چرا خداوند شیطان را آفریده است؟ / فرق شیطان و ابلیس چیست؟

به گزارش صدآنلاین، به طور کلی، شیطان به هر موجود منحرف، سرکش، و آزاردهنده‌ای گفته می‌شود، خواه انسان باشد یا جن یا هر موجود دیگری. اما ابلیس به نام خاص شیطانی اطلاق می‌شود که در ابتدای خلقت، از فرمان خدا برای سجده به حضرت آدم امتناع کرد و به سبب تکبر از دایره فرشتگان رانده شد.

1. مفهوم کلی شیطان

کلمه «شیطان» از ریشه «شطن» به معنای دور شدن از حق و فساد است و به موجوداتی اطلاق می‌شود که از راه راست منحرف شده‌اند و در صدد آزار دیگران هستند. شیطان در قرآن گاهی به انسان‌های مفسد هم اطلاق می‌شود، چنان که در آیه‌ای آمده است:

«وَ کَذلِکَ جَعَلْنا لِکُلِّ نَبِیّ عَدُوّاً شَیاطینَ الإِنْسِ وَ الْجِنّ» (سوره انعام، آیه ۱۱۲)

2. ابلیس به عنوان شیطان خاص

ابلیس نام خاص شیطانی است که اولین بار در قرآن به داستان سرکشی او اشاره شده است. او با تکبر از سجده به آدم خودداری کرد و به همین دلیل به شیطان مشهور شد. در سوره بقره، زمانی که خداوند فرمان سجده به فرشتگان داد، ابلیس از این فرمان سرپیچی کرد و از درگاه خدا رانده شد.

«وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ أَبَی وَاسْتَکْبَرَ وَکَانَ مِنَ الْکَافِرِینَ» (سوره بقره، آیه ۳۴)

3. نقش شیطان در آزمایش انسان‌ها

با توجه به این‌که شیطان همواره در تلاش است تا انسان‌ها را گمراه کند و آن‌ها را از مسیر حق منحرف نماید، وجود او در حقیقت برای انسان‌هایی که اراده‌ای قوی دارند، به‌نوعی یک عامل حرکت و تحرک است. همان‌طور که برخی فلاسفه معتقدند، چالش‌ها و دشمنان بیرونی موجب رشد و پیشرفت می‌شوند و به انسان‌ها انگیزه می‌دهند تا توانمندی‌های خود را به کار گیرند.

4. چرا خداوند شیطان را آفرید؟

در ابتدا، ابلیس مانند سایر موجودات از نور آفریده شد و پاک بود، اما به دلیل آزادی اراده‌ای که داشت، بر اثر غرور و تکبر، تصمیم به سرکشی گرفت. خداوند او را امتحان کرد تا نشان دهد که اراده انسان و موجودات می‌تواند در مسیر درست یا غلط قرار گیرد.

در نهایت، گرچه شیطان و وسوسه‌های او برای برخی می‌تواند مضر باشد، ولی در عین حال به عنوان یک عامل امتحان برای انسان‌ها محسوب می‌شود. آن‌هایی که خواستار پیشرفت و تکامل هستند، باید در برابر این وسوسه‌ها مقاومت کنند و از این راه به کمال برسند.

5. تفاوت شیطان و ابلیس در قرآن

شیطان یک اسم عام است که به هر موجود مفسد و منحرف اطلاق می‌شود.

ابلیس اسم خاصی است که به شیطانی اشاره دارد که در برابر فرمان خدا برای سجده به آدم سرکشی کرد و به همین دلیل از درگاه خداوند رانده شد.

در حقیقت، «شیطان» مفهومی گسترده‌تر دارد و به هر موجود شریر و گمراه اطلاق می‌شود، ولی «ابلیس» به یک شخصیت خاص از دنیای جن اشاره دارد که بر اثر غرور و تکبر از درگاه خداوند بیرون رانده شد. شیطان، چه در قالب ابلیس و چه در قالب دیگر موجودات، به‌عنوان دشمن انسان‌ها و عامل گمراهی، در داستان‌های مذهبی نقش مهمی ایفا می‌کند تا انسان‌ها در آزمون‌های اخلاقی و دینی خود موفق شوند.