دوشنبه ۲۵ فروردين ۱۴۰۴
بازدید:۳۳۶۲
صد آنلاین | بنده صالح کسی است که از روی اخلاص، واجبات را انجام داده و از گناهان دوری می‌کند.به گزارش صد آنلاین، مرحوم آیت الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «راهنمایی دیگران و صلاح نفس در آموزه‌های دینی» پرداختند که متن آن بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم؛ در دعای مکارم‌الاخلاق، امام سجاد(ع) دو درخواست مهم از خداوند دارند:
نخست اینکه راهنمای دیگران به سوی خداوند باشند
و دوم آنکه خود در زمره بندگان صالح قرار گیرند.
این دعا، همچون سایر ادعیه معصومین(ع)، در واقع درس‌نامه‌ای برای آموزش اصول و فروع دین به پیروان است.
واژه «رشاد» که در قرآن کریم و ادعیه معتبری چون جوشن کبیر آمده، به معنای هدایت و راهنمایی است.
خداوند که خود با اسامی راشد، مرشد و رشید توصیف شده، راهنمای اصلی بندگان است. این حقیقت در آیه «إِنَّکَ لَا تَهْدِی مَنْ أَحْبَبْتَ وَلَٰکِنَّ اللَّهَ یَهْدِی مَنْ یَشَاءُ» و همچنین در «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ» به روشنی بیان شده است.
نکته مهم آن است که هدایت الهی، چه مستقیم و چه از طریق چهارده معصوم(ع)، نیازمند خواست و اراده بنده است.
دعا یکی از مهم‌ترین اسباب دستیابی به این هدایت است. چنانکه در روایت آمده: «أبَی اللهُ أنْ یَجْرِی الأمورَ إلاَّ بِأسْبَابِهَ» - خداوند امور را جز از طریق اسباب آن جاری نمی‌سازد.
برای رسیدن به مقام راهنمایی دیگران و صلاح نفس، دو مرحله ضروری است:
۱. تخلیه (پاکسازی درون): حکایت حضرت عیسی(ع) و حواریون درباره آسیاب، تمثیل روشنی از این مفهوم است. قلب انسان باید از غیر خدا پاک شود، چنانکه فرموده‌اند: «القلبُ حَرَمُ اللّهِ فلا تُسْکِنْ حَرَمَ اللّهِ غَیرَ اللّهِ».
۲. تحلیه (آراستگی به فضائل): داشتن دنیا بدون دلبستگی به آن، همچون سیره اهل‌بیت(ع) که با وجود درآمدهای قابل توجه (مانند درآمد فدک برای حضرت زهرا(س))، زندگی ساده‌ای داشتند.
بنده صالح کسی است که از روی اخلاص، واجبات را انجام داده و از گناهان دوری می‌کند.
قرآن کریم همواره ایمان و عمل صالح را در کنار هم ذکر می‌کند: «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ». این ترکیب نشان می‌دهد که عقاید صحیح باید با عمل مطابق آن همراه باشد.
امام هادی(ع) دنیا را به بازاری تشبیه می‌کنند که برخی در آن سود و برخی زیان می‌بینند: «الدّنیا سُوقٌ رَبِحَ فیها قَومٌ وَ خَسِرَ آخَرونَ». قرآن کریم نیز بهترین تجارت را ایمان به خدا و رسول او معرفی می‌کند. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمایند: «وَ لَا تِجَارَةَ کَالْعَمَلِ الصَّالِحِ، وَ لَا رِبْحَ کَالثَّوَابِ».
نتیجه آنکه برای رسیدن به مقام بندگی صالح، باید نفس را از رذائل اخلاقی پاک کرد، به فضائل آراست و وظایف دینی را با اخلاص به جا آورد.
این مسیر با دعا و درخواست از خداوند آغاز می‌شود و با عمل صالح تداوم می‌یابد./ حوزه