هاکان فیدان که قبلاً به عنوان رییس سرویس اطلاعاتی میت، همه کاره دو دوره از مذاکرات صلح بین ترکیه و پ.ک.ک بود، حالا هم با آن که در راس وزارت امور خارجه قرار گرفته، اما در همکاری با ابراهیم کالن رییس فعلی میت، باز هم پرونده پ.ک.ک را در دست گرفته است. فیدان در سفر به آلمان به منظور شرکت در کنفرانس امنیتی مونیخ، در یک مصاحبه تلویزیونی اعلام کرد: «زمان آن فرا رسیده که ترکیه، ایران، عراق و سوریه از شر ویروس پ.ک.ک خلاص شوند».
همزمان با انتشار سخنان تند فیدان، وزارت دفاع ترکیه نیز با انتشار یک بیانیه رسمی اعلام کرد که در حمله به قرارگاههای پ.ک.ک در شمال عراق و شمال سوریه، سه تن از فرماندهان این گروه را از میان برداشته است.
بیانیه وزارت دفاع ملی ترکیه، از رویکرد مصمم به مبارزه با تروریسم سخن به میان آورده و گفته: «نیروهای مسلح ترکیه موضع مصمم و قاطعانهای برای نابودی تروریسم از خود نشان میدهند».
در حملات بعدازظهر دیروز هم 12 تن از نیروهای پ.ک.ک در کوهستانهای گارا و خارکوک در اقلیم کردستان عراق بر اثر بمباران هواپیماهای جنگنده ترکیه کشته شدند. در همین حال، عزل و بازداشت شهردار کلانشهر کردنشین وان به نام عبدالله زیدان به اتهام حمایت از اوجالان و همچنین عزل و بازداشت شهردار شهر کردنشین تاتوان در استان بتلیس به اتهام توهین به رییس جمهور ترکیه، از مجموعه رویدادهای دیگری است که نشان میدهد احتمال تنش گسترده همچنان وجود دارد.
حزب کمونیستی وطن ترکیه نیز، هواداران خود را برای تظاهرات علیه پ.ک.ک به میدان خوانده و اعلام کرده که هر نوع مذاکره با اوجالان و فرماندهان این گروه، به ضرر منافع ملی ترکیه است و نباید با آنان از درِ سازش وارد شد.
همزمان با اعلام اخبار و گزارشهای ضد و نقیض در مورد مذاکره یا جنگ با پ.ک.ک، اتفاق مهمی در شهر کردنشین دیاربکر ترکیه روی داد که توجه تحلیلگران سیاسی ترکیه را به سوی خود جلب کرد.
حزب اسلامی – کُردی حداپار یا مبارزه برای آرمان آزادی که در ائتلاف جمهور، به عنوان شریک سیاسی اردوغان شناخته میشود، همایشی در دیاربکر برگزار کرد و در بیانیه نهایی این همایش، مطالباتی را مطرح کرد که خشم بسیاری از ملی گرایان ترکیه را برانگیخت.
فاتح آلتایلی از تحلیلگران و روزنامه نگاران مشهور ترکیه که مصاحبه با اوجالان در لبنان و سوریه را در کارنامه مطبوعاتی خود دارد و از دیرباز با پرونده پ.ک.ک درگیر بوده، درباره حداپار نوشته است: «فیدان گفته زمان نابودی پ.ک.ک فرا رسیده است. بله. من هم موافقم. وقتی که تجزیه طلبی در لوای قانونی یک حزب شریک دولت در جریان است، چه نیازی به پ.ک.ک وجود دارد؟ تا دیروز، پ.ک.ک به طور غیرقانونی و در خارج از مرزها جرات داشت درباره تجزیه طلبی حرف بزند. اما امروز، حزبی به نام حداپار به وجود آمده که به مراتب بدتر از پ.ک.ک است اما نه تنها پوشش حزبی قانونی و مصونیت دارد، بلکه به عنوان شریک رسمی اردوغان حزب عدالت و توسعه در ائتلاف جمهور حضور دارد و هر کاری دلش بخواهد انجام میدهد».
