استرس داشتن چه بلایی سر شما می آورد؟

به گزارش صد آنلاین ،در دنیای پرشتاب امروز، استرس مزمن به بخشی از زندگی بسیاری تبدیل شده است و تأثیرات آن فراتر از احساس اضطراب یا خستگی است. علم به وضوح نشان می‌دهد که استرس می‌تواند به طور مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت و ظاهر پوست، مو و ناخن‌ها تأثیر بگذارد و نشانه‌های پیری و فرسودگی را تسریع کند.

پوست، مو و ناخن‌ها به عنوان بخشی از سیستم بیرونی بدن، پنجره‌ای به سلامت درونی هستند. استرس با فعال کردن محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) در بدن، باعث ترشح هورمون‌هایی مانند کورتیزول (هورمون استرس) و آدرنالین می‌شود. این هورمون‌ها در کوتاه‌مدت مکانیسم‌های بقا را فعال می‌کنند، اما در درازمدت می‌توانند به بافت‌های بدن، از جمله بافت‌های ظاهری، آسیب برسانند.

تأثیرات استرس بر ظاهر

 سیاهی و گودی زیر چشم

یکی از قابل‌توجه‌ترین تأثیرات استرس بر صورت، ایجاد یا تشدید حلقه‌های تیره و گودی زیر چشم است. این اتفاق به چند دلیل رخ می‌دهد:

کم‌خوابی همراه با استرس: استرس اغلب با اختلالات خواب همراه است. کمبود خواب باعث گشاد شدن عروق خونی زیر پوست نازک زیر چشم و تجمع خون می‌شود که به صورت حلقه‌های تیره آبی یا بنفش ظاهر می‌گردد.

احتباس مایع و کاهش کلاژن: استرس مزمن می‌تواند تعادل مایعات بدن را بر هم زده و منجر به پف‌کردگی شود. از طرفی، کورتیزول بالا تولید کلاژن را مهار می‌کند و پوست را نازک‌تر و شکننده‌تر می‌سازد و گودی زیر چشم را آشکارتر می‌کند.

 ضایعات پوستی و خشک شدن پوست

استرس سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند منجر به:

تشدید بیماری‌های پوستی التهابی: مانند اگزما، پسوریازیس و درماتیت. استرس با افزایش التهاب در بدن، این شرایط را شعله‌ور می‌کند.

اختلال در عملکرد سد دفاعی پوست: کورتیزول می‌تواند لایه محافظتی پوست را تضعیف کند و باعث از دست رفتن رطوبت و خشکی، خارش و پوسته‌پوسته شدن پوست شود.

کاهش توانایی ترمیم پوست: پوست استرس‌زده کندتر بهبود می‌یابد و بیشتر در معرض آسیب‌های محیطی قرار می‌گیرد.

 بروز یا تشدید آکنه

استرس یکی از محرک‌های شناخته‌شده آکنه است:

افزایش تولید سبوم (چربی پوست): کورتیزول غدد چربی را تحریک می‌کند و باعث تولید بیش از حد سبوم می‌شود. سبوم اضافی همراه با سلول‌های مرده پوست، منافذ را مسدود کرده و محیطی ایده‌آل برای باکتری‌های آکنه ایجاد می‌کند.

التهاب: استرس پاسخ التهابی بدن را افزایش می‌دهد و باعث قرمزی، تورم و دردناک‌تر شدن جوش‌های موجود می‌شود.

عادت‌های عصبی: افراد در هنگام استرس ممکن است ناخودآگاه صورت خود را لمس کنند یا جوش‌ها را دستکاری کنند که این امر باعث انتقال باکتری و تشدید آکنه می‌شود.

 ریزش مو (تلوژن افلوویوم)

استرس شدید یا مزمن می‌تواند چرخه طبیعی رشد مو را مختل کند:

تغییر فاز رشد: استرس می‌تواند تعداد زیادی از فولیکول‌های مو را از فاز رشد (آناژن) به فاز استراحت (تلوژن) ببرد. پس از ۲ تا ۳ ماه، این مو‌ها به طور ناگهانی و قابل توجه می‌ریزند.

اختلالات خودایمنی: استرس می‌تواند در برخی افراد باعث فعال شدن شرایط خودایمنی مانند آلوپسی آرئاتا شود که در آن سیستم ایمنی به فولیکول‌های مو حمله می‌کند.

کاهش خونرسانی: استرس با انقباض عروق خونی، می‌تواند جریان خون غنی از مواد مغذی به فولیکول‌های مو را کاهش دهد.

 چین و چروک زودهنگام و از دست دادن الاستیسیته

استرس یکی از عوامل اصلی تسریع‌کننده پیری پوست است:

تخریب کلاژن و الاستین: کورتیزول بالا تولید کلاژن و الاستین را مهار می‌کند. این پروتئین‌ها مسئول استحکام، حجم و انعطاف پوست هستند. کاهش آنها منجر به ایجاد خطوط ریز، چین‌وچروک و شلی پوست می‌شود.

