احتمال جنگ بین آمریکا و چین

نویسنده: سعید محمدی کاوند، کارشناس مسائل آمریکا 

 چین همیشه ادعای حاکمیت بر تایوان را داشته است و آن را استانی جدا از هم می‌داند که در نهایت تحت کنترل پکن تحت اصل «یک کشور، دو سیستم» می داند. تنش بین تایوان و پکن همیشه بالا بوده، اما تعهد صریح شی جینگ پینگ، رئیس جمهوری چین به درآوردن جزیره تحت کنترل چین، بسیاری را به این باور رسانده که احتمال درگیری نظامی اکنون بیش از هر زمان دیگری است.

با افزایش تنش میان تنگه‌ها، تایوان روابط نزدیک‌تری با ایالات متحده ایجاد کرده است.

تایوان اکثر پیشرفته‌ترین تراشه‌های کامپیوتری جهان را تولید می‌کند، و همچنین در امتداد زنجیره‌ای از جزایر قرار دارد که شامل تعدادی از مناطق دوستدار ایالات متحده است که برای سیاست خارجی ایالات متحده اهمیت حیاتی دارند. تایوان ۹۲ درصد از تراشه های نیمه هادی پیشرفته جهان را تولید می کند.

بر اساس قانون روابط تایوان، که در سال 1979 توسط کنگره ایالات متحده به تصویب رسید، ایالات متحده متعهد به تامین سلاح به تایوان است. اما این قانون در مورد اینکه آیا ایالات متحده در صورت حمله به جزیره موظف به دفاع نظامی از جزیره خواهد بود یا خیر، اشاره ای به آن نشده است.

ایالات متحده مدتهاست که از سیاست "ابهام استراتژیک" در مورد تایوان استفاده می کند و از بیان صریح نحوه واکنش واشنگتن به حمله چین به جزیره خودداری می کند.

در سال 1979، ایالات متحده روابط دیپلماتیک رسمی با جمهوری خلق چین برقرار کرد. در همان زمان، روابط دیپلماتیک خود را قطع کرد و معاهده دفاعی متقابل خود با جمهوری خلق چین را لغو کرد. اما ایالات متحده روابط غیر رسمی قوی با جزیره را حفظ کرده است و به فروش تجهیزات دفاعی به ارتش این کشور را ادامه می دهد. پکن بارها از واشنگتن خواسته است که فروش تسلیحات به چین تایپه را متوقف کند و ارتباط خود را با آن متوقف کند. در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ایالات متحده روابط خود را با تایوان به دلیل مخالفت های چین، از جمله با فروش بیش از 18 میلیارد دلار تسلیحات به ارتش و رونمایی از مجموعه ای به ارزش 250 میلیون دلار برای سفارت واقعی خود در تایپه، عمیق تر کرد. جو بایدن اولین رئیس جمهوری ایالات متحده بود که از نمایندگان تایوان برای شرکت در مراسم تحلیف ریاست جمهوری دعوت کرد. 

تایوان در طول سال‌ها از حمایت دو حزبی در کنگره برخوردار بوده است، به طوری که قانون‌گذاران قوانینی را برای تقویت روابط ایالات متحده و تایوان، تقویت دفاع از جزیره و تشویق مشارکت آن در سازمان‌های بین‌المللی پیشنهاد و تصویب کرده‌اند. آخرین قانون پیشنهادی، قانون سیاست تایوان 2022 شامل تعیین تایوان به عنوان متحد اصلی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) است. خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد دولت جو بایدن ارسال یک بسته کمک نظامی به ارزش ۸۰ میلیون دلار ذیل برنامه‌ای به نام «تأمین مالی ارتش‌های خارجی» را تأیید کرد.

یکی از نگرانی‌های اصلی تحلیلگران آمریکایی این است که توانایی‌های نظامی و قاطعیت رو به رشد چین، و همچنین وخامت روابط بین تنگه‌ای، می‌تواند جرقه درگیری بین چین و تایوان را شلعه ورتر کند. چنین درگیری می تواند به رویارویی ایالات متحده و چین منجر شود. دلیل آن این است که چین استفاده از زور برای دستیابی به "اتحاد مجدد" تایوان را رد نکرده و ایالات متحده نیز دفاع از تایوان را در صورت حمله چین رد نکرده است.

تهاجم روسیه به اوکراین در اوایل سال 2022 بحث را دوباره برانگیخت و برخی از تحلیلگران استدلال کردند که اقدامات مسکو می تواند پکن را برای حمله مشابه به تایوان سوق دهد و برخی دیگر معتقد بودند که پکن می تواند پس از مشاهده چالش های روسیه محتاط تر عمل کند. 

کارشناسان بر این باورند که چین از جنگ آشفته روسیه در اوکراین درس می‌گیرد تا در صورت حمله پکن به تایوان خودگردان، استراتژی‌های نبرد خود را بهبود بخشد و برای تحریم‌های اقتصادی آماده شود.

یک عقیده کاملاً رایج می گوید که اولین درس پکن از شکست های روسیه، نیاز به تقویت بازدارندگی هسته ای خود است. استدلال این است که زرادخانه هسته ای روسیه و خطر تشدید تنش، هر گونه مداخله مستقیم بالقوه ناتو را متوقف کرده و کمک به کی یف را کندتر کند. بنابراین، استدلال دیگری که این نظر را تقویت می کند، باید به تقویت اخیر زرادخانه هسته ای چین اشاره کرد. با این حال موفقیت های اوکراینی ها در برابر تهاجم برای تایوان بسیار مهم است. به طور خلاصه: آنها به مردم تایوانی اراده مبارزه و امید به پیروزی می دهند. و در نهایت آنها را مصمم برای یک جنگ تمام عیار می کنند. با این وجود با توجه به مداخلات مکرر ایالات متحده در امور داخلی چین احتمال درگیری مستقیم نظامی آمریکا و چین وجود دارد. به عقیده برخی از کارشناسان با توجه به هزینه های بالای جنگ احتمال درگیری نظامی اندک است. در این میان واشینگتن تلاش می‌کنند تا جایی که ممکن است قدرت چین را محدود کنند و اجازه نفوذ بیشتر به این کشور ندهند. آمریکا با همان سیاست از پیش تعیین شده درصدد است که جایگاه هژمونی چین را با به راه انداختن جنگ مخدوش کند. این همان کاری است که با راه اندازی جنگ اوکراین – روسیه انجام داد.