دارند و نه آن‌ها را رد می‌کنند و نه تأیید. از سوی دیگر، شهاب‌ها ذراتی هستند که در اثر ورود به جو زمین جرقه می‌زنند و ممکن است بر زمین بیفتند. قرآن نمی‌گوید همه شهاب‌ها برای راندن شیاطین است، بلکه برخی شهاب‌ها برای این منظور به کار می‌روند و بقیه دلایل طبیعی دارند.

نکته پایانی:
آگاهی مردم جاهلیت از این باور به معنای خرافه بودن آن نیست؛ ممکن است این عقاید از پیامبران گذشته، به ویژه حضرت ابراهیم علیه‌السلام به ارث رسیده باشد.

نتیجه‌گیری:
۱. قرآن نشان می‌دهد وحی الهی از جنیان گرفته نشده است، زیرا خداوند شیاطین را از استراق سمع بازمی‌دارد.
۲. گزاره رجم شیاطین با شهاب‌سنگ، با دیدگاه قرآن و مادی بودن جنیان سازگار است.
۳. علوم تجربی درباره فرشتگان و جنیان سکوت دارند و شهاب‌ها از نظر علمی دانه‌های کوچک در حال حرکت هستند؛ قرآن هیچ‌گونه تضاد منطقی با علل طبیعی آن‌ها ندارد.

منابع برای مطالعه بیشتر:

نجفی، روح‌الله، «بازکاوی گزاره قرآنی “رجم شیاطین با شهاب‌ها”»، مجله علوم قرآن و حدیث، ۱۳۹۰.

رضایی، حسین، عرصه سیمرغ، پژوهشگاه فرهنگ و معارف قرآن، ۱۳۹۸.

شریفی‌نسب، حامد و سید محمود طیب‌حسینی، «واکاوی مقصود مشرکان از ایراد اتهام کهانت به پیامبر»، فصلنامه کلام اسلامی، ۱۳۹۵.