يکشنبه ۰۴ آذر ۱۴۰۳
دکتر فرشید رضایی با تاکید بر اهمیت سلامت دهان و دندان و با بیان اینکه برخی افراد دهان را آینه تمام نمای بدن می‌نامند، گفت: البته این تمثیل در تبیین جایگاه دهان در سلامت بدن، بدون شواهد علمی هم نیست و امروزه دلایلی وجود دارد که نشان می‌دهند عدم رعایت بهداشت دهان نه تنها با بیماری‌های مختلف دندان و لثه و زبان همراه می‌شود، بلکه وضعیت سلامت دهان و دندان و بطور خاص میکروب‌های دهان می‌تواند به بیماری‌های مختلفی در مغز، قلب و سیستم گوارشی و سایر نقاط بدن انسان منجر شود و جالب تر آنکه در صورت وجود بیماری در سایر نقاط بدن می توان نشانه‌هایی از آن را در معاینه دهان بیماران مشاهده کرد.
وی در این باره افزود: به عنوان نمونه مطالعه ارزشمندی در ژاپن انجام شده که ارتباط سلامت مغز و سلامت دهان و دندان را نشان می‌دهد. این مطالعه نشان داد که بیماری‌های لثه و دندان و از دست دادن دندان در طول زمان به چروک شدن و آسیب بخشی از مغز منجر می‌شود که در حافظه و یادگیری نقش دارد (هیپوکمپ)؛ یعنی همان قسمت‌هایی که در آلزایمر آسیب می‌بینند. درگذشته نیز تحقیقات دیگری رابطه نزدیکی بین بیماری‌ها و التهاب لثه و دندان از یک سو و دمانس و مشکلات شناختی مغز از سوی دیگر را نشان داده بودند.
پوسیدگی‌های دندانی و افت عملکرد مغزی
رضایی گفت: در واقع می‌توان چنین نتیجه گرفت که مسواک زدن و کشیدن نخ دندان و رعایت سلامت دهان و دندان فوایدی بیش از سلامت دهان دارد و بر روی سلامت ذهن و آینده شناختی و عملکرد مغز ما تاثیرات مهمی خواهد داشت. بر اساس مطالعات تصویربرداری چین و چروک‌های مغزی، بی‌دندانی ناشی از پوسیدگی شدید دندان‌ها و التهابات شدید لثه‌ها باعث افت عملکرد مغزی می‌شوند؛ گویی که چند سال به سن مغز اضافه می‌شود. مطالعه جالب دیگری از سوئد نیز نشان داد که در مقایسه بین دوقلوها، فردی که قبل از ۳۵ سالگی به بیماری‌های التهابی شدید لثه مبتلا شود یا دندانی را از دست دهد، در دهه‌های بعد خطر ابتلا به دمانس و فراموشی و مشکلات شناختی در او، حدود ۴ تا ۵ برابر بیش تر از قل دیگری می شود که لثه و دندان سالمی دارد و این مطالعه نیز شاهد دیگری برای اهمیت توجه به سیاستگذاری و اولویت بخشیدن به سلامت دهان در کشورها را خاطرنشان می دارد.
وی در این باره به ایسنا افزود: یکی دیگر از بخش‌های بدن که نه تنها بر سلامت دهان تاثیر دارد بلکه تحت تاثیر وضعیت میکروبی و سلامت دهان و دندان است، سیستم گوارش و روده‌های بدن است. از نظر تنوع و تعداد میکروب رتبه اول به روده‌ها تعلق دارد و محیط دهان انسان در رتبه دوم و بالاتر از بقیه بخش‌های بدن قرار دارد. امروزه میکروب‌های بیماری‌زایی در دهان شناسایی شده‌اند که علاوه بر ایجاد بیماری‌های لثه و دندان می‌توانند بعد از بلعیده شدن به روده رفته و در روده انسان به شکلگیری و متاستاز سرطان کمک کنند.
