به گزارش صد آنلاین، برای سالها، دانشمندان بر این باور بودند که مغز و روده دو سیستم مستقل در بدن هستند. اما تحقیقات اخیر نشان دادهاند که این دو اندام ارتباط بسیار پیچیدهای با هم دارند و بر یکدیگر تأثیر میگذارند. این ارتباط دوطرفه به عنوان محور روده-مغز شناخته میشود و نقش مهمی در سلامت جسمی و روانی انسان ایفا میکند. در این گزارش، به بررسی ارتباط بین روده و مغز، تأثیر سلامت روده بر سلامت روان و بالعکس، و همچنین وضعیت تحقیقات در این زمینه در ایران می پردازیم.
ارتباط بین روده و مغز یک ارتباط دو طرفه است. روده و مغز از طریق چندین مسیر با هم ارتباط برقرار میکنند. اولین مسیر ارتباطی آنها عصب واگ است. این عصب بزرگترین عصب در سیستم پاراسمپاتیک است و سیگنالها را بین مغز و روده جابجا میکند. سیستم ایمنی نیز یکی دیگر از راه های ارتباطی بین مغز و روده است. روده بزرگترین اندام ایمنی بدن است و باکتریهای روده بر سیستم ایمنی تأثیر میگذارند که به نوبه خود بر مغز تأثیر میگذارد. همچنین روده هورمونهایی تولید میکند که بر خلق و خو و رفتار تأثیر میگذارند. میکروبیوم روده هم می تواند ارتباطاتی با مغز انسان ایجاد کند. باکتریهای موجود در روده بر تولید انتقالدهندههای عصبی مانند سروتونین تأثیر میگذارند که نقش مهمی در تنظیم خلق و خو دارند.
تاثیر سلامت روده بر سلامت روان انسان ها تاثیرات چشمگیری می گذارد. به عنوان مثال تحقیقات نشان دادهاند که اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و اوتیسم با تغییرات در میکروبیوم روده مرتبط هستند. همچنین عدم تعادل باکتریهای روده میتواند منجر به تغییرات در تولید سروتونین شود که به نوبه خود میتواند باعث اختلالات خلقی شود. استرس نیز میتواند بر ترکیب باکتریهای روده تأثیر بگذارد و در نتیجه بر سلامت روان تأثیر منفی بگذارد.
از آنجایی که ارتباطات میان روده و مغز دو سویه هستند، بیماریهای روانی هم بر سلامت روده تاثیرگذار هستند. افراد مبتلا به افسردگی و اضطراب بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات گوارشی مانند سندرم روده تحریکپذیر هستند. علاوه بر آن، بیماریهای روانی میتوانند تغییراتی در ترکیب باکتریهای روده و میکروبیوم افراد ایجاد کنند.
درمان مشکلات روانی ناشی از بیماریهای روده شامل رویکردهای مختلفی است. ایجاد تغییرات در رژیم غذایی یکی از این رویکرد ها است. مصرف غذاهای پروبیوتیک و پریبیوتیک میتواند به بهبود سلامت روده و در نتیجه بهبود سلامت روان کمک کند. مصرف مکملهای پروبیوتیک و پریبیوتیک میتواند به بازیابی تعادل باکتریهای روده کمک کند. البته درمانهای روانشناختی و درمانهایی مانند شناخت درمانی رفتاری (CBT) میتوانند به مدیریت علائم روانی کمک کنند. دارودرمانی در برخی موارد، استفاده از داروهای ضد افسردگی یا اضطراب نیز می تواند در درمان این نوع بیماری ها موثر واقع شود. این گزارش صرفاً جنبههای کلی ارتباط روده و مغز را پوشش میدهد و برای تشخیص و درمان هرگونه بیماری، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
مهر