چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۴۰۳
بازدید:۳۵۲
محبت و مراقبت از حیوانات در اسلام اهمیت ویژه‌ای دارد، اما در عین حال، موضوعاتی مانند نجاست برخی از حیوانات نیز در فقه اسلامی مطرح شده است. یکی از چالش‌هایی که برخی افراد با آن روبرو هستند، این است که آیا می‌توان در خانه از سگ و گربه نگهداری کرد یا خیر؟ در این مقاله، دیدگاه‌های مختلف مراجع تقلید درباره نگهداری این حیوانات و احکام مربوط به آن را بررسی خواهیم کرد.به گزارش صدآنلاین، سگ حیوانی است که در زمینه‌های مختلفی مانند نگهبانی، شکار، و کارهای پلیسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، به دلیل آنکه از نظر فقهی نجس محسوب می‌شود و ممکن است ناقل بیماری باشد، اسلام نگهداری آن را تنها در موارد ضروری مجاز دانسته و از فرهنگ غربی مربوط به نگهداری سگ‌های زینتی نهی کرده است. با این حال، اسلام تأکید دارد که حتی سگ‌های ولگرد نباید مورد آزار و اذیت قرار گیرند، مگر آنکه خطری برای انسان ایجاد کنند. همچنین، غذا دادن به سگ‌ها عمل پسندیده‌ای به شمار می‌رود.
در مقابل، گربه حیوانی است که برخلاف سگ نجس محسوب نمی‌شود، اما مدفوع آن نجس است. پیامبر اکرم (ص) در حدیثی فرموده‌اند:
"منزل نباید از سه چیز خالی باشد که موجب برکت و آبادانی آن هستند: گربه، کبوتر و خروس."
حیوانات حلال‌گوشت و حرام‌گوشت در اسلام
به طور کلی، حیوانات حرام‌گوشت شامل موارد زیر هستند:
- تمام حیوانات دریایی به‌جز ماهی‌هایی که دارای فلس (پولک) هستند.
- حیوانات خشکی‌زی مانند سگ، خوک و درندگانی که دندان و چنگال تیز دارند (مانند شیر، گرگ، روباه، فیل، خرگوش و ...).
- پرندگان خاص؛ پرندگانی که هنگام پرواز بیشتر بال خود را باز نگه می‌دارند (مانند شاهین و عقاب) حرام هستند، اما پرندگانی که بیشتر بال می‌زنند و دارای چینه‌دان، سنگدان یا خارپشت پا هستند، حلال‌گوشت محسوب می‌شوند.
- تمام حشرات به‌جز ملخ.
امام صادق (ع) از پیامبر اکرم (ص) نقل می‌کنند که: "هر حیوانی که حرام‌گوشت است، استفاده از پشم، مو، پوست، بول، سرگین، شیر و دیگر ترشحات بدن آن برای نماز، باعث بطلان نماز خواهد شد."
احکام نگهداری سگ و گربه در خانه و تأثیر آن بر نماز
شرایط لباس نمازگزار در حضور حیوانات حرام‌گوشت
- لباس نمازگزار نباید از حیوان حرام‌گوشت باشد؛ حتی اگر یک تار مو از سگ یا گربه به لباس یا بدن نمازگزار بچسبد، نماز او باطل است.
- رطوبت بدن حیوانات حرام‌گوشت نباید روی لباس یا بدن نمازگزار باشد. اگر آب دهان، بینی یا ترشحات دیگر از گربه یا سگ بر روی لباس باشد، تا زمانی که خشک نشده و عین آن برطرف نشده، نماز باطل است.
- اگر بعد از نماز متوجه موی گربه در لباس شود، نماز صحیح است و نیازی به اعاده آن نیست.
- اگر در میانه نماز متوجه وجود موی گربه شود، باید آن را سریع جدا کند تا نماز صحیح باشد.
حضرت آیت‌الله سیستانی می‌فرمایند: "موی گربه نجس نیست و اگر مقدار کمی از آن (یک یا دو تار مو) به لباس یا بدن نمازگزار چسبیده باشد، نماز را باطل نمی‌کند."
