به گزارش صد آنلاین ، کمتر از سه بار اجابت مزاج در هفته، از نظر فنی، تعریف یبوست است. با این حال، تعداد دفعات «اجابت مزاج» از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. برخی از افراد چندین بار در روز اجابت مزاج دارند در حالی که برخی دیگر فقط یک تا دو بار در هفته آنها تجره می کنند.  الگوی اجابت مزاج شما هر چه باشد، برای شما منحصر به فرد و طبیعی است تا زمانی که خیلی از الگوی خود دور نشوید.

نشانه های کلیدی که معمولاً یبوست را تعریف می کنند عبارتند از:

• مدفوع شما خشک و سفت است
• اجابت مزاج شما دردناک است و دفع مدفوع دشوار شده است.
• شما احساس می کنید که روده های خود را به طور کامل تخلیه نکرده اید.

یبوست چقدر شایع است؟

اگر یبوست دارید تنها نیستید. یبوست یکی از شایع ترین شکایات گوارشی است. حداقل 2.5 میلیون نفر در سال به دلیل یبوست به پزشک مراجعه می کنند.

افراد در هر سنی ممکن است گاه به گاه دچار یبوست شوند. همچنین افراد و موقعیت های خاصی وجود دارند که به احتمال زیاد منجر به یبوست مداوم می شوند (یبوست مزمن). این شامل موارد زیر می شود:

• سن بالا: افراد مسن نسبت به زمانی که جوان‌تر بودند، فعالیت گوارشی کمتری دارند، متابولیسم کندتر و قدرت انقباض عضلانی کمتری در طول دستگاه گوارش دارند.
• زن بودن به خصوص در دوران بارداری و بعد از زایمان: تغییرات در هورمون های زنان، آنها را بیشتر در معرض یبوست قرار می دهد. نوزاد داخل رحم روده ها را فشرده می کند و سرعت دفع مدفوع را کند می کند.
• نخوردن غذاهای پر فیبر به اندازه کافی: غذاهای پر فیبر باعث حرکت غذا در دستگاه گوارش می شوند.
• مصرف برخی داروها
• داشتن برخی اختلالات عصبی (بیماری های مغز و نخاع) و اختلالات گوارشی

یبوست چگونه اتفاق می افتد؟

یبوست به این دلیل اتفاق می‌افتد که روده بزرگ شما آب زیادی را از مواد زائد (مدفوع) جذب می‌کند، که مدفوع را خشک می‌کند و قوام آن را سخت می‌کند و خارج کردن آن از بدن دشوار می شود.

همانطور که غذا به طور معمول در دستگاه گوارش حرکت می کند، مواد مغذی جذب می شوند. غذای نیمه هضم شده (ضایعات) باقی مانده از روده کوچک به روده بزرگ که کولون نیز نامیده می شود، حرکت می کند. روده بزرگ آب را از این مواد زائد جذب می کند که ماده جامدی به نام مدفوع ایجاد می کند. اگر یبوست دارید، غذا ممکن است خیلی آهسته در دستگاه گوارش حرکت کند. این به روده بزرگ زمان بیشتری برای جذب آب از زباله ها می دهد. مدفوع خشک، سفت و سخت می شود و بیرون رانده می شود.

آیا یبوست می تواند باعث آسیب داخلی شود یا منجر به سایر مشکلات سلامتی شود؟

اگر اجابت مزاج نرم و منظم نداشته باشید، ممکن است چند عارضه رخ دهد. برخی از عوارض عبارتند از:

• وریدهای متورم و ملتهب در رکتوم شما (شرایطی به نام هموروئید)
• پارگی مخاط مقعد ناشی از مدفوع سفت شده که سعی در عبور از آن دارد (به نام شقاق مقعدی )
• عفونت در کیسه هایی که گاهی اوقات از دیواره روده بزرگ از مدفوع که به دام افتاده و عفونی شده تشکیل می شود (بیماری به نام دیورتیکولیت)
• انباشته شدن مدفوع بیش از حد در رکتوم و مقعد (شرایطی به نام نهفتگی مدفوع)
• آسیب به عضلات کف لگن شما در اثر فشار برای حرکت روده‌ها. این ماهیچه ها به کنترل مثانه شما کمک می کنند. زور زدن بیش از حد برای مدت زمان طولانی ممکن است باعث نشت ادرار از مثانه شود (بی‌اختیاری استرسی ادرار)

آیا عدم اجابت مزاج باعث می شود که سموم در بدن من جمع شود و من را بیمار کند؟

نگران نباشید، معمولاً اینطور نیست. اگرچه روده بزرگ شما زمانی که یبوست دارید مدت بیشتری مدفوع خود را نگه می دارد و ممکن است احساس ناراحتی کنید، روده بزرگ یک ظرف قابل انبساط برای مواد زائد است. اگر مواد زائد وارد زخم موجود در روده بزرگ یا رکتوم شوند، احتمالاً خطر اندکی عفونت باکتریایی وجود دارد.

