دوشنبه ۰۵ آذر ۱۴۰۳
بازدید:۲۰۷
پورسانت یا کمیسیون در معاملات و فعالیت‌های شغلی، مبلغی است که به واسطه انجام یک کار یا معرفی مشتری پرداخت می‌شود.به گزارش سرویس فرهنگی صد آنلاین، این مبلغ بسته به شرایط مختلف می‌تواند حلال یا حرام باشد. در این مقاله مفهوم پورسانت، شرایط شرعی آن و پاسخ مراجع تقلید به پرسش‌های رایج در این زمینه بررسی می‌شود.
پورسانت چیست؟
پورسانت (کمیسیون) کلمه‌ای با ریشه فرانسوی به معنای درصد است و در فارسی به مبلغی اطلاق می‌شود که به‌عنوان پاداش برای واسطه‌گری یا انجام یک کار خاص پرداخت می‌گردد. این مبلغ در بسیاری از مشاغل، از جمله بازاریابی و خدمات دولتی، رایج است.
حکم کلی شرعی درباره پورسانت
فقها حلال یا حرام بودن پورسانت را وابسته به موارد زیر می‌دانند:
- رعایت قانون: اگر قانون منع کند، دریافت پورسانت جایز نیست.
- نوع فعالیت: پورسانت در ازای کار حلال یا معرفی مشتری واقعی، فی‌نفسه اشکال ندارد.
- صداقت در معامله: هرگونه تقلب یا فاکتور غیرواقعی، موجب حرمت پورسانت می‌شود.
پرسش و پاسخ‌های شرعی درباره پورسانت
1. آیا پورسانت در بازاریابی شبکه‌ای حلال است؟
- پاسخ آیت‌الله شبیری زنجانی: اگر پورسانت در قبال معرفی خریدار واقعی یا بازاریاب پرداخت شود و برخلاف قانون نباشد، اشکالی ندارد.
- شرط اساسی: پورسانت صرفاً به دلیل عضویت در شبکه یا بالا رفتن در سلسله‌مراتب پرداخت نشود.
2. پرداخت پورسانت برای معرفی مشتری در مشاغل وابسته
- پرسش: آیا تعمیرکار می‌تواند بابت معرفی مشتری به فروشنده پورسانت دریافت کند؟
- پاسخ آیت‌الله مکارم شیرازی: اگر پورسانت از منافع فروشنده باشد و قیمت کالا برای مشتری افزایش نیابد، اشکال ندارد.
3. دریافت پورسانت توسط واسطه‌ای که کاری انجام نمی‌دهد
- پرسش: واسطه‌ای که دستمزدی از کارگران کسر کرده و به خود اختصاص دهد، آیا مجاز است؟
- پاسخ آیت‌الله مکارم شیرازی: در صورتی که واسطه کاری انجام نداده باشد، دریافت پول جایز نیست، مگر با رضایت کامل کارگران.
4. پورسانت کارمند دولتی یا خصوصی از فروشندگان
- پرسش: آیا کارمند می‌تواند شرط کند که درصدی از سود فروشنده به او پرداخت شود؟
- پاسخ آیت‌الله خامنه‌ای: چنین شرطی صحیح نیست و حتی با اجازه مسئول مافوق نیز دریافت پورسانت جایز نیست.
5. پورسانت در بازاریابی طبق توافق شرکت
- پرسش: اگر پورسانت بابت یافتن مشتری یا آموزش بازاریابان پرداخت شود، آیا حلال است؟
- پاسخ آیت‌الله خامنه‌ای: این عمل فی‌نفسه مجاز و درآمد حاصله از آن حلال است.
6. واسطه‌گری در پرداخت دستمزد
- پرسش: آیا واسطه می‌تواند بخشی از دستمزد پرداختی کارفرما به کارگران را برای خود نگه دارد؟
- پاسخ آیت‌الله خامنه‌ای: اگر واسطه وکیل کارفرما باشد، نمی‌تواند مبلغ اضافی را بدون رضایت مالک تصرف کند.
7. حق دلال در معاملات ناتمام
- پرسش: اگر دلال معامله‌ای را نهایی نکرده باشد، آیا حقی برای دریافت پورسانت دارد؟
- پاسخ آیت‌الله خامنه‌ای: دلال می‌تواند اجرت راهنمایی دریافت کند، اما برای معامله‌ای که واسطه آن نبوده، حق دریافت اجرت ندارد.
حکم بازاریابی شبکه‌ای و شرایط آن
بازاریابی شبکه‌ای تنها زمانی حلال است که:
- پورسانت بر مبنای فروش واقعی کالا یا خدمات پرداخت شود.
- قراردادها بر اساس قوانین شرعی و عرفی تنظیم شوند.
- سودآوری صرفاً ناشی از جذب اعضای جدید نباشد.
در صورتی که قوانین شرکت‌های بازاریابی شفاف و کالاها باکیفیت باشند، فعالیت در این زمینه با رعایت ضوابط شرعی بلامانع است.
نتیجه‌گیری
پورسانت تحت شرایط زیر حلال است:
- برخلاف قوانین و مقررات نباشد.
- برای کاری حلال یا معرفی مشتری واقعی پرداخت شود.
- صداقت در معامله رعایت شود.
در غیر این صورت، دریافت یا پرداخت پورسانت می‌تواند موجب حرمت آن گردد.