به گزارش مجله سلامت صد آنلاین ، خستگی گرمایی شرایطی است که فرد علائمی، چون تعریق شدید، نبض سریع و بالا رفتن بیش از حد دمای بدن دارد. این مورد یکی از سه سندروم مربوط به گرما میباشد که گرفتگی گرمایی خفیفترین و گرما زدگی شدیدترین آن میباشد. علل خستگی گرمایی شامل قرار گیری در معرض درجه حرارت بالا به ویژه هنگامی که رطوبت بالا و فعالیت شدید باشد میباشد. عدم درمان سریع میتواند منجر به گرما زدگی شود که وضعیتی تهدید کننده است، اما خوشبختانه خستگی گرمایی قابل پیشگیری خواهد بود.
نشانههای خستگی گرمایی:
علائم و نشانههای خستگی گرمایی ممکن است بطور ناگهانی یا طی گذشت زمان ایجاد شود. چنانچه در بخش سلامت نمناک گفته ایم این علائم و نشانهها عبارتند از:
پوستی خنک و مرطوب به همراه مور مور شدن (مو به تن سیخ شدن) هنگام گرما
تعریق شدید
ضعف
خستگی
نبض ضعیف و سریع
فشار خون پایین هنگام ایستادن
گرفتگی عضلات
تهوع
سردرد
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ چنانچه فکر میکنید دچار خستگی گرمایی شده اید:
تمام فعالیت هایتان را متوقف و استراحت کنید
به مکانی خنک بروید
آب خنک بنوشید
اگر علائم تشدید یافت و یا طی یک ساعت بهبود پیدا نکرد به پزشک مراجعه کنید. فردی که علائم خستگی گرمایی دارد معمولا دچار آشفتگی میشود، هوشیاری خود را از دست میدهد و قادر به نوشیدن مایعات نیست. اگر دمای مرکزی بدن (اندازه گیری شده توسط دماسنج رکتال) به ۱۰۴ درجه فارنهایت یا ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر برسد نیاز به مراجعه پزشک و خنک کننده فوری میباشد.
علل خستگی گرمایی:
گرمای بدن به همراه گرمای محیطی، دمای اصلی (هسته ای) نامیده میشود. بدن برای حفظ دمای طبیعی خود (تقریبا ۳۷ درجه سانتیگراد) نیاز به حفظ گرما در دمای سرد دارد که آن را با محیط تنظیم میکند. زمانی که دمای محیط اطراف بالاتر از دمای بدن برود، نمیتواند گرمای داخلی خود را دفع کند، در این مواقع است که خستگی گرمایی رخ میدهد.
- عدم خنک شدن بدن بصورت خود به خود:بدن بطور عمده از طریق تعریق خنک میشود. تبخیر عرق دمای بدن را تنظیم میکند. بااین وجود هنگامی که در هوای گرم و مرطوب افزایش دما بیشتر باشد و یا بیش از حد ورزش کنید بدن قادر به خنک کردن خود نیست در نتیجه ممکن است دچار گرفتگی گرمایی شود. علائم و نشانههای گرفتگی گرمایی معمولا شامل تعریق زیاد، خستگی، تشنگی و گرفتگی عضلات میباشد. درمان سریع معمولا از پیشرفت گرما زدگی تا خستگی گرمایی جلوگیری میکند. معمولا با نوشیدن مایعات یا نوشیدنیهای ورزشی حاوی الکترولیت (گاتوراد، پاوراد) میتوانید دمای بدن را خنک کرده و یا به مکانی خنک بروید و استراحت کنید.
سایر علل
همانگونه که بخش سلامت نمناک اشاره کرده است علاوه بر هوای گرم و فعالیت شدید سایر علائم خستگی گرمایی عبارتند از:
کم آبی که توانایی بدن را در عرق کردن و حفظ دمای طبیعی کاهش میدهد
پوشش بیش از حد به ویژه لباسهایی که اجازه تبخیر عرق را نمیدهند
عواملی که احتمال ابتلا را افزایش میدهند عبارتند از:
هر فرد ممکن است خستگی گرمایی را تجربه کند، اما برخی از عوامل میتوانند حساسیت فرد را نسبت به گرما افزایش دهند.
- پیری یا جوانی: نوزادان و کودکان کمتر از ۴ سال و بزرگسالان ۶۵ سال به بالا در معرض خطر خستگی گرمایی بیشتری هستند. توانایی بدن در تنظیم دمای خود در جوانی کاملا رشد نیافته است و ممکن است در بزرگسالی با بیماری، دارو یا عوامل دیگر کاهش یابد.
- داروهای خاص: داروهایی هستند که توانایی بدن را در آبرسانی مختل میکنند مانند داروهای درمان فشار خون بالا و مشکلات قلبی (مسدود کننده بتا، دیورتیک)، داروهای کاهش علایم آلرژی مانند انتی هیستامین ها، داروهای آرام بخش و داروهای ضد روان پریشی.
