رابطه نامشروع به هرگونه رابطه جنسی خارج از چارچوب ازدواج قانونی و شرعی اطلاق میشود و به عنوان یک جرم شناخته شده است. بر اساس قانون، افرادی که مرتکب چنین روابطی شوند، با مجازاتهایی مانند شلاق، حبس، و در موارد خاص اعدام روبهرو میشوند.
نکته مهم این است که رابطه نامشروع محدود به روابط جنسی کامل نیست و رفتارهایی مانند بوسیدن، بغل کردن، و دست دادن نیز در این دسته قرار میگیرند. حتی اگر این روابط با رضایت دو طرف باشد، همچنان به عنوان رابطه نامشروع یا رابطه مادون زنا تلقی میشود.
برای اجرای مجازاتهای مرتبط، اثبات جرم از طریق یکی از راههای زیر ضروری است:
در حالی که رابطه نامشروع جرمی تعزیری است و قاضی میتواند میزان مجازات را بر اساس شرایط تعیین کند، زنا یک جرم حدی است و مجازات آن از پیش در شرع تعیین شده است. برای اثبات زنا، شرایط سختتری از جمله وجود چهار شاهد عادل یا اقرار مکرر متهم ضروری است.
در صورتی که رابطه نامشروع بدون نزدیکی کامل (دخول) باشد، مجازات آن از یک تا ۹۹ ضربه شلاق تعزیری تعیین میشود. اما اگر ثابت شود زنا رخ داده است، مجازات میتواند اعدام یا سنگسار باشد، بهویژه اگر یکی از طرفین متأهل باشد (زنای محصنه).
گرچه زنا از گناهان کبیره محسوب میشود و کفارهای در شرع برای آن تعریف نشده است، برخی مراجع پیشنهاد میکنند افراد گناهکار با انجام اعمال خیریه مانند اطعام فقرا یا روزه گرفتن، توبه و استغفار کنند.
قوانین مربوط به رابطه نامشروع در ایران با هدف تقویت ارزشهای اخلاقی و اجتماعی اجرا میشوند. این قوانین، بهرغم سختگیریهایشان، بر رعایت عدالت و ارائه شواهد قطعی تأکید دارند. رعایت اصول دینی و اخلاقی، نه تنها از دیدگاه شرع بلکه برای حفظ نظم و امنیت اجتماعی نیز ضروری است.