جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
نویسنده: جمیله کدیور، نماینده پیشین مجلس
روز ۱۵ماه مه (۲۶اردیبهشت) هفتاد و ششمین سالگرد «یوم النکبة» یا روز نکبت بود. روز نکبت یک نماد است و به پاکسازی قومی فلسطینیان همزمان با اعلام استقلال اسرائیل در سال ۱۹۴۸و اخراج خشونت‌آمیز تقریباً سه چهارم فلسطینی‌ها از خانه‌و سرزمین خود توسط شبه‌نظامیان صهیونیست و ارتش جدیدالتاسیس صهیونیستی در زمان تشکیل دولت اسرائیل (۱۹۴۷-۱۹۴۹) اشاره دارد.
مراسم سالگرد این فاجعه تاریخی، در سراسر جهان با راهپیمایی هزاران نفر و حمل پرچم های فلسطین برگزار شد. در داخل سرزمین های اشغالی نیز فلسطینی ها هفتادوششمین سال نکبه را در سایه جنگ اسرائیل در غزه برگزار کردند.
۱۴مه ۱۹۴۸، از نیمه شب گذشته بود که دولت بریتانیا رسماً پایان قیمومیت خود (۱۹۲۲-۱۹۴۸) را بر سرزمین فلسطین اعلام و نیروهایش را از آنجا خارج کرد. همزمان با این اتفاق، منشور استقلال اسرائیل صادر شد. اینکه اسرائیل از کجا استقلال یافت، با توجه به اینکه به جز اقلیتی، اکثر یهودیان از کشورها و قاره های دیگری آمده بودند، از نکات قابل توجه تاریخ معاصر است. اسرائیل در بستر مجموعه ای از جنایات که فلسطینیان را از سرزمین خود پاکسازی قومی کرد، تأسیس شد.
فلسطین برای صدها سال بخشی از امپراتوری عثمانی بود. با پایان جنگ جهانی اول (۱۹۱۴-۱۹۱۸) جامعه ملل «قیمومیت» فلسطین را به بریتانیا داد. قیمومیت بریتانیا اعلامیه بالفور را به همراه داشت که با ایجاد «یک خانه ملی برای یهودیان در فلسطین» که کمتر از ۱۰درصد از جمعیت آن زمان را تشکیل می‌دادند، موافقت کرد.
در طول سالهای قیمومیت، بریتانیا مهاجرت یهودیان اروپایی به فلسطین را تسهیل کرد و جمعیت آنها به نحو قابل ملاحظه ای افزایش یافت. در این دوران، در حالی که مهاجرت یهودیان اروپایی رونق گرفت و گروه های صهیونیستی آموزش دیده و مسلح شدند، فلسطینیان به خاطر مقاومت و مخالفت با ورود مهاجران صهیونیست بارها سرکوب شدند.
نکبه ۱۹۴۸یک شبه رخ نداد. بلکه در مراحل مختلف و با برنامه های دقیق و زمانبندی شده، انجام گرفت. از آماده‌سازی نیروهای صهیونیستی در فلسطین تحت قیمومیت برای عملیات نظامی و تهاجمی علیه اهداف فلسطینی تا ایجاد رعب و وحشت و اقدامات تنبیهی در بین مردم بومی و از بین بردن زیرساخت ها و شبکه حمل و نقل و منابع معیشت فلسطین، مانند چاه ها و نابود کردن زندگی اجتماعی و محل های مختلف تجمع فلسطینیان. بعد از این مراحل مقدماتی، طرحD یا نقشه دالت (תוכנית ד) با هدف اشغال و اخراج سیستماتیک و کامل فلسطینی ها از سرزمین خود عملیاتی شد. به تعبیر ایلان پاپه، مورخ اسرائیلی «این طرح سرنوشت فلسطینیان را در سرزمینی که رهبران صهیونیستی چشمشان را به سوی کشور یهودی آینده خود دوخته بودند، رقم زد.»