چه چیزی باعث یبوست می شود؟

دلایل زیادی برای یبوست وجود دارد؛ از جمله  انتخاب سبک زندگی، داروها، شرایط پزشکی و بارداری

علل رایج یبوست

• خوردن غذاهای کم فیبر
• ننوشیدن آب کافی ( کم آبی )
• ورزش نکردن کافی
• تغییراتی در برنامه معمولی شما، مانند سفر، غذا خوردن یا خوابیدن در زمان‌های مختلف
• خوردن مقدار زیادی شیر یا پنیر
• فشار
• مقاومت در برابر میل به اجابت مزاج

داروهایی که می توانند باعث یبوست شوند 

• داروهای ضد درد قوی، مانند مواد مخدر حاوی کدئین، اکسی کدون (Oxycontin®) و هیدرومورفون (Dilaudid®)
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، مانند ایبوپروفن (Advil®، Motrin®) و ناپروکسن (Aleve®)
• داروهای ضد افسردگی، از جمله مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (مانند فلوکستین [Prozac®]) یا ضد افسردگی های سه حلقه ای (مانند آمی تریپتیلین [Elavil®])
• آنتی اسیدهای حاوی کلسیم یا آلومینیوم، مانند Tums®.
• قرص آهن
• داروهای آلرژی، مانند آنتی هیستامین ها (مانند دیفن هیدرامین [Benadryl®])
• برخی داروهای فشار خون، از جمله مسدود کننده های کانال کلسیم (مانند وراپامیل [Calan SR]، دیلتیازم [Cardizem®] و نیفدیپین [Procardia®]) و مسدودکننده های بتا (مانند آتنولول [Tenormin®])
• داروهای روانپزشکی، مانند کلوزاپین (Clozaril®) و اولانزاپین (Zyprexa®)
• داروهای ضد تشنج/تشنج، مانند فنی توئین و گاباپنتین
• داروهای ضد تهوع، مانند اندانسترون (Zofran®)

شرایط پزشکی و سلامتی که می تواند باعث یبوست شود

• بیماری های غدد درون ریز، مانند کم کاری غده تیروئید، دیابت ، اورمی و هیپرکلسمی 
• سرطان کولورکتال 
• سندرم روده تحریک پذیر (IBS) 
• بیماری دیورتیکولار
• اختلال عملکرد خروجی یبوست (نقص در هماهنگی عضلات کف لگن. این ماهیچه ها از اندام های داخل لگن و پایین شکم حمایت می کنند. برای کمک به رهاسازی مدفوع مورد نیاز هستند.)
• اختلالات عصبی، از جمله آسیب نخاعی، مولتیپل اسکلروزیس ، بیماری پارکینسون و سکته مغزی 
• سندرم روده تنبل. کولون ضعیف منقبض می شود و مدفوع را حفظ می کند
• انسداد روده
• نقایص ساختاری در دستگاه گوارش (مانند فیستول ، آترزی کولون، ولولوس، انواژیناسیونو ...)
• بیماری هایی مانند آمیلوئیدوز ، لوپوس و اسکلرودرمی .
• بارداری

علائم یبوست چیست؟

علائم یبوست عبارتند از:

• شما کمتر از سه بار در هفته اجابت مزاج دارید
• مدفوع شما خشک، سفت و یا توده ای شکل است.
• دفع مدفوع شما سخت یا دردناک است.
• معده درد یا گرفتگی دارید.
• احساس نفخ و حالت تهوع می کنید.
• احساس می کنید که روده هایتان را به طور کامل تخلیه نکرده اید.

تشخیص و آزمایشات

صحبت کردن با پزشک خود در مورد حرکات روده (یا کمبود آنها) خوشایند نیست. بدانید که پزشک شما در کنار شماست. پزشکان متخصصان تقریباً در مورد هر موضوع بهداشتی که می توانید به آن فکر کنید با بیماران خود بحث کرده اند.

پزشک ابتدا از شما سوالاتی در مورد سابقه پزشکی، حرکات روده و شیوه زندگی و روال شما می پرسد.

