چرا خداوند دوستانش را بیشتر امتحان می‌کند؟

به گزارش صد آنلاین،مرحوم آیت الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «فلسفه تعدد امتحانات الهی» پرداختند که متن آن بدین شرح است:

بسم‌الله الرحمن الرحیم؛ در تبیین مفهوم عمیق دعای مکارم الاخلاق، امام سجاد علیه‌السلام می‌فرمایند: «وَ لَا تَفْتِنِّی بِالاسْتِعَانَةِ بِغَیرِک إِذَا اضْطُرِرْتُ».

این دعای عمیق از ما می‌خواهد که در لحظات سخت و دشوار، فقط و فقط به درگاه خداوند متعال رو بیاوریم.

* امتحانات متعدد زندگی

کلمه «لاتفتنی» که از ریشه فتنه است، به معنای امتحان الهی است. در زندگی ما امتحانات متعددی وجود دارد:

از مال و ثروت گرفته تا فرزندان، همسر، و حتی بیماری‌ها. در تمامی این موارد، انسان در حال آزمایش است و باید مراقب باشد که به سمت غیر خدا نرود.

قرآن کریم در سوره تغابن، آیه پانزدهم با صراحت می‌فرماید: «إِنَّمَا أَمْوَالُکُمْ وَأَوْلَادُکُمْ فِتْنَةٌ وَاللَّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ».

این آیه به ما می‌آموزد که «اموال و فرزندان» ما وسیله امتحان هستند.

آیا ما با این نعمت‌ها طبق دستور خداوند رفتار می‌کنیم یا بر اساس هوای نفس و وسوسه‌های شیطانی؟

* مالک اصلی همه چیز خداوند اس

در بحث مالکیت، باید به دو نوع مالکیت توجه کنیم:

مالکیت طولی

مالکیت عرضی.

مالکیت عرضی همان مالکیت معمولی است که هر کس بر اموال خود دارد، اما مالکیت طولی به این معناست که مالک اصلی همه چیز خداوند است، چنانکه می‌فرماید: «لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ».

اموال ما امانتی است که برای مصالحی به ما سپرده شده و باید در قیامت پاسخگوی نحوه کسب و مصرف آن باشیم.

در سوره عنکبوت می‌خوانیم: «أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا یُفْتَنُونَ».

این آیه به صراحت بیان می‌کند که صرف ادعای ایمان کافی نیست و حتماً باید امتحان شویم. واژه فتنه از «فَتَنَ» گرفته شده که در اصل به معنای «حرارت دادن به طلا برای خالص‌سازی آن» است.

مثال زیبای طلا در میان فلزات نشان می‌دهد که ارزش والا به سادگی به دست نمی‌آید. همان‌طور که طلا باید حرارت‌ها و فشارهای بسیاری را تحمل کند تا خالص شود، مؤمن نیز باید از کوره امتحانات الهی عبور کند.

در روایات آمده است: «ألبلاءُ للولاء»، یعنی بلا مخصوص اولیای الهی است.

* وظیفه ما، صبر و رضایت به قضای الهی است

بلاها دو دسته‌اند:

برخی نتیجه اعمال خود ماست

و برخی امتحان الهی است.

در هر دو صورت، وظیفه ما «صبر و رضایت به قضای الهی» است. البته این به معنای ترک اسباب نیست؛ در بیماری باید به دنبال درمان رفت، اما نباید ناشکری کرد.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرموده‌اند که «هیچ‌کس نباید بگوید از فتنه به خدا پناه می‌برم، زیرا همه در معرض امتحان هستند؛ بلکه باید از فتنه‌های گمراه‌کننده به خدا پناه برد.»

ایمان دارای چهار رکن اساسی است: توکل بر خدا، واگذاری امور به او، رضایت به قضای الهی، و تسلیم در برابر امر او. نمونه اعلای این ایمان را در کربلا می‌بینیم، آنجا که امام حسین علیه‌السلام در اوج سختی فرمود: «إلهِی رِضاً بِقَضائِکَ تَسلِیمًا لأمْرِکَ لا مَعبودَ سِواکَ».

این امتحانات برای آگاهی خداوند نیست، چرا که او از ازل به همه چیز آگاه است؛ بلکه برای خودشناسی و رشد ماست.

هر کس به اندازه توانش آزمایش می‌شود و شیعیان راستین باید همچون اهل بیت علیهم‌السلام در برابر این امتحانات صبور باشند و همواره شکرگزار نعمت‌های بی‌شمار الهی باشند./ حوزه