دوشنبه ۰۵ آذر ۱۴۰۳
بازدید:۱۶۵
این سوال برای بسیاری از نمازگزاران مطرح است که چرا باید پس از اتمام نماز، سر خود را به سمت راست و چپ بچرخانند. در این مطلب به بررسی این مسئله پرداخته و دلایل آن را همراه با استناد به منابع معتبر دینی توضیح خواهیم داد.ابتدا باید ذکر کرد که چرخاندن سر پس از سلام نماز جزء واجبات نماز نیست بلکه به عنوان یک عمل مستحب و از تعقیبات پس از نماز محسوب می‌شود که به نمازگزار توصیه شده است انجام دهد. بسیاری از مسلمانان به دلیل سنت‌های دینی و توصیه‌های ائمه معصومین (علیهم‌السلام) این عمل را انجام می‌دهند.
دلایل و منابع دینی در مورد چرخاندن سر
در کتب روایی شیعه و سنت‌های اسلامی، چرخاندن سر به سمت راست و چپ پس از نماز مورد تأکید قرار گرفته است. در این بخش به بررسی دلایل و اسناد مربوط به این عمل می‌پردازیم.
۱. برای نمازگزار امام جماعت
اگر نمازگزار امام جماعت باشد، پس از سلام نماز باید قبل از آنکه به سمت غیر قبله بچرخد، نگاه خود را با چشم راست به سمت راست بیاندازد.
۲. برای نمازگزار مأموم
نمازگزاران مأموم باید در جواب سلام امام جماعت، یک سلام به سمت قبله و سپس یک سلام به سمت راست و دیگری به سمت چپ انجام دهند. اگر در سمت چپ کسی نباشد، باید فقط به سمت راست سلام بدهد.
۳. برای نمازگزار فرادی
نمازگزارانی که نماز را به صورت فرادی (تنها) می‌خوانند، پس از سلام نماز باید صورت خود را به سمت راست بچرخانند، به گونه‌ای که بینی به دست راست متمایل شود.
توضیح تکبیرات بعد از نماز
در برخی از روایات آمده است که پس از نماز، باید سه مرتبه تکبیر گفته شود و در هر بار دست‌ها به سمت بالا برده شوند. این عمل در روایات اهل بیت (علیهم‌السلام) و از جمله در سخنان امام صادق (علیه‌السلام) تأکید شده است.
روایات ائمه معصومین (علیهم‌السلام)
امام علی (علیه‌السلام) در یکی از روایات خود فرمودند:
«زمانی که سلام نماز را دادید، دو دست خود را بلند کرده و سه مرتبه تکبیر بگویید.»
همچنین امام صادق (علیه‌السلام) در توضیح علت تکبیر پس از نماز گفتند:
«زمانی که پیامبر اسلام (صلى‌الله‌عليه‌وآله) مکه را فتح کردند، پس از نماز ظهر کنار حجر الاسود سه مرتبه دست‌های خود را بالا بردند و تکبیر گفتند.»
نظر فقهای شیعه در مورد تکبیرات پس از سلام نماز
فقهای شیعه نیز با استناد به این روایات، تکبیر گفتن پس از سلام نماز را به عنوان یک عمل مستحب توصیه کرده‌اند. به عنوان مثال:
- ابن زهره حلبی در کتاب غنیة النزوع گفته است که پس از سلام نماز، باید سه مرتبه تکبیر گفته و در هر مرتبه دست‌ها تا بالا گوش برده شوند.
- ابن ادریس حلی نیز در کتاب السرائر توصیه کرده که باید سه مرتبه تکبیر گفته و در هر مرتبه دست‌ها تا شانه بالا برده شوند.
نظر اهل سنت درباره چرخاندن سر
در نماز اهل سنت، چرخاندن سر پس از سلام نماز وجود ندارد. آنها سر خود را تنها به سمت راست و سپس به سمت چپ می‌چرخانند و «السلام علیکم و رحمة الله» می‌گویند. این عمل در مذهب اهل سنت مورد تأکید است، به جز در مذهب مالکی که اختلاف نظر در این مورد وجود دارد.