کمک به همسایه در نگاه اسلام/ از حفظ عزت مؤمن تا پرهیز از بدگمانی

به گزارش صدآنلاین، مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی در پاسخ به پرسشی درباره چگونگی برخورد با درخواست‌های مکرر کمک از سوی همسایه تأکید کرد: در آموزه‌های اسلامی، انفاق و یاری رساندن به دیگران از جایگاه والایی برخوردار است و در مواجهه با چنین درخواست‌هایی، اصل اولیه بر حسن‌ظن و نیک‌گمانی است.

در پاسخ این مرکز آمده است:
اسلام، جامعه‌محور است و هر اقدامی که به سلامت و سعادت اجتماعی کمک کند، مورد تأیید دین قرار دارد. انفاق و بخشش مال نیز در همین راستا توصیه شده تا مؤمنان از طریق آن گرهی از کار دیگران بگشایند.

قرآن کریم در آیه ۳۶ سوره نساء می‌فرماید:

«به پدر و مادر، خویشاوندان، یتیمان، نیازمندان، همسایه نزدیک و دور، دوست، وامانده در سفر و بردگان نیکی کنید؛ زیرا خداوند متکبران فخرفروش را دوست ندارد.»

این مرکز افزود: در نگاه دین، سوءظن و بدگمانی نسبت به دیگران ممنوع است؛ چنان‌که خداوند در آیه ۱۲ سوره حجرات می‌فرماید:

«ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید، که بعضی از گمان‌ها گناه است.»

بنابراین تا زمانی که یقین به نادرستی یا بی‌نیازی فرد نداریم، باید درخواست او را صادقانه تلقی کرده و در حد توان یاری‌اش کنیم.

همچنین در کمک‌رسانی باید عزت‌نفس نیازمند حفظ شود؛ چراکه در روایات آمده است عزت مؤمن از کعبه بالاتر است. اگر کسی به‌دلیل تنگدستی ناچار به درخواست کمک می‌شود، شایسته است شأن او بیش از این آسیب نبیند.

در ادامه این پاسخ تأکید شده است که می‌توان با تحقیق غیرمستقیم و بدون غیبت یا تجسس از وضعیت واقعی زندگی فرد آگاه شد. در صورت شک، نوع کمک را می‌توان تغییر داد؛ مثلاً به‌جای پول نقد، در هزینه تحصیل فرزندان، قبوض یا تهیه مایحتاج ضروری مشارکت کرد.

مرکز ملی پاسخگویی پیشنهاد کرده است تا کمک‌های بزرگ به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم شود تا ضمن استمرار یاری، از سوءاستفاده احتمالی جلوگیری گردد. همچنین اگر فرد کم‌کار یا بی‌انگیزه است، باید او را به تلاش و یافتن شغل تشویق کرد.

در پایان آمده است:

«در آموزه‌های اسلام، انفاق سبب برکت و پاداش الهی است. اگر در نیازمندی کسی تردید داریم، نباید بی‌تفاوت بمانیم. اصل حسن‌ظن، نادیده گرفتن تدبیر نیست، بلکه راهی است برای حفظ همدلی، عزت و اعتماد در جامعه مؤمنان.»