تاریخچه پزشکی؛ سوالات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بیماری ها/شرایط سلامت فعلی و گذشته شما چیست؟
• آیا اخیراً وزن کم یا اضافه کرده اید؟
• آیا قبلاً جراحی دستگاه گوارش داشته اید؟
• برای سایر اختلالات و رفع یبوست چه داروها و مکمل هایی مصرف می کنید؟
• آیا کسی در خانواده شما یبوست یا بیماری های دستگاه گوارش یا سابقه سرطان روده بزرگ دارد؟
• آیا کولونوسکوپی انجام داده اید؟

تاریخچه حرکت؛ روده این سوالات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• هر چند وقت یکبار اجابت مزاج دارید؟
• مدفوع شما چه شکلی است؟
• آیا متوجه خون یا رگه های قرمز در مدفوع خود شده اید؟
• آیا تا به حال بعد از پاک کردن خون در کاسه توالت یا روی دستمال توالت دیده اید؟

عادات و روال های سبک زندگی

• چه غذاها و نوشیدنی هایی می خورید و می نوشید؟
• برنامه ورزشی شما چیست؟

پزشک شما همچنین یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد که شامل بررسی علائم حیاتی شما (دما، نبض، فشار خون) است. او از گوشی پزشکی برای گوش دادن به صداهای شکم شما استفاده می کند. شکم شما نیز برای بررسی درد، حساسیت، تورم و توده ها لمس می شود.

توجه داشته باشید که پزشک معاینه رکتوم نیز انجام خواهد داد. این یک معاینه توسط انگشت از داخل راست روده  است. این یک بررسی سریع برای هرگونه مشکلی است که با انگشت احساس می شود.

سایر آزمایش‌های پزشکی 

تصمیم گیری در مورد اینکه کدام یک را ممکن است پزشک برای شما تجویز کند به علائم، سابقه پزشکی و سلامت کلی شما بستگی دارد.

• آزمایشات آزمایشگاهی: آزمایش خون و ادرار نشانه هایی از کم کاری تیروئید ، کم خونی و دیابت را نشان می دهد. نمونه مدفوع علائم عفونت، التهاب و سرطان را بررسی می کند.
• تست های تصویربرداری: ممکن است برای شناسایی سایر مشکلاتی که می تواند باعث یبوست شما شود، توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا سری های دستگاه گوارش تحتانی تجویز شود.
• کولونوسکوپی: ممکن است کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی (برای بررسی نمای داخلی روده بزرگ با یک اسکوپ) انجام شود. در طی این روش، ممکن است یک نمونه کوچک از بافت (بیوپسی) برای آزمایش سرطان یا سایر مشکلات گرفته شود و هر پولیپ پیدا شده برداشته شود.
• مطالعات ترانزیت کولورکتال: این آزمایش ها شامل مصرف دوز کمی از یک ماده رادیواکتیو، چه به شکل قرص یا در وعده غذایی و سپس ردیابی میزان زمان و نحوه حرکت ماده در روده شما است.
• سایر تست‌های عملکرد روده: ممکن است پزشک آزمایش‌هایی را تجویز کند که بررسی کنند مقعد و رکتوم شما چقدر مدفوع را نگه داشته و آزاد می‌کند. این آزمایش‌ها شامل نوع خاصی از اشعه ایکس (دفکوگرافی) است که برای رد علل اختلال عملکرد خروجی یبوست و قرار دادن یک بالون کوچک در رکتوم (تست دفع بالون و مانومتری آنورکتال) انجام می‌شود.

یبوست چگونه درمان می شود؟

خودمراقبتی

اکثر موارد یبوست خفیف تا متوسط ​​را می توان در خانه مدیریت کرد. مراقبت از خود با فهرستی از آنچه می خورید و می نوشید و سپس ایجاد تغییرات آغاز می شود.

برخی از توصیه ها برای کمک به رفع یبوست عبارتند از:

• دو تا چهار لیوان آب اضافی در روز بنوشید. از نوشیدنی های حاوی کافئین و الکل خودداری کنید که می تواند باعث کم آبی بدن شود.
• میوه ها، سبزیجات غلات کامل و سایر غذاهای پر فیبر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. غذاهای پرچرب مانند گوشت، تخم مرغ و پنیر کمتر بخورید.
• آلو و یا غلات سبوس دار بخورید.
• یک دفتر خاطرات غذایی داشته باشید و غذاهایی که شما را دچار یبوست می کنند را مشخص کنید.
• حرکت کنید، ورزش کنید.
• نحوه نشستن در توالت را بررسی کنید. بالا بردن پاها، تکیه دادن به عقب یا چمباتمه زدن ممکن است اجابت مزاج را آسان‌تر کند.
• فیبر مکمل بدون نسخه را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
• در صورت نیاز، یک نرم کننده یا ملین مدفوع بدون نسخه بسیار ملایم (مانند داکوسات [Colace®] یا Milk of Magnesia®) مصرف کنید. تنقیه با روغن معدنی، مانند Fleet®، و ملین های محرک، مانند بیزاکودیل (Dulcolax®) یا سنا (Senokot®)، گزینه های دیگر هستند. انتخاب های ملین زیادی وجود دارد. از داروساز یا پزشک خود برای انتخاب کمک بخواهید. بیش از دو هفته بدون تماس با پزشک از ملین ها استفاده نکنید. استفاده بیش از حد از ملین ها می تواند علائم شما را بدتر کند.