دکتر عرفان ایرماک از پژوهشگران مرتبط با پرونده کردهای ترکیه نیز میگوید: «حداپار برای اردوغان، یک شریک مهم و استراتژیک است و شاید سالها طول بکشد تا بدانیم که اردوغان و حزب حاکم ترکیه، چه سرمایه گذاری مهمی برای پرورش این گروه اسلامی – کُردی انجام دادند و تا چه اندازه به نفع حزب حاکم خواهد بود».
طاها آک یول از تحلیلگران محافظه کار مشهور ترکیه نیز نوشته است: «پ.ک.ک و دمپارتی، علاقهای به حداپار ندارند و نمیخواهند پرونده مسائل کُردی در دست حزبی باشد که در ترکیه کمتر از 1 درصد رای دارد، اما با حمایت اردوغان 4 کرسی پارلمان را به دست آورده است. حزبی که هم ادعای اسلامی و هم ادعای کُردی دارد، از دولت خواسته به خاطر اعدام شیخ سعید پیران، از کردها عذرخواهی کند و مرز بین مناطق کردنشین کشورهای مختلف نیز نمادین باشد. راستش را بخواهید من در بیانیه این حزب، چیزی ندیدم که تعلق حزب به ترکیه را اثبات کند. این اقدامات غلط است و حداپار نباید مرتکب چنین خطاهایی شود.
یکی از مهمترین معماهای مرتبط با مذاکرات صلح در ترکیه این است که آیا فرماندهان نظامی و سران پ.ک.ک در کوهستان قندیل و همچنین در شمال سوریه، از اوجالان تبعیت خواهند کرد یا نه؟
این سوال از آن نظر اهمیت حیاتی دارد که اوجالان قبلاً و در سال 2013 میلادی نیز پایان مبارزه مسلحانه را اعلام کرد. اما تنها یک سال پس از آن، برخی از فرماندهان پ.ک.ک تصمیم گرفتند تا با اشغال دو شهر کوچک در جنوب شرقی ترکیه، مقدمات یک ساختار سیاسی و اجرایی جدید به نان خودگردانی دموکراتیک را ایجاد کنند و با دولت اردوغان به چنین توافقی دست پیدا کنند که کنترل نظامی و انتظامی تمام شهرهای کردنشین در دست پ.ک.ک باشد. اما دولت زیر بار نرفت و درگیری به شدت ادامه پیدا کرد.
عبدالقادر سلوی از تحلیلگران روزنامه حریت و از نویسندگانی که با اردوغان ارتباط نزدیک و مستقیم دارد، درباره این موضوع نوشته است: «ما میدانیم که پیام اوجالان، چهار گیرنده و مخاطب اصلی خواهد داشت: 1.سران سازمان تروریستی در کوهستان قندیل. 2.سران گروه در اروپا. 3.فرماندهان گروه در شمال سوریه (قسد). 4.سران حزب برابری و دموکراسی (دمپارتی) در آنکارا.
سلوی بر این باور است که از میان چهار مخاطب پیام اوجالان، این فقط سران پ.ک.ک در کوهستان قندیل هستند که احتمال میرود زیر بار پذیرفتن دستورات او نروند و حاضر نشوند سلاحهای خود را بر زمین بگذارند. مخصوصاً در شرایطی که مراد قاراییلان، فرمانده شاخه نظامی پ.ک.ک اعلام کرده که اخذ تصمیم خلع سلاح، منوط به برگزاری کنگره حزب با حضور خود اوجالان است.
تحلیلگران سیاسی ترکیه بر این باورند که در شرایط فعلی، امید چندانی به پایان ماجرای پ.ک.ک وجود ندارد و دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه نیز در این میان، نه برای تثبیت صلح و آرامش، بلکه برای منافع حزبی خود میجنگد و نقشه راهی برای پایان دادن به تنش ندارد. / تسنیم