نکبه ۱۹۴۸یک اقدام عمدی و سیستماتیک و هدف آن ایجاد یک کشور با اکثریت یهودی در فلسطین بود. همچنین هدف این بود که هر چه بیشتر زمین تصاحب شود و کمترین جمعیت فلسطینی باقی بماند. فلسطین پاکسازی نژادی و املاک و أموال ساکنان فلسطینی غصب شد . بر اساس گزارش های موجود، از سال ۱۹۴۷تا ۱۹۴۹، ۵۳۱روستا و شهر توسط شبه نظامیان اسرائیلی ویران و خالی از سکنه شد. حدود ۱۵۰۰۰نفر از جمله زنان و کودکان کشته شدند.
دست کم ۳۰قتل عام رخ داد؛ از جمله در دیریاسین، دوایمه و تنتوره. صهیونیست ها خبر کشتارهای خود را برای ارعاب و به عنوان هشدار به همه فلسطینی ها، منتشر می کردند که در صورت امتناع از ترک خانه های خود، سرنوشت مشابهی در انتظار آنها خواهد بود. بن گوریون در اکتبر ۱۹۴۸اعلام کرده بود: «اعراب سرزمین اسرائیل تنها یک وظیفه دارند: فرار کردن» به این ترتیب ۷۵۰۰۰۰نفر اخراج یا از ترس جنایت ها و کشتاری که صهیونیست ها در شهرها و روستاها انجام دادند، ناگزیر از ترک خانه خود شدند. حدود ۱۵۰۰۰۰نفر در داخل مرزهای دولت تازه تاسیس اسرائیل باقی ماندند که بسیاری از آنها در داخل کشور آواره شدند.
اسرائیل بعدها قوانینی را تصویب کرد که به موجب آن اموال و دارایی هایی را که از اخراج شدگان فلسطینی به جا مانده بود، از جمله زمین، خانه، پول نقد، سهام، اموال، شرکت ها و سایر دارایی ها را مصادره کرد. اسرائیل همچنین قانون بازگشت (חוק השבות) را تصویب کرد که به یهودیانی که به اسرائیل نقل مکان کنند، شهروندی اسرائیل اعطا می کرد. این درحالی بود که پناهندگان فلسطینی را از حق بازگشت به وطن منع می کرد.
این آوارگان یا به نوار غزه و کرانه باختری آمدند یا به کشورهای همجوار، همچون اردن، سوریه و لبنان پناه بردند. تعدادی نیز در گذار زمان در نقاط دیگر جهان به عنوان مهاجر سکنی گزیدند. در آن مقطع، دولت تازه تأسیس اسرائیل ۷۸درصد از فلسطین تاریخی را تصرف کرد. ۲۲درصد باقیمانده، کرانه باختری و نوار غزه، ۱۹سال بعد توسط اسرائیل اشغال شد و همچنان تحت محدودیت ها و حاکمیت نظامی اسرائیل باقی ماند و امروز شاهد وضع اسفبار آنها هستیم.
با توجه به آنچه گفته شد، نکبه اول ابعاد مختلفی داشت:
-فاجعه انسانی شامل کشتار و اسارت و تجاوز جنسی و ایجاد مسمومیت در منابع و چاههای آب و اخراج از خانه و سرزمین خود؛
-فاجعه اقتصادی شامل از دست رفتن زمین و اموال و ثروت مادی فلسطینی ها؛
-فاجعه فرهنگی با نفی هویت فلسطینی و انسان زدایی از فلسطینیان و تخریب و غصب مکان‌های فرهنگی مهم؛
-فاجعه جغرافیایی با نابود کردن شهرها و روستاها و تغییر نام های قدیمی عرب به نام های عبری جدید؛
-فاجعه تاریخی با انکار تاریخ و مردم فلسطین و بالاخره فاجعه سیاسی با تشکیل دولت اسرائیل در سرزمین فلسطین و نفی و سرکوب حاکمیت بومی و مقاومت مردمی در برابر اشغال...
