در نشست حکمرانی فرهنگی شهر تهران مطرح شد | رونمایی از پروژه تصمیم‌یار ملی گامی به سوی حکمرانی هوشمند در ایران

به گزارش اختصاصی خبرنگار شهری صد آنلاین ، در ششمین نشست علمی حکمرانی فرهنگی شهر تهران که با حضور دکتر سید احمد علوی عضو کمیسیون فرهنگی شهر تهران و دکتر مهدی حمزه‌پور، مدیر پروژه تصمیم‌یار ملی و جمعی از پژوهشگران و کنشگران فرهنگی و اجتماعی برگزار شد، دستاوردهای فاز نخست این پروژه ملی ارائه و بر اهمیت به‌کارگیری فناوری‌های نوین در تصمیم‌گیری‌های کلان کشور به ویژه در کلانشهر تهران تأکید شد.

دکتر حمزه‌پور با بیش از ۲۰ سال سابقه تدریس دانشگاهی و مدیریت پروژه‌های کلان پژوهشی، پروژه تصمیم‌یار ملی را یکی از سنگین‌ترین و مهم‌ترین طرح‌های دوران فعالیت خود توصیف کرد. وی تأکید کرد که این پروژه، که در ۹ دی ۱۴۰۳ به دولت تحویل داده شد، به‌عنوان اولین سیستم ملی تصمیم‌گیری مبتنی بر داده می‌تواند تحولی بنیادین در حکمرانی ایران ایجاد کند.

حکمرانی هوشمند، تنها یک شعار نیست

دکتر علوی عضو کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران در این نشست، بر ضرورت حرکت از تصمیم‌گیری‌های سنتی و سلیقه‌ای به سوی تصمیمات داده‌محور و علمی تأکید کرد و افزود:"حکمرانی هوشمند، تنها یک شعار نیست. برای دستیابی به آن، باید نظام تصمیم‌گیری را از بنیان تغییر دهیم و ابزارهایی مانند پروژه تصمیم‌یار ملی را در تمامی سطوح مدیریت کشور به‌کار بگیریم."

چرا ایران به حکمرانی هوشمند نیاز دارد؟

در بخش نخست این نشست، چالش‌های کلیدی نظام تصمیم‌گیری در ایران بررسی شد. دکتر حمزه‌پور و دکتر علوی به مشکلات اساسی در فرآیندهای سیاست‌گذاری اشاره کردند، از جمله:

۱. تورم قوانین و تضاد در مصوبات

به گفته دکتر حمزه‌پور، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات کشور، وجود تعداد زیادی قانون، آیین‌نامه و دستورالعمل‌های متناقض است. وی گفت:

"در برخی موارد، در یک روز دو شورای عالی با تصمیم‌گیری‌های متضاد، مصوبات یکدیگر را نقض می‌کنند. این نشان می‌دهد که ما به یک اتاق وضعیت ملی نیاز داریم که تمامی تصمیمات را رصد کرده و تعارضات را شناسایی کند."

۲. نبود سیستم شفاف و پاسخگو در حکمرانی

دکتر حمزه پورتأکید کرد که تصمیمات کلان کشور باید به‌طور شفاف و بر اساس داده‌های علمی اتخاذ شوند. وی گفت:

"متأسفانه در بسیاری از موارد، نهادهای تصمیم‌گیر بدون مشورت با نخبگان و مردم، سیاست‌هایی را اجرا می‌کنند که تأثیرات مخربی در جامعه دارد. سامانه‌هایی مانند تصمیم‌یار ملی می‌توانند این فرآیند را شفاف کرده و نظرات کارشناسان و مردم را به‌صورت سیستماتیک در سیاست‌گذاری‌ها لحاظ کنند."

۳. نبود پیش‌بینی در تصمیم‌گیری‌های کلان

دکتر حمزه‌پور با اشاره به چالش‌های اقتصادی، مانند ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی، گفت:

"ما در سال‌های اخیر شاهد تصمیماتی بوده‌ایم که بدون در نظر گرفتن آینده اتخاذ شده‌اند. برای مثال، تصمیم به افزایش سن بازنشستگی در مجلس، بدون بررسی کامل آثار آن بر جامعه، اقدامی خطرناک است. ما نیاز داریم که قبل از تصویب چنین سیاست‌هایی، تحلیل دقیق اثرات آن در حوزه‌های مختلف انجام شود."

پروژه تصمیم‌یار ملی؛ راهکاری برای آینده‌ای هوشمند

پروژه تصمیم‌یار ملی با هدف ایجاد یک سیستم هوشمند برای پشتیبانی از تصمیمات کلان کشور طراحی شده است. به گفته دکتر حمزه‌پور، این پروژه شامل چندین بخش کلیدی است:

۱. ایجاد اتاق وضعیت ملی

اتاق وضعیت ملی (National Situation Room) یک سامانه هوشمند است که به دولت، شهرداری‌ها و نهادهای تصمیم‌گیر کمک می‌کند تا:

تصمیمات مهم را قبل از اجرا شبیه‌سازی کنند.

ریسک‌های احتمالی را ارزیابی کنند.

تأثیرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هر سیاست را پیش‌بینی کنند.