استرس اکسیداتیو: استرس مزمن تولید رادیکال‌های آزاد را افزایش می‌دهد. این مولکول‌های ناپایدار به سلول‌های پوست آسیب زده و فرآیند پیری را تسریع می‌کنند.

تکرار حالات صورت: اخم، جمع کردن ابرو‌ها یا فشار دادن فک در مواقع استرس، می‌تواند به مرور زمان باعث ایجاد خطوط ثابت در پیشانی، بین ابرو‌ها و اطراف دهان شود.

 افزایش سرعت سفیدی مو

اگرچه ژنتیک عامل اصلی سفیدی مو است، اما تحقیقات نشان می‌دهند استرس می‌تواند این فرآیند را تسریع کند:

آسیب به سلول‌های بنیادی ملانوسیت: مطالعات روی موش‌ها نشان داده استرس می‌تواند به سلول‌های بنیادی تولیدکننده رنگدانه در فولیکول مو آسیب برساند و باعث از بین رفتن دائم رنگ مو شود.

استرس اکسیداتیو: رادیکال‌های آزاد ناشی از استرس می‌توانند به سلول‌های رنگدانه‌ساز (ملانوسیت) حمله کرده و عملکرد آنها را مختل کنند.

 ایجاد خطوط و ناهمواری روی ناخن‌ها

ناخن‌ها نیز شاخص خوبی برای استرس طولانی‌مدت هستند:

خطوط بو (Beau’s lines): استرس شدید می‌تواند رشد ناخن را به طور موقت متوقف کند و باعث ایجاد شیار‌های افقی عمیق روی صفحه ناخن شود.

ناخن‌های شکننده و خشک: استرس با اختلال در جریان خون و تغذیه بستر ناخن، می‌تواند باعث خشکی، شکنندگی و پوسته‌پوسته شدن ناخن‌ها شود.

عادت‌های عصبی: جویدن یا کندن ناخن‌ها (onychophagia) یک پاسخ رایج به استرس و اضطراب است که به ظاهر ناخن آسیب جدی می‌زند.

مکانیسم کلی: چرا استرس این همه آسیب می‌زند؟

التهاب سیستمیک: استرس مزمن سطح سیتوکین‌های التهابی را در سراسر بدن افزایش می‌دهد. این التهاب می‌تواند به همه بافت‌ها از جمله پوست و مو آسیب برساند.

اختلال در میکروبیوم پوست: استرس می‌تواند تعادل باکتری‌های مفید روی پوست را بر هم زده و آن را در برابر مشکلاتی مثل آکنه و اگزما آسیب‌پذیرتر کند.

تغذیه نامناسب: افراد تحت استرس اغلب به سمت رژیم‌های غذایی ناسالم، پر از قند و چربی‌های مضر می‌روند که می‌تواند سلامت پوست را تضعیف کند.

کاهش مراقبت از خود: در دوره‌های استرس، افراد اغلب از روتین مراقبت از پوست و مو غفلت می‌کنند.

خوشبختانه، با مدیریت استرس می‌توان برخی از این آسیب‌ها را کاهش داد یا معکوس کرد:

تکنیک‌های کاهش استرس: مدیتیشن، تمرینات تنفسی عمیق، یوگا و ذهن‌آگاهی می‌توانند محور HPA را تنظیم کرده و سطح کورتیزول را کاهش دهند.

خواب کافی و با کیفیت: ۷ تا ۹ ساعت خواب شبانه برای ترمیم سلول‌های پوست و مو ضروری است.

تغذیه ضدالتهاب: رژیم غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها (میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ)، امگا-۳ (ماهی، مغزها) و پروتئین‌های باکیفیت.

ورزش منظم: ورزش جریان خون را افزایش می‌دهد و هورمون‌های احساس خوب مانند اندورفین را ترشح می‌کند.

روتین مراقبت از پوست ملایم: استفاده از پاک‌کننده‌های ملایم، مرطوب‌کننده و ضدآفتاب حتی در روز‌های پراسترس.

درمان‌های تخصصی: در موارد شدید (مانند ریزش موی زیاد یا آکنه التهابی)، مشورت با متخصص پوست یا مو ضروری است.

استرس دشمن پنهان زیبایی و جوانی است. تأثیرات آن بر ظاهر، انعکاس فیزیکی آشفتگی درونی بدن است. با شناخت این ارتباط قدرتمند بین ذهن و جسم، می‌توانیم مدیریت استرس را نه به عنوان یک امر لوکس، بلکه به عنوان بخشی ضروری از روتین مراقبت از خود و حفظ سلامت ظاهری بپذیریم. سرمایه‌گذاری برای آرامش درونی، در نهایت به صورت درخشندگی بیرونی نمایان خواهد شد. / اختصاصی صد آنلاین