جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
«جوزف بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حالی اخیراً از پیشرفت مذاکرات صربستان و کوزوو خبر داد که منابع رسانه‌ای در اروپا تأکید کرده‌اند برخلاف ژست‌های دیپلماتیک مقامات اتحادیه، هنوز خبری از امضای توافق نهایی میان صربستان و کوزوو نیست!
بورل که روایت‌سازی دوگانه از مذاکرات دو طرفِ درگیر را در دستور کار قرار داده، مدعی شده؛ کوزوو موافقت کرده فوراً مذاکرات با اتحادیه اروپا برای ایجاد ترتیبات خاص و ارائه تضمین‌ها برای برقراری سطحی از وضعیت خودمدیریتی برای اقلیت صرب در کوزوو را تسهیل کند.
این اظهارات بورل اما به معنای انعقاد توافق نهایی میان طرفین نیست، چه، بر اساس اظهارات مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دو طرف تنها به چارچوبی برای اجرای این طرح رسیده‌اند و مسیر عادی‌شدن روابط بین دو کشور همچنان طولانی است.
خبرگزاری رویترز هم با وجود اعلام بورل و با انتشار این خبر که طرفین به «نوعی توافق» دست یافته‌اند، به نقل از «الکساندر ووچیچ»، رئیس جمهوری صربستان نوشت: دو کشور بر سر برخی موارد به توافق رسیده‌اند اما نه همه موارد و این توافق نهایی نیست.
رهبران صربستان و کوزوو می‌گویند گرچه پیشرفت‌هایی در مذاکرات داشته و بر سر موضوعاتی به توافق رسیده‌اند اما همچنان اختلاف‌نظرها به قوت خود باقی است.
نکته قابل تأمل در این خصوص، ناکامی ده ساله اتحادیه اروپا در حل و فصل اختلافات صربستان و کوزوو است، زیرا مقامات اروپایی که مدعی حل و فصل منازعات سیاسی در دیگر نقاط دنیا هستند، همچنان بر سر حل و فصل یک پرونده ده ساله در محدوده جغرافیایی خود ناکام مانده‌اند!
پس از جنگ سال ۱۹۹۸-۱۹۹۹ و اعلام استقلال کوزوو در سال ۲۰۰۸ میلادی، کوزوو و صربستان نزدیک به ۱۰ سال است که با میانجی‌گری اتحادیه اروپا در حال گفتگو برای حل اختلافات هستند.
صربستان همواره کوزوو را به عنوان یک استان جدایی‌طلب خود قلمداد کرده است، رویکردی که به بیم از شعله‌ور شدن جنگی دیگر در بالکان دامن زده است.
حال پس از سال‌ها تنش میان صربستان و کوزوو، نخست‌وزیر کوزوو اعلام کرده که آماده امضای سند توافق است، اما رئیس جمهور صربستان را متهم کرده که برای بار دوم از امضا پای توافق سر باز می‌زند.
«آلبین کورتی» به خبرنگاران گفته: حالا که در مورد ضمیمه توافق هم بحث کردیم، صربستان درست مانند آخرین نشست بروکسل در ۲۷ فوریه، از امضای توافقنامه اجتناب می‌کند.»
فراتر از ابعاد متنی منازعه موجود میان صربستان و کوزوو، باید این مولفه فرامتنی را نیز در نظر گرفت که اصلی‌ترین دلیل عدم حل و فصل دائمی بحران مذکور، عدم تمرکز اروپایی‌ها بر بحران‌های داخلی اروپاست.
اروپایی‌ها به جای صرف توان خود بر روی معضلات جاری در قاره سبز، مشغول مداخله در امور دیگر کشورها و اتخاذ سیاست خارجی نامتوازن و پرهزینه هستند.
در چنین شرایطی، آدرس‌های غلط جوزف بورل و دیگر سیاست‌مداران اروپایی در قبال بحران کوزوو-صربستان نمی‌تواند منکر انفعال و ناتوانی اروپایی‌ها در مدیریت بحران‌های داخلی این قاره شود و در این معادله، پارلمان و شورای اروپا هر دو مقصر هستند.
کوزوو و صربستان هر کدام امیدوارند روزی به عضویت اتحادیه اروپا در آیند، ولی قبل از آن لازم است ابتدا روابط خود را اصلاح کنند، حال در این میان، اروپایی‌ها نه تنها نقش سازنده‌ای ایفا نکرده بلکه با تناقضات رفتاری و دیپلماتیک خود، بحران را میان دو طرف دعوا پیچیده‌تر کرده‌اند.
بنابراین آنچه امروز میان صربستان و کوزوو رخ می‌دهد، نقطه آشکارساز ضعف تحلیلی و عملیاتی اروپا در حل و فصل منازعات دیپلماتیک داخلی خود است.