۲. توسعه آزمایشگاه‌های سیاستی شواهد‌محور

یکی دیگر از بخش‌های این پروژه، راه‌اندازی آزمایشگاه‌های سیاستی (Policy Labs) در سازمان‌های دولتی و شهرداری‌ها است. این آزمایشگاه‌ها به مدیران اجازه می‌دهند که:

سیاست‌های جدید را ابتدا در محیط‌های کنترل‌شده آزمایش کنند.

با کمک هوش مصنوعی، اثرات سیاست‌های گذشته را تحلیل کنند.

مدل‌های بهینه تصمیم‌گیری را بر اساس داده‌های واقعی طراحی کنند.

۳. اجرای سامانه جمع‌سپاری ملی

این سامانه به شهروندان و نخبگان علمی امکان می‌دهد تا در تصمیمات کلان کشور مشارکت کنند. به گفته دکتر علوی:

"ما باید از ظرفیت نخبگان و پژوهشگران کشور استفاده کنیم. سامانه جمع‌سپاری ملی به ما این امکان را می‌دهد که دیدگاه‌های متخصصان را در سیاست‌گذاری‌ها لحاظ کنیم و فرآیند تصمیم‌گیری را دموکراتیک‌تر کنیم."

حکمرانی هوشمند شهری؛ کاربرد پروژه در مدیریت کلان‌شهرها

دکتر حمزه‌پور در ادامه، بر نقش پروژه تصمیم‌یار ملی در بهبود مدیریت شهری تأکید کرد و گفت:

"ما در حال حاضر سیستم‌های رصد ترافیک و مدیریت بحران را داریم، اما در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی، هیچ سامانه‌ای برای رصد تغییرات اجتماعی و تحلیل سیاست‌های فرهنگی وجود ندارد. پروژه تصمیم‌یار ملی می‌تواند این خلأ را پر کند."

برخی از مزایای اجرای این پروژه در مدیریت شهری عبارتند از:

✅ رصد لحظه‌ای شاخص‌های اجتماعی و فرهنگی در شهرها
✅ بهینه‌سازی تصمیمات مدیریت شهری بر اساس داده‌های واقعی
✅ کاهش هزینه‌های اجرایی با پیش‌بینی اثرات سیاست‌ها پیش از اجرا
✅ افزایش شفافیت و پاسخگویی در اداره شهرها

 آیا ایران آماده تحول در حکمرانی است؟

پروژه تصمیم‌یار ملی، یک گام اساسی در مسیر هوشمندسازی حکمرانی در ایران است. این پروژه، که فاز نخست آن در دی ۱۴۰۳ تکمیل شده، در آستانه ورود به فاز دوم با محوریت هوش مصنوعی و جمع‌سپاری ملی قرار دارد.

به گفته دکتر حمزه‌پور و دکتر علوی، اجرای این پروژه می‌تواند نظام تصمیم‌گیری کشور را کارآمدتر، شفاف‌تر و علمی‌تر کند. با توجه به چالش‌های پیچیده اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور، چنین پروژه‌هایی می‌توانند نقشی حیاتی در افزایش کارآمدی سیاست‌گذاری‌ها داشته باشند.

با این حال، موفقیت این طرح نیازمند همکاری دولت، نهادهای علمی و مشارکت عمومی است. آیا ایران آماده این تحول بزرگ در حکمرانی است؟ پاسخ این سوال در اجرای دقیق این پروژه و میزان پذیرش آن توسط مدیران و تصمیم‌گیران کشور نهفته است.

بیشتر بدانید | گزارش نشست پنجم حکمرانی فرهنگی شهر تهران 

سید احمد علوی عضو شورای اسلامی شهر تهران در پایان این نشست گفت : "ما در مدیریت شهری، گاهی برنامه‌هایی اجرا می‌کنیم که با واقعیت‌های جامعه همخوانی ندارد. دلیل آن این است که هیچ سیستمی برای تحلیل تغییرات اجتماعی و فرهنگی به‌صورت لحظه‌ای وجود ندارد. اگر بتوانیم پروژه تصمیم‌یار ملی را در سطح شهرداری‌ها اجرا کنیم، می‌توانیم بسیاری از مشکلات را قبل از وقوع شناسایی و مدیریت کنیم."

 رصد و پایش برای آگاهی از تغییرات فرهنگی در سطح محلات شهر تهران نداریم

 دبیرخانه حکمرانی فرهنگی شهر تهران برای سال آینده اولویت کار به هنگام فرهنگی ارائه دهد

وی افزود : متاسفانه رصد و پایش برای آگاهی از تغییرات فرهنگی در سطح محلات شهر تهران نداریم ومی بایست برای سال آینده انتظار می رود بخشی از فعالیت های حوزه فرهنگی را باید هوشمند سازی کنیم و به مردم اجازه و فرصت مطالبه گری حوزه فرهنگی و اجتماعی را بدهیم.

سید احمد علوی گفت : در سال 1404 دبیرخانه حکمرانی فرهنگی شهر تهران می تواند اولویت های فرهنگی شهر تهران را شناسایی و اعلام کند.

علوی گفت : موضوعات قانون گریزی ، کنترل خشم ، تاب آوری شهری و کاهش سطح مدارا و زود باوری و بحث سلامت جسمی شهروندان ( چاقی ) از مواردی است که می تواند در سال آینده در اولویت اقدامات و عملیات های فرهنگی قرار گیرد.