علاوه براین برخی مواد مخدر غیر قانونی، چون کوکائین و آمفتامین نیز میتوانند دمای بدن را افزایش دهند.
- چاقی: تحمل وزن اضافه ممکن است که در تنظیم دمای بدن تاثیر بگذارد و باعث شود بدن گرمای بیشتری را حفظ کند.
- تغییرات دمای ناگهانی: اگر به گرما عادت ندارید بیشتر مستعد ابتلا به بیماریهای ناشی از گرما، چون خستگی گرمایی هستید. سفر به شهرهایی با آب و هوای گرم یا زندگی در منطقهای مرطوب میتواند فرد را در معرض این بیماری قرار دهد، زیرا بدن فرصت عادت کردن به درجه حرارت بالا را نداشته است.
- شاخص گرمایی بالا: شاخص گرمایی درجه حرارت واحدی است که حرارت و رطوبت فضای باز را در نظر میگیرد. هنگامی که رطوبت زیاد باشد عرق به راحتی تبخیر نشده و بدن در خنک کردن به مشکل برمی خورد و فرد را مستعد گرما زدگی میکند. هنگامی که شاخص گرما ۳۳ درجه سانتیگراد یا بالاتر رود برای خنک کردن باید احتیاط کرد.
تشخیص خستگی گرمایی:
چنانچه به دلیل خستگی گرمایی به پزشک مراجعه کرده اید پرسنل پزشکی ابتدا دمای بدن شما را با دماسنج رکتال بررسی میکنند و اگر مشکوک به این بیماری بودند ممکن است آزمایشاتی را تجویز کنند که عبارتند از:
آزمایش خون برای بررسی میزان کم سدیم و پتاسیم خون و محتوای گاز موجود در خون
آزمایش ادرار برای بررسی غلظت، ترکیب ادرار و عملکرد کلیهها
آزمایش عملکرد عضلات برای بررسی رابومولیولیز (آسیب جدی به بافتهای عضلانی)
تصویر برداری پرتو ایکس و سایر برای بررسی آسیب به اعضای داخلی بدن
پیشگیری و درمان خستگی گرمایی
پوشیدن لباسهای سبک و آزاد، زیرا لباسهای چسبان و تنگ به بدن اجازه خنک شدن نمیدهند
محافظت در برابر افتاب سوختگی، زیرا بر توانایی بدن علیه خنک شدن تاثیر میگذارد بنابراین در فضای باز و نور خورشید از کلاه، عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب با SPF حداقل ۱۵ استفاده کنید
نوشیدن مقدار زیادی مایعات که به تعریق و حفظ دمای طبیعی بدن کمک میکند
احتیاط مصرف داروهای خاص
در شرایط گرما هرگز فردی را در اتومبیل پارک شده نگهداری نکنید، زیرا این عامل یکی از دلایل عمده مرگ و میر ناشی از گرمازدگی در کودکان میباشد. هنگام پارک اتومبیل دمای هوا در اتومبیل در عرض ۱۰ دقیقه از ۲۰ درجه فارنهایت (بیش از ۶.۷ درجه سانتیگراد) بالاتر میرود.
در گرمترین ساعات روز سخت گیری نکنید:اگر نمیتوانید از فعالیت شدید در هوای گرم جلوگیری کنید مایعات زیادی بنوشید و مرتبا در مکانی خنک استراحت کنید. سعی کنید برای ساعات خنک روز مانند صبح زود و عصر برنامه ریزی کنید
مدت زمان فعالیت در هوای گرم را محدود کنید تا زمانی که به این شرایط عادت کنید. افرادی که به هوای گرم عادت ندارند مستعد ابتلا به خستگی گرمایی هستند. این امر ممکن است چند هفته طول بکشد تا بدن در برابر هوای گرم عادت کند.
اگر داروهای خاصی مصرف میکنید یا وضعیتی دارید که احتمال بروز مشکلات ناشی از گرما را افزایش میدهد احتیاط کنید.
اگر طی یک ساعت پس از استفاده از این اقدامات احساس بهتری نداشتید به دنبال مراقبهای پزشکی باشید دراین شرایط آن ها:
فرد را در آب خنک غوطه ور میکنند، ثابت شده است که حمام آب سرد میتواند موثرترین روش برای کاهش دمای اصلی بدن باشد
از تکنیکهای خنک کننده تبخیر استفاده میکنند:اگر غوطه وری در آب در دسترس نبود پزشک سعی میکند دمای بدن را با ریختن آب خنک برروی بدن داغ پایین آورد. در این شرایط آب بر روی بدن تبخیر شده و خنک خواهد شد.
ممکن است فرد را در پتویی مخصوص بپیچاند یا کمپرس یخی روی کشاله ران، گردن، پشت و زیر بغل قرار دهد تا دمای بدن پایین آید. به منظور کاهش لرز پزشک ممکن است بنزودیازپین یا شل کننده عضلات را توصیه کند.