سوداگرانِ جنگ، دزدانِ ثروتِ ملتِ آمریکا/ چگونه جیب‌هایشان پر می‌شود؟

حجم بودجه پنتاگون و سهم پیمانکاران نظامی

از سال 2020 تا 2024، پنتاگون در مجموع 4.4 تریلیون دلار بودجه اختیاری هزینه کرده است. از این میزان، حدود 54 درصد (معادل 2.4 تریلیون دلار) به شرکت‌های پیمانکار نظامی اختصاص یافته است. این رقم نشان‌دهنده افزایش قابل‌توجه سهم پیمانکاران نسبت به دهه 1990 است، زمانی که تنها 41 درصد از بودجه پنتاگون به پیمانکاران اختصاص می‌یافت. این تغییر نشان‌دهنده وابستگی فزاینده پنتاگون به بخش خصوصی برای تأمین نیازهای نظامی است.

پنج شرکت بزرگ تسلیحاتی، که به‌عنوان "پنج بزرگ" شناخته می‌شوند، بخش عمده‌ای از این قراردادها را به خود اختصاص داده‌اند. این شرکت‌ها عبارت‌اند از:

• لاکهید مارتین: 313 میلیارد دلار
• آرتی‌اکس (ریتیون سابق): 145 میلیارد دلار
• بوئینگ: 115 میلیارد دلار
• جنرال داینامیکس: 116 میلیارد دلار
• نورتروپ گرومن: 81 میلیارد دلار

در مجموع، این پنج شرکت در طول پنج سال 771 میلیارد دلار از قراردادهای پنتاگون دریافت کرده‌اند. برای مقایسه، بودجه اختصاص‌یافته به دیپلماسی، توسعه، و کمک‌های بشردوستانه (به‌جز کمک‌های نظامی) در همین دوره تنها 356 میلیارد دلار بوده است، یعنی کمتر از نیمی از مبلغی که به این پنج شرکت پرداخت شده است.

افزایش بودجه نظامی ایالات متحده

بودجه نظامی سالانه ایالات متحده از 531 میلیارد دلار در سال 2000 (به ارزش ثابت دلار 2025) به 899 میلیارد دلار در سال 2025 رسیده است. با این حال، در ژوئیه 2025، قانونی تصویب شد که 156 میلیارد دلار به بودجه نظامی اضافه کرد و این رقم را به 1.06 تریلیون دلار رساند. این افزایش نشان‌دهنده رشد 99 درصدی بودجه نظامی آمریکا از سال 2000 تا 2025 است، که عملاً بودجه نظامی را در این قرن دو برابر کرده است.

این افزایش بودجه با استدلال‌هایی مانند "حمایت از نیروهای نظامی" توجیه شده است، اما گزارش‌ها نشان می‌دهند که بخش عمده این بودجه به جیب شرکت‌های تسلیحاتی می‌رود، نه به بهبود شرایط نیروهای نظامی یا کهنه‌سربازان.

تأثیرات منفی بر نیروهای نظامی و کهنه‌سربازان

علی‌رغم ادعاها مبنی بر حمایت از نیروهای نظامی، بخش قابل‌توجهی از بودجه پنتاگون صرف پروژه‌های تسلیحاتی پرهزینه و ناکارآمد شده است، در حالی که نیروهای نظامی فعال و کهنه‌سربازان با مشکلات مالی و معیشتی مواجه هستند. برخی از این مشکلات عبارت‌اند از:

صدها هزار خانواده نظامی همچنان به کوپن‌های غذایی وابسته‌اند.

بسیاری از نیروهای نظامی در مسکن غیراستاندارد زندگی می‌کنند.

طرح‌هایی برای کاهش ده‌ها هزار نفر از کارکنان اداره کهنه‌سربازان، تعطیلی مراکز درمانی کهنه‌سربازان و حتی کاهش نیروی خطوط تلفن پیشگیری از خودکشی کهنه‌سربازان وجود دارد.

برنامه‌های حمایتی مانند کوپن غذایی و مدیکید که بسیاری از کهنه‌سربازان و خانواده‌های آن‌ها به آن وابسته‌اند،در قانون بودجه‌ای که اخیراً توسط رئیس‌جمهور دونالد ترامپ امضا شده، با کاهش‌های شدیدی مواجه شده‌اند.

این در حالی است که شرکت‌های تسلیحاتی از بودجه‌های کلان بهره‌مند شده‌اند، بدون اینکه لزوماً به بهبود امنیت ملی کمک کنند.