مدیرکل دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت ادامه داد: فوزوباکتریوم از دهان به روده رفته و به سلول‌های سرطانی روده می‌چسبد و موارد رشد دهنده سرطان را فعال می‌کند که به تکثیر و متاستاز سرطان در نقاط دیگر بدن منجر می‌شود. بنابراین مسواک زدن و کشیدن نخ دندان نه تنها به بهداشت دهان و لثه‌ها کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به سیستم گوارشی و سلامت کلی بدن نیز کمک کند.
رضایی با اشاره به مطالعه‌ای دیگر ادامه داد: در یک مطالعه بزرگ بر روی ده‌ها هزار نفر که به مدت حدود ۲۵ سال تحت بررسی قرار گرفتند، مشخص شد کسانی که سلامت دهان ضعیف‌تری داشتند و از بیماری‌های لثه رنج می‌بردند ۴۰ تا ۵۰ درصد خطر سرطان مری و سرطان معده در آنها در طول زمان بیشتر از کسانی است که بهداشت دهان و دندان را رعایت نموده‌اند. بین بیماری های دهان و دندان و بیماری های قلبی عروقی و سکته هم ارتباط نزدیکی وجود دارد و رسیدگی به بهداشت دهان و دندان می تواند بر بیماری های قلبی تاثیرگذار باشد و کیفیت زندگی بیماران قلبی و سکته را بهتر کند.
وی همچنین گفت: بیماری‌های مزمن دهان و لثه‌ها بر پیدایش بیماری‌های عروق کرونر قلبی و سکته تاثیر دارند و در واقع در کنار عوامل دیگر بیماری‌ساز قلبی مانند دخانیات، چربی بالا و دیابت باید عدم سلامت دهان و دندان را هم مورد توجه قرار داد. بی‌دندان شدن نیز بر بیماری‌های رگ‌های کرونر قلب تاثیر دارد. هنوز سوالات زیادی نیز در پیش روی محققان وجود دارد که آیا بیماری‌های دهان و دندان بر پیش آگهی و سرنوشت بیماران قلبی هم بطور مشخص اثر دارد و شدت بیماری را نیز بیشتر می‌نماید یا خیر؟ نتایج تحقیقات بشر این نکته را برای سیاستگذاران بهداشتی کشور مشخص می‌نماید که سرمایه‌گذاری بر ارتقای سلامت و توجه به عوامل خطر مشترک از جمله فعالیت بدنی کم، مصرف و تبلیغ دخانیات، غذای غیرسالم، چاقی، پرفشاری خون و آلودگی هوا و افسردگی، می‌تواند دستاوردهای متعددی برای سلامت جامعه داشته باشد و با توجه به هزینه اثربخشی برنامه‌های آموزشی و مشارکت مردمی در این مسیر بهتر است به عنوان یک اولویت به موضوع آموزش بهداشت و ترویج رفتارهای سالم نگاه شود.
مدیرکل دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت در بخش پایانی صحبت‌هایش تاکید کرد: همانطور که ژنتیک و کروموزوم افراد منحصر بفرد است؛ ردپای تاثیرات محیط زندگی انسان‌ها نیز بر سلامت آنها منحصر بفرد است و قابل ردیابی در آزمایشات خون و ادرار و بررسی موی فرد می‌باشد. سلامت انسان علاوه بر ژنتیک و رفتارها و عادات فرد تحت تاثیر فرهنگ و وضعیت اقتصادی اجتماعی و مقررات محیطی است که در آن زندگی می کند و در کنار کروموزوم منحصربفرد انسان امروزه اکسپوزوم منحصربفرد او نیز مورد علاقه محققان و سلامت شناسان است. مداخلات ارتقا دهنده سلامت با توجه نمودن به ظرایف لایه‌های احاطه کننده انسان از خانواده و گروه‌های دوستان و همکاران و همکلاسی‌ها تا لایه‌های قانون و فرهنگ، طراحی می‌شوند و مشارکت ساختارمند مردم در ساخت محیطی حامی سلامت می‌تواند نتایج گرانقیمتی برای کل جامعه بهمراه داشته باشد.
انتهای یپام/8888