تاریخ فلسطین حاکی از آن است که نکبه تا امروز در اشکال مختلف جنگ، اشغال، محاصره، خلع ید، ترور، قتل عام، اسارت، تخریب خانه ها، مصادره زمین ها، تحمیل محدویت ها و تبعیض... ادامه یافته است. بعد از نکبه ۱۹۴۸، پاکسازی قومی فلسطینیان هرگز متوقف نشد، بلکه روز به روز ابعاد جدیدی یافت و با توسعه آن در قالب شهرک سازی در دهه های بعد و غصب خانه فلسطینی ها و ساختن شهرک های جدید و آواره کردن آنها استمرارداشت. برای میلیون ها فلسطینی - چه در تبعید دائمی، چه در زندان روباز غزه، چه تحت آپارتاید در کرانه باختری و چه به عنوان یک اقلیت و شهروند درجه دو در اسرائیل - نکبه یک رویداد مداوم و مستمر بوده است.
تردیدی نیست که فاجعه‌ای که اکنون در غزه با عنوان نکبه دوم در جریان است، در ادامه و مرحله تکامل یافته و به روز شده نکبه اول است.از ۷اکتبر گذشته، اسرائیل بیش از دو برابر تعداد فلسطینیانی را که در کل فلسطین در جریان نکبه اول قتل عام و آواره کرده بود، در غزه در طی ۷ماه قتل عام و آواره کرده است.
امروز، اهالی غزه نسل کشی، گرسنگی، آوارگی دسته جمعی، بمباران مداوم، تشدید محاصره، زندگی های ویران شده و نابودی کامل جامعه فلسطینی را تجربه می کنند. در سراسر کرانه باختری اشغالی هم، فلسطینی ها با موجی از تهاجمات نظامی، ترورها و حملات شهرک نشینان برای بیرون راندن آنها از سرزمین ها و خانه هایشان روبرو هستند. اسرائیل اکنون همان فلسطینی هایی را که ۷۶سال پیش به عنوان پناهنده دور قبلی پاکسازی قومی مجبور به ورود به غزه و کرانه باختری کرده بود، بمباران و آواره می کند.
بر أساس آمارهای موجود و به گفته مقامات بهداشتی محلی، در عرض هفت ماه جنگ در غزه بیش از ۳۵۲۳۳فلسطینی کشته و ۷۹۱۴۱زخمی شدندو هزاران نفر در زیر آوار مدفون هستند؛ به گونه ای که این جنگ را به مرگبارترین دور درگیری در تاریخ درگیری های فلسطین-اسرائیل تبدیل کرده است. حدود ۱.۷میلیون فلسطینی از ۲.۳میلیون جمعیت حاضر در غزه، یعنی سه چهارم جمعیت محاصره شده، مجبور به ترک خانه های خود شده اند که اغلب آنها در این دوره چندین بار اماکن استقرار خود را تغییر داده اند.
این شدت جنایت و قساوت فقط یک دلیل دارد؛ این که با ارعاب و تزریق ترس، روح مقاومت را در مردم فلسطین برای همیشه تاریخ نابود کند تا در اندیشه ۷اکتبر جدیدی نباشند. اگر در نکبه اول هدف تبدیل فلسطینیان به اقلیتی در مقابل اکثریت وارداتی یهودیان بود، در نکبه دوم هدف نابودی همان اقلیت و اجبار آنها به کوچ از محدوده سرزمین های باقیمانده است.
همانگونه که ایتمار بن گویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل، گفت: «راه حل آزاد کردن غزه است، راه حل تشویق فلسطینینان به مهاجرت است. به آنها بگوییم اختیاری به خانه های خودتان، کشورهای خودتان! بروید. اینجا همیشه متعلق به ما بوده و خواهد بود.»
حملات به رفح، آغاز مرحله مهمی در پروژه پاکسازی قومی اسرائیل برای پیروزی کامل مورد نظر نتانیاهو است. این پیروزی فقط با محو جمعیت بومی و تخلیه سرزمین های اشغالی از ساکنان فلسطینی آن محقق می شود. نسخه به روز شده نقشه دالت (Plan Dalet) که در سال ۱۹۴۸ارائه شد، در حال پیاده شدن است. کشتار مردم، تخریب زیرساخت‌های حیاتی و فشار برای کوچ دسته‌جمعی از یک منطقه به منطقه دیگر، همه تکرار پاکسازی قومی فلسطین در قالب طرح به روز شده دالت است تا با فشارهای وارده مردم وادار به ترک فلسطین و رفتن به سرزمین های مجاور شوند.