بررسی دارو و مکمل

علاوه بر روش های خودمراقبتی، پزشک داروها و مکمل های شما را (در صورت مصرف) بررسی خواهد کرد. برخی از این محصولات می توانند باعث یبوست شوند. اگر چنین کنند، پزشک ممکن است دوز دارو یا خود آن را به داروی دیگری تغییر دهد یا از شما بخواهد که مصرف مکمل را متوقف کنید. هرگز قبل از صحبت با پزشک خود، مصرف داروها یا مکمل های خود را قطع نکنید.

داروهای تجویزی

چند داروی تجویزی برای درمان یبوست در دسترس هستند. این داروها شامل لوبی پروستون (Amitiza®)، پروکالوپراید (Prudac®، Motegrity®)، پلکاناتید (Trulance®)، لاکتولوز (Cephulac®، Kristalose®) و لیناکلوتید (Linzess®) هستند. پزشک بر اساس نتایج آزمایشات شما دارویی را انتخاب می کند که ممکن است برای شما بهتر عمل کند.

عمل جراحی

برای درمان یبوست به ندرت نیاز به جراحی است. با این حال، اگر یبوست ناشی از یک مشکل ساختاری در روده بزرگ باشد، ممکن است پزشک شما جراحی را توصیه کند. نمونه هایی از این مشکلات عبارتند از:

• انسداد روده بزرگ (انسداد روده)
• باریک شدن قسمتی از روده (تنگی روده)
• پارگی مقعد (شقاق مقعد) یا سقوط بخشی از راست روده به داخل واژن (پرولپس رکتوم)

برخی از علل اختلال عملکرد خروجی یبوست ممکن است با جراحی درمان شوند. این بهتر است بعد از آزمایش مورد بحث قرار گیرد. همچنین اگر سرطان در روده بزرگ، رکتوم یا مقعد شما یافت شد، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.

چگونه از یبوست جلوگیری کنم؟

از همان روش های خانگی که برای درمان یبوست استفاده می کردید استفاده کنید تا از تبدیل شدن آن به یک مشکل مزمن جلوگیری کنید:

• از یک رژیم غذایی متعادل با فیبر فراوان استفاده کنید. منابع خوب فیبر میوه ها، سبزیجات، حبوبات و نان ها و غلات سبوس دار هستند. فیبر و آب به روده بزرگ کمک می کند تا مدفوع را دفع کند. بیشتر فیبر موجود در میوه ها در پوست آنها یافت می شود. میوه هایی با دانه هایی که می توانید بخورید، مانند توت فرنگی، بیشترین فیبر را دارند. سبوس منبع عالی فیبر است. غلات سبوس دار بخورید یا غلات سبوس دار را به غذاهای دیگر مانند سوپ و ماست اضافه کنید. افراد مبتلا به یبوست باید روزانه بین 18 تا 30 گرم فیبر بخورند.
• روزی هشت لیوان 8  آب بنوشید. (توجه: شیر می تواند در برخی افراد باعث یبوست شود.) مایعات حاوی کافئین ، مانند قهوه و نوشابه، می توانند شما را کم آب کنند. ممکن است لازم باشد تا زمانی که عادات روده شما به حالت عادی بازگردد، نوشیدن این محصولات را متوقف کنید.
• به طور منظم ورزش کنید.
• یبوست خفیف را با یک مکمل غذایی مانند منیزیم درمان کنید. (همه نباید منیزیم مصرف کنند. قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.)
• زمانی که احساس می‌کنید، نیاز به  اجابت مزاج دارید، صبر نکنید و مدفوع خود را نگه ندارید.

چه زمانی باید با پزشکم تماس بگیرم؟

با پزشک خود تماس بگیرید اگر:

• یبوست مشکل جدیدی برای شماست.
• در مدفوع خود خون می بینید.
• شما ناخواسته وزن کم می کنید.
• با اجابت مزاج درد شدیدی دارید.
• یبوست شما بیش از سه هفته طول کشیده است.
• شما علائم اختلال عملکرد خروجی یبوست را دارید.

به یاد داشته باشید، در مورد حرکات روده خود و هر گونه سوال یا نگرانی که ممکن است داشته باشید، با پزشک خود صریح و صادقانه صحبت کنید. مدفوع کاری است که همه ما باید انجام دهیم. یبوست ممکن است یک وضعیت موقت، یک مشکل طولانی مدت یا نشانه ای از یک وضعیت جدی تر باشد.