مردم غذاهایی را میخورند که دوست دارند اما گاهی برخی خوراکیها، موجب بروز ناراحتیهای گوارشی میشوند و مردم را مجبور میکنند دنبال راهی برای درمان بگردند.
این درمان گاهی بهشکل مکملهای آنزیم گوارشی است. اما اینکه آیا باید این مکملها را مصرف کرد