جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
نخستین قسمت از سلسله نشست های « رهنامه استراتژیک » با حضور فریدون مجلسی،حسین علایی، رحمن قهرمان‌پور، محمد شوری و امیرهوشنگ میرکوشش توسط پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار شد.
نصری رییس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه در ابتدای برنامه، گفت: دو کشور مستقل به نام جمهوری آذربایجان و ارمنستان می‌خواهند توافقی با هم داشته باشند، گویا الان روسیه هم به این‌ها اضافه شده است، ترکیه هم اسپانسر است. ایران به لحاظ حقوقی چیکار می‌تواند انجام دهد؟ نکند مثل هیاهوهای بعد از فروپاشی شوروی در تقسیم خزر شود، از آن تقسیم‌بندی که هیچ گیر ایران نیامد. سوال اصلی این‌جاست که ما چه کاری می‌توانیم انجام دهیم. جمهوری آذربایجان با ارمنستان به شکل مستقل می‌خواهند یک کریدوری بکشند که منطقه غرب آذربایجان به سایر کشور‌های غربی دسترسی پیدا کند.
وی افزود: سوال دوم این است که آیا ایران همانطور که می‌شنویم با انتقاد با این کریدور مخالفت خواهد کرد. این کریدور تنها یک مسیر نیست. این کریدور راه آهن و اتوبان تشکیلات ۱۱ گانه دارد. در این صورت راه ایران به سمت یک کشور همجوار و همسان و همسو با ایران به نام ارمنستان قطع می‌شود. آیا این خفگی استراتژیکی که می‌گوید اتفاق می‌افتد. تعداد همسایه های ایران از ۱۵ کشور به ۱۴ کشور می‌رسد. بازی بزرگی در چهار سمت ایران در جریان است، در سمت شرق روسیه در سمت غرب ناتو هست ترکیه به نمایندگی ناتو حضور دارد. این بازی یعنی همه چیز منهای ایران، بدون ایران، علیه ایران و انحلال ایران.
در ادامه این نشست حسین علایی تحلیل‌گر نظامی امنیتی در خصوص ابعاد نظامی امنیتی کریدور زنگزور با بیان اینکه در حال حاضر، بحث زنگزور حول ایجاد یک کریدور است که تمامی فعالیت‌ها را تحت پوشش قرار دهد، گفت: در این راستا، باید توجه داشت که آذربایجان برای ارتباط با نخجوان به این مسیر نیازی ندارد، زیرا این ارتباط به‌طور مستقل برقرار است. ایران به‌عنوان کشوری با روابط تاریخی بهتر با آذربایجان نسبت به ارمنستان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
وی ادامه داد: تاریخچه جداسازی قفقاز از ایران به دوران قاجار برمی‌گردد و در این میان، مسائل حقوقی و تاریخی در زمینه حاکمیت و خاک ایران مطرح می‌شود. به‌ویژه در مورد زنگزور، این جداسازی تبعاتی به همراه داشته که نمی‌توان به سادگی از آن چشم‌پوشی کرد. به‌علاوه، باید توجه داشت که مسیر ایران به‌عنوان یک گزینه امن‌تر برای آذربایجان در مقایسه با مسیر ارمنستان تلقی می‌شود، که این موضوع نیز مورد توجه روس‌ها قرار گرفته است.
علایی در خصوص تأثیرات این کریدور بر ایران گفت: نخستین نکته احداث کریدوری است که ترکیه را به آسیای میانه و ترکمنستان وصل می‌کند. این موضوع می‌تواند امنیت ملی ایران را تحت تأثیر منفی قرار دهد، به‌ویژه با حذف مسیرهای تاریخی مانند جاده ابریشم. در کوتاه‌مدت، حضور روس‌ها در این منطقه و مذاکرات آن‌ها بدون مشارکت ایران، نگرانی‌هایی را به وجود آورده است.
وی ادامه داد: برخی صاحب‌نظران بر این باورند که تغییرات در مرز ایران و ارمنستان می‌تواند روابط ایران با اروپا را به‌طور جدی مختل کند. در این زمینه، باید توجه داشت که جنگ کریدورها، نه‌تنها در ارمنستان و آذربایجان، بلکه در سطح منطقه‌ای نیز مطرح است. در بیش از سه دهه گذشته، برنامه‌های مختلفی برای حذف مسیرهای ترانزیتی از ایران صورت گرفته است.
علایی تصریح کرد: در نهایت، باید این موضوع را از دیدگاه امنیت ملی و تأثیرات آن بر ظرفیت‌های ایران در برابر قدرت‌های بزرگ و همسایگان مورد بررسی قرار داد. پس از ناامیدی ایالات متحده از بازگشت به توافقات قبلی، قدرت ایران به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در منطقه باید مورد توجه قرار گیرد.
انتهای پیام/9998