شنبه ۲۹ ارديبهشت ۱۴۰۳
بازدید:۱۵۳۹
صد آنلاین | یکی از ویژگی های برجسته شهرهای کویری، گذرگاه های سرپوشیده است که با عنوان ساباط شناخته می شود. در قدیم الایام هدف از طراحی ساباط ، در امان ماندن انسان از گزند سرما و گرما بوده است. اصطلاح ساباط حاکی از راهرو دالان مسقف دارد.به گزارش صد آنلاین ، شهر یزد از جاذبه‌های گردشگری متنوعی برخوردار است. یکی از جاذبه‌های چشم نواز و معروف، ساباط‌های یزد است. در شهرهای دارای تمدن کهن، معماری‌های بی نظیری وجود دارد. ساباط‌های یزد به عنوان یک بنای تاریخی حاکی از کوچه و محله‌هایی مسقف دارد.
اصطلاح ساباط به معنی دالان سقف دار و راهرو است. در زبان فارسی، واژه سابات از ریشه‌ای کهن برخوردار است. بخش نخست سابات، "سا" است که به معنی آسایش بوده است. بخش دوم آن نیز شامل "بات" می‌شود که حاکی از آبادی، عمارت و ساختمان دارد.
ساباط‌های یزد در محله امامزاده یزد و خیابان‌های شهید میر جلیلی تجمع یافته اند. ساباط‌های یزد از منظر جغرافیایی در حوالی بازار خان، بانک رفاه کارگران، حمام خان و امام زاده جعفر قرار دارند.
معماری ساباط‌های یزد
در قدیم الایام در مناطق گرمسیر برای مصون ماندن از گزند گرما، در طراحی معابر، کوچه و منازل از نوعی معماری منحصر به فرد استفاده می‌شده است.
بارز‌ترین ویژگی معماری در این مناطق، طراحی کوچه و گذرگاه‌های پیاده به صورت مسقف است تا با شکل گیری سایه، فضایی مطبوع و خنک به ارمغان آید.
ساباط‌های یزد به گونه‌ای طراحی شده است که انسان در حال پیاده گام برداشتن، در مسیر حرکت، در یک توالی در فضای سایه قرار می‌گیرد.
در حقیقت معماران یزدی، در طراحی تمام جوانب خانه متبحر بوده اند. آن‌ها حتی در پروسه ساخت خیابان و کوچه‌ها شرایط اقلیمی منطقه را زیر نظر قرار می‌دادند. سپس بر اساس ویژگی‌های جغرافیایی به طراحی معابر سرپوشیده اقدام می‌کردند.
در مناطق گرم و خشک به موجب فقدان پوشش گیاهی، در فصل زمستان دمای هوا به شدت افزایش پیدا می‌کند. در گذشته از ساباط، اهالی شهر یزد به عنوان یک پناهگاه امن استفاده می‌کردند.
سرمای کویر به شدت سوزناک است. به عبارتی دیگر ساباط وسیله‌ای برای مقابله با وزش باد‌های موسمی به شمار می‌رود؛ لذا ساباط‌های مسقف مکان مناسبی برای حفاظت از سلامت انسان هستند.
در واقع سازگاری ساباط‌های یزد با دمای جوی متغیر به یک سقف نیمه پوش باز می‌گردد که در فصل تابستان سبب به وجود آمدن سایه و در فصل زمستان موجب محافظت از عابران از سرمای کویر می‌گردد.
در پشت بام ساباط‌های یزد، اتاقی مشرف به کوچه تعبیه شده است که مورد استفاده واحد‌های هم جوار واقع بوده است. ساباط‌ها میان خانه‌های اطراف سبب به وجود آمدن یکپارچگی و استواری می‌شوند. در واقع ساباط از خانه‌ها در برابر نیرو‌های ناشی از فشار سازه کمک شایانی می‌کند.