احکام نگهداری سگ از دیدگاه مراجع تقلید
آیت‌الله مکارم شیرازی
- سگ و خوک معمولی نجس هستند، اما سگ و خوک دریایی پاک محسوب می‌شوند.
- خرید و فروش سگ زینتی جایز نیست، اما نگهداری آن برای نگهبانی، شکار یا مصارف عقلایی دیگر اشکالی ندارد.
- نگهداری سگ‌های زینتی و همزیستی با آنها شایسته مسلمانان نیست.
آیت‌الله سیستانی
- خرید و فروش سگ جایز نیست، مگر برای شکار.
- نگهداری سگ در خانه مکروه شمرده شده است، اما اشکالی ندارد.
- نماز خواندن در خانه‌ای که سگ در آن نگهداری می‌شود، مکروه است.
آیت‌الله خامنه‌ای
- نگهداری سگ‌های نگهبان، سگ‌های گله، و سگ‌های شکار اشکالی ندارد.
- نگهداری سگ به قصد تفریح و همزیستی مذموم است، و اگر تقلید از فرهنگ غیرمسلمانان باشد، حرام است.
- خرید و فروش وسایل مربوط به سگ اگر باعث ترویج این فرهنگ شود، جایز نیست.
احکام نگهداری گربه از دیدگاه مراجع تقلید
آیت‌الله خامنه‌ای
- نگهداری گربه در خانه از نظر شرعی اشکالی ندارد.
- اما باید دقت کرد که موی گربه روی لباس نمازگزار نباشد، زیرا باعث بطلان نماز می‌شود.
آیت‌الله مکارم شیرازی
- اگرچه در برخی روایات توصیه به نگهداری گربه شده است، اما از آنجا که مدفوع گربه نجس است، بهتر است جز در موارد ضروری از نگهداری آن پرهیز شود.
آیت‌الله سیستانی
- تربیت و نگهداری گربه در منزل اشکالی ندارد.
- اگر یک یا دو تار موی گربه روی لباس نمازگزار باشد، نماز صحیح است، اما اگر بیشتر از آن باشد، نماز باطل خواهد شد.
آیت‌الله گلپایگانی
- کشتن گربه، حتی اگر موجب آلودگی محیط شود، جایز نیست.
- بهتر است راه‌های ورود گربه به محیط بسته شود تا از مشکلات ناشی از آن جلوگیری گردد.
نظر مقام معظم رهبری درباره نگهداری سگ و گربه در منزل
رهبر معظم انقلاب درباره نگهداری حیوانات در خانه می‌فرمایند:
- سگ و گربه تفاوت‌های زیادی دارند؛ سگ نجس است اما گربه نجس نیست.
- نگهداری سگ در خانه موجب دور شدن فرشتگان از آن خانه می‌شود.
- در مجتمع‌های مسکونی که فضاهای مشترک وجود دارد، نگهداری سگ ممکن است باعث آزار همسایگان شود و از نظر شرعی جایز نیست.
- اگر نگهداری سگ برای اهداف عقلایی باشد، اشکالی ندارد.
- نگهداری گربه برای سرگرمی اشکالی ندارد، اما نباید موجب اختلال در احکام شرعی (مانند طهارت نماز) شود.
نتیجه‌گیری
نگهداری سگ و گربه در اسلام با محدودیت‌هایی همراه است. سگ حیوانی نجس محسوب می‌شود و نگهداری آن تنها برای اهداف مشخصی مانند نگهبانی یا شکار جایز است. از سوی دیگر، گربه نجس نیست، اما مدفوع آن نجس بوده و موی آن می‌تواند باعث بطلان نماز شود. مراجع تقلید در مورد نگهداری این حیوانات نظرات متفاوتی دارند، اما در کل تأکید شده است که باید به احکام طهارت توجه شود. بنابراین، قبل از تصمیم به نگهداری این حیوانات، بهتر است با احکام مربوط به آن آشنا باشید تا دچار مشکل شرعی نشوید.