واگذاری مأموریت‌های شهری به سمن‌ها؛ راهکار نوین مدیریت هزینه‌ها و ارتقاء بهره‌وری در شهرداری تهران

به گزارش خبرنگار شهری صد آنلاین، توییت اخیر دکتر سید احمد علوی، رئیس ستاد سمن‌های شهر تهران، بر یک تغییر پارادایم بنیادین در رویکرد مدیریت شهری تأکید دارد: پذیرش سمن‌ها به عنوان شرکای استراتژیک و محوری در اجرای مأموریت‌های خدمات‌رسانی به شهروندان. این دیدگاه، سمن‌ها را نه صرفاً نهادهای اجتماعی کمکی، بلکه “نماد اراده‌های قوی، خلاق و استوار” می‌داند که قابلیت مدیریت مؤثر وظایف محلی را دارا هستند.

نقش حیاتی مدیران تراز و اعتماد به حلقه‌های میانی

نکته محوری در این دیدگاه، باور مدیران تراز (دارای دید کلان و افق بلندمدت) به نقش حیاتی سمن‌ها است. این باور، منجر به طرح یک راهبرد اقتصادی و عملیاتی مشخص شده است که سه مزیت عمده را به همراه دارد:

1. کاهش بار هزینه‌های نیروی انسانی: واگذاری وظایف محلی به سمن‌ها، مستقیماً میزان اتکا به نیروی انسانی متمرکز و پرهزینه شهرداری را کاهش می‌دهد. این امر منجر به بهینه‌سازی ساختار سازمانی و کاهش هزینه‌های سربار اداری می‌شود.
2. صرفه‌جویی بودجه‌ای کلان: اشاره به “صرفه‌جویی از بودجه‌های چند میلیاردی” نشان‌دهنده آن است که مدل عملیاتی سمن‌محور، از نظر اقتصادی توجیه‌پذیرتر از اجرای مستقیم توسط ساختارهای دولتی است. این صرفه‌جویی می‌تواند در حوزه‌های اولویت‌دار دیگر سرمایه‌گذاری شود.
3. جهش در بهره‌وری عملیاتی: سمن‌ها به دلیل نزدیکی به جامعه هدف و ساختار چابک خود، معمولاً در اجرای پروژه‌های شهری در مقیاس محلی (مانند خدمات اجتماعی، محیط زیست شهری و فرهنگ‌سراها) بهره‌وری بالاتری نسبت به ساختارهای بوروکراتیک دارند. این چابکی، منجر به “افزایش چشمگیر بهره‌وری” در مأموریت‌های تخصصی شهر تهران می‌شود.

اقتصاد اجتماعی و کارایی نهادی

این رویکرد، بازتابی از الگوی جهانی است که دولت‌ها در حال حرکت به سمت “دولت تنظیم‌گر” به جای “دولت مجری تمام امور” هستند. در این مدل، شهرداری نقش سیاست‌گذار، ناظر و تسهیل‌گر را ایفا می‌کند، در حالی که اجرا و تعامل مستقیم با مردم به نهادهای غیردولتی با انگیزه و چابکی بالاتر واگذار می‌شود.

دکتر علوی با برجسته کردن این سه مزیت (کاهش هزینه نیروی انسانی، صرفه‌جویی بودجه‌ای و افزایش بهره‌وری)، عملاً سمن‌ها را به عنوان یک ابزار مالی-عملیاتی برای مواجهه با چالش‌های مالی و ساختاری مدیریت شهری تهران معرفی می‌کند. موفقیت این استراتژی، مستلزم طراحی دقیق فرآیندهای واگذاری، تعریف شفاف شاخص‌های عملکرد (KPIs) و نظارت مستمر بر کیفیت خدمات ارائه شده توسط این سازمان‌ها خواهد بود.

تأکید رئیس ستاد سمن‌های شورای شهر تهران، نشان‌دهنده عزم برای نهادینه‌سازی مشارکت مردمی در سرفصل‌های کلیدی مدیریت شهر است. این رویکرد می‌تواند به عنوان یک مدل پایدار برای بهینه‌سازی منابع و افزایش اثربخشی خدمات شهری در کلان‌شهر تهران مطرح شود.