تسلیحات پرهزینه و ناکارآمد

گزارش‌ها به ناکارآمدی برخی از پروژه‌های تسلیحاتی پرهزینه اشاره دارند که بخش عمده بودجه پنتاگون را مصرف می‌کنند. دو نمونه برجسته عبارت‌اند از:

جنگنده اف-35:این هواپیما با هزینه‌های سرسام‌آور، تأخیرهای طولانی در برنامه‌ریزی، و مشکلات تعمیر و نگهداری مواجه است. به دلیل مشکلات فنی، این جنگنده در بسیاری از مواقع غیرقابل استفاده است.

موشک بالستیک قاره‌پیمای سنتینل:این پروژه نیز با افزایش هزینه‌ها و تأخیرهای قابل‌توجه روبه‌رو بوده و عملکرد مورد انتظار را ارائه نکرده است.

علاوه بر این، پیشنهاد رئیس‌جمهور ترامپ برای ایجاد یک سیستم دفاع موشکی به نام «گنبد طلایی» که قرار است در برابر موشک‌های بالستیک قاره‌پیما، موشک‌های هایپرسونیک، پهپادهای کم‌ارتفاع و سایر تهدیدات محافظت کند، به‌عنوان طرحی غیرواقعی و پرهزینه مورد انتقاد قرار گرفته است. 

بیش از چهار دهه و صدها میلیارد دلار هزینه برای توسعه سیستم‌های دفاع موشکی مشابه، مانند ابتکار "جنگ ستارگان" رونالد ریگان، هیچ‌گاه به نتایج قابل‌اعتماد در شرایط واقعی منجر نشده است. حتی در آزمایش‌های کنترل‌شده نیز این سیستم‌ها اغلب شکست خورده‌اند.

ظهور بازیگران جدید در صنعت تسلیحات

در کنار شرکت‌های سنتی مانند لاکهید مارتین، نسل جدیدی از شرکت‌های فناوری نظامی، به‌ویژه از سیلیکون ولی، در حال رقابت برای کسب قراردادهای پنتاگون هستند. این شرکت‌ها، به رهبری افرادی مانند ایلان ماسک (اسپیس‌اکس)، پیتر تیل (پالانتیر)، و پالمر لاکی (آندورل)، خود را به‌عنوان "بنیان‌گذاران" معرفی می‌کنند که قصد دارند با تسلیحات نرم‌افزارمحور، ارزان‌تر و چابک‌تر، برتری نظامی آمریکا را تضمین کنند.این شرکت‌های نوظهور نه‌تنها به دنبال قراردادهای نظامی هستند، بلکه رویکردی تهاجمی‌تر در سیاست خارجی دارند. برای مثال:

پالمر لاکی از آندورل علناً درباره پیروزی در جنگ احتمالی با چین در سال‌های آینده صحبت کرده است.

الکس کارپ، مدیرعامل پالانتیر، از عملیات نظامی اسرائیل در غزه حمایت کرده و حتی جلسه هیئت‌مدیره شرکت را در اوج جنگ در اسرائیل برگزار کرد.

این شرکت‌ها همچنین از نفوذ سیاسی قابل‌توجهی برخوردارند. برای مثال، معاون رئیس‌جمهور، جی‌دی ونس، با پیتر تیل ارتباط نزدیکی دارد و کارمندان سابق شرکت‌های پالانتیر و آندورل به پست‌های کلیدی در ساختار امنیت ملی دولت منصوب شده‌اند.

نفوذ صنعت تسلیحات در سیاست‌گذاری 

صنعت تسلیحات از ابزارهای مختلفی برای تأثیرگذاری بر سیاست‌گذاری استفاده می‌کند:

لابی‌گری: در سال 2024، صنعت تسلیحات 950 لابی‌گر استخدام کرده بود، که نسبت به سال 2020 (730 لابی‌گر) افزایش قابل‌توجهی نشان می‌دهد.

کمک‌های مالی به کمپین‌های انتخاباتی: شرکت‌های تسلیحاتی میلیون‌ها دلار به کمپین‌های سیاسی اهدا می‌کنند.

استخدام مقام‌های پنتاگون: بسیاری از مقامات پنتاگون پس از پایان خدمت خود به استخدام شرکت‌های تسلیحاتی درمی‌آیند.

توزیع جغرافیایی تأمین‌کنندگان: شرکت‌های بزرگ مانند لاکهید مارتین تأمین‌کنندگان خود را در اکثر ایالت‌ها و مناطق کنگره‌ای پخش کرده‌اند، که این امر به آن‌ها قدرت سیاسی قابل‌توجهی برای حفظ برنامه‌های خود، حتی در برابر تلاش‌های پنتاگون برای لغو یا بازنگری آن‌ها، می‌دهد./تسنیم