امروزه زندگی بدون اینترنت بسیار سخت و دور از تصور است اما چه کنیم که خود و خانواده از آسیب‌های فضای مجازی در امان بمانیم

فضای مجازی (اینترنت)، یک امکان گسترده و سریع ارتباطی می‌باشد، مانند: تلفن، رادیو، تلویزیون، سینما، و دستگاه‌هایی مانند صنایع فیلم‌سازی، گوشی همراه  و ...؛ بنابراین، خودش یک دستاورد علمی و رشد در صنعت الکترونیک می‌باشد، و پدیدۀ مخوفی نیست.

هیچکدام از این وسایل ارتباطی، نه تنها هیچ ضرر و آسیبی ندارند، بلکه لازمۀ پیشرفت و سرعت در ارتباطات می‌باشند؛ چنان که خود مرقوم نمودید: «بدون اینترنت نمی‌شود» و دقیقاً همین‌طور هم است. امروزه بیشتر ارتباطات و تعاملات بین دولت‌ها و ملت‌ها، از تعاملات بانکی گرفته، تا سایر امور اداری، از تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی گرفته، تا ارتباطات مردمی، و حتی ارتباطات علمی، فضایی، هواشناسی و ...، همه با استفاده از امکانات اینترنتی انجام می‌پذیرد.

پس، باید توجه نمود که این چگونگی استفاده از یک امکان است که می‌تواند مفید و یا مضر باشد، نه خود آن ابزار و امکان.

در فضای اینترنتی که اصطلاحاً به آن «فضای مجازی» می‌گویند، -در حالی که دیگر نه تنها مجازی نیست، بلکه کاملاً حقیقی و واقعی می‌باشد- می‌توان به هر قصد و هدفی، هر مطلبی را منتشر نمود و انتقال داد و یا دریافت نمود، از عالی‌ترین سطوح علمی گرفته، تا آموزش ساخت سلاح و ارائۀ نقشه برای آدم‌کُشی و ایجاد هرج و مرج و ناامنی در خیابان‌ها. لذا هم مطالب مفید دارد و هم مضرّ.

و اما راه‌کارهای مصونیت:

آیا کسی می‌پرسد: «چه کنیم تا بدون لباس و تجهیزات غواصی، در اعماق دریاها شنا کنیم و غرق نشویم - یا چه که کنیم تا هر چه دلمان خواست بخوریم و بیاشامیم، اما بیمار نشویم - یا زندگی را به بازی و غفلت بگذاریم، اما گمراه نشویم و به خسران نیفتیم؟!

الف - دوری از فضای آلوده

اولین راه‌کار و پیشگیری در مصون ماندن از آسیب‌های فضاهای آلوده، مانند فضای مجازی، این است که آدمی خود را در آن فضای آلوده ندهد و هدف و سیبل تیرهای زهرآگین آن ننماید، نه این که به هر شبکه‌ای رجوع کند، هر تصویری را ببیند، هر پیام منحرف کننده و هر نوع شبهه‌ای را بخواند و سپس بپرسد: «چه کنیم که آسیب نبینیم؟!» باید گفت: «حتماً آسیب می‌بینید، اگر چه چند تیر یا تشعشع آلوده، از کنار شما عبور کند، اما حتماً یک یا چند تا هم به شما برخورد نموده و آسیب می‌زند!  

ب - برخورداری از پوشش و سپر محافظتی

آیا می‌توان بدون پوشش مخصوص آتش‌نشانی، به درون آتش رفت، یا بدون واکسینه، در معرض ویروس‌ها قرار گرفت، و یا بدون جلیقه و سپر محافظتی، به عملیات پلیسی اقدام نمود، و یا بدون ماسک در فضای آلوده تنفس نمود ... و انتظار داشت که هیچ آسیبی نرسد؟!

پوشش مناسب در برابر تمامی انحرافات و آلودگی‌های منتشر شده در فضای مجازی، خواه اراجیف باشد، یا تصاویر تحریک کننده و یا انتشار شبهات، همان «عقل و علم، به همراه بصیرت» می‌باشد؛ و سپر محافظتی نیز فقط و فقط رعایت "تقوا" در جمیع جهات می‌باشد.

کسی که از یک سو خردی برای تفکر در موضوعات و شبهات ندارد، از سویی دیگر علمی ندارد که متوجه خطاها و انحرافات شود، و از سویی دیگر هنگام مواجه با شبهه، نه مطالعه می‌کند و نه می‌پرسد تا شبهه‌اش برطرف شود، حتماً اگر چه به صورت اتفاقی و گذرا با انحرافی مواجه شود، حتماً آسیب می‌بیند - کسی که "تقوا" ندارد، یعنی از خود محافظت نمی‌کند، پس حتماً هدف قرار می‌گیرد و آسیب می‌بیند و چه بسا هلاک شود!

ج - اخلاق حسنه و محبّت

چه چیزی سبب شده تا از کودکان گرفته تا بزرگسالان، ارتباط خود را با اطرافیان کاهش دهند و به گوشه‌ای بخزند و با گوشی همراه وارد فضای مجازی شوند و هر مطلبی را بخوانند یا هر تصویری را ببینند؟!

از علل اصلی، کاهش محبّت به اعضای خانواده، خویشان، دوستان و اطرافیان می‌باشد که علل متعددی دارد.

از جمله علل، بداخلاقی‌ها، بدرفتاری‌ها، بی‌توجهی‌ها و بروز ندادن محبّت‌ها می‌باشد.

بی‌تردید، لذت دیدن، هم‌نشینی و گفتگو با پدر و مادر یا همسر و فرزندان، به مراتب بیشتر از زندگی در فضای مجازی می‌باشد.

د - پرهیز از هم‌نشینی (مجالست)

ورود به شبکه‌ها و یا خواندن پیام‌ها (پست‌های) دشمنان، هم‌نشینی (مجالست) با آنهاست؛ و این هم‌نشینی و هم نفسی، سبب انتقال آلودگی‌ها می‌شود؛ ابتلا به آلودگی‌های مشابه نیز هم‌نوعی و هم‌سویی می‌آورد؛ لذا فرمود: «اگر با آنها بنشینی، خودت هم از آنان هستی»:

«وَقَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ أَنْ إِذَا سَمِعْتُمْ آيَاتِ اللَّهِ يُكْفَرُ بِهَا وَيُسْتَهْزَأُ بِهَا فَلَا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّى يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ إِنَّكُمْ إِذًا مِثْلُهُمْ إِنَّ اللَّهَ جَامِعُ الْمُنَافِقِينَ وَالْكَافِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعًا» (النساء، 140)

- و خداوند (این حکم را) در قرآن بر شما نازل کرده که هرگاه بشنوید افرادی آیات خدا را انکار و استهزا می‌کنند، با آنها ننشینید تا به سخن دیگری بپردازند! وگرنه، شما هم مثل آنان خواهید بود. خداوند، منافقان و کافران را همگی در دوزخ جمع می‌کند.

بنابراین، همانگونه که دشمنان، شما را از هر حیث تحریم کرده‌اند، نه فقط تحریم بانکی، تجاری، دارویی و ...، حتی تحریم خبری و تبلیغاتی کرده‌اند، شما نیز آنها را تحریم کنید و به هیچ وجهی وارد حوزه و فضای شیطانی آنها نگردید.

با دشمن، باید رویارویی نمود، نه هم‌نشینی مسالمت‌آمیز!

ھ - پرهیز از تقویت - انتشار آلودگی‌ها و بازگویی حرف مُفت

بازار دشمنان را در فضای مجازی، دوستان بی‌خرد و ناآگاه رونق می‌بخشند؛ چنان که از یک پیام یا شعاری خوششان می‌آید و تأییدش می‌کنند و یا از جمله‌ و اظهار نظری خوششان می‌آید و آن را در سطح گسترده نشر می‌دهند و برای دوستان و مشترکان ارسال می‌نمایند! نه فقط در ایران، بلکه در همه جا!

دشمن، تصاویر تحریک کننده و سوق دهنده به حرام، و یا شعارهای پوچ، یا مواضع به ناحق، و یا تهمت و افترا، و یا شبهات را برای خودش و همفکرانش مننتشر نمی‌نماید، بلکه قصد و هدف، دیگرانی هستند که هنوز به دام نیفتادند و با آنها همسو نشده‌اند.

امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند:

«الشُّبهَةُ عَلى أربعِ شُعَبٍ: إعجابٌ بِالزِّينةِ، و تَسويلُ النَّفسِ، و تَأوُّلُ العِوَجِ، و لَبسُ الحَقِّ بالباطِلِ.» (الكافي : 2/393/1 - نهج البلاغه، حکمت 31)

- شبهه چهار شاخه دار‌؛ دل باختن در برابر زینت‌ها (ی نفس و یا بیرونی)، وسوسۀ نفْس، توجيه كردن كجی‌ها، و آميختن حق به باطل.‌»

پس، حال که اهداف و علل تبلیغ انحرافات و از جمله "شبهه" روشن است، چرا انسان عاقل خود را هدف آنها قرار دهد و چرا از روی سطحی‌نگری و ظاهربینی و برای خودنمایی تأیید کند و انتشار دهد؟!

«وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَيَتَّخِذَهَا هُزُوًا أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ» (لقمان، 6)

- و برخى از مردم كسانى‏ اند كه سخن بيهوده را خريدارند تا [مردم را] بى[هيچ] دانشى از راه خدا گمراه كنند و [راه خدا] را به ريشخند گيرند براى آنان عذابى خواركننده خواهد بود.

باید خود را تربیت کنیم و عادت دهیم تا سخنان یاوه را نشنویم - هر چه شنیدیم یا خواندیم را بازگو و منتشر ننماییم و برای عمر و عقل شریف و شخصیت خود، ارزش قائل شویم.

و - برنامه‌ریزی جهت استفاده بهینه و مفید

اگر کسی برای خودش، شخصیتش و عمرش، ارزشی قائل باشد، نه تنها وقت خود را به بطالت نمی‌گذارند، بلکه از تمامی لحظات آن، استفادۀ بهینه می‌برد تا بر سلامت عقل و قلب - جسم و جان - و نشاطش افزوده شود، رشد و تکامل یابد و مقرب‌تر گردد.

دیدن انواع و اقسام تصاویر، و یا شنیدن اصوات گوناگون، و یا خواندن مطالب سبک، جلف و باطل، نه تنها فایده‌ای ندارد، بلکه سبب زیان (خسران) از دادن اصل سرمایه (عُمر و نعمات) و سود آن می‌گردد!

انسان عاقل و مؤمن، برای خودش اهداف و هدف غایی و به حقی را برمی گزیند، برای رسیدن به آن بر طبق نقشه، برنامه‌ریزی و تدبیر می‌نماید، و سپس ابزار لازم را جهت انجام و رسیدن، به کار می‌گیرد؛ حال خواه این ابزار چشم و گوش و دست و پا باشد، و یا ابزار بیرونی، چون کتاب یا اینترنت و ... .

●- آیا در اصول عقاید که تحقیقی است و تقلید در آن جایز نیست، به حدّ خودمان اطلاعات و معلومات لازم را به دست آورده‌ایم؟! آیا خواندن چندتا جملۀ سبک و بی‌مغز و یا دیدن چند تصویر مستهجن و گذرا، لازم و مفید است، و یا اختصاص فرصت برای مطالعه در اصول عقاید، از قرآن مجید، احادیث، نوشته‌های دانشمندان و ... واجب عینی می‌باشد؟!

●- چرا فرد عاقل، مؤمن و متقی، از امکانات اینترنتی، برای فراگیری اصول عقاید استفاده نکند؟! به عنوان مثال، وقت بگذارد مبحث توحید از شهید آیت الله مطهری رحمة الله علیه را در پایگاه اینترنتی مربوطه (پیوند) مطالعه کند، سپس همین مبحث را در پایگاه نشر آثار مرحوم آیت الله مصباح یزدی (پیوند) مطالعه کند - و یا حتی مباحث توحیدی در همین پایگاه را مطالعه نماید (پیوند) و ... .

پس، سود و زیان، فایده یا آسیب، رشد یا سقوط، همه به بصیرت، انتخاب، اراده و همّت خودمان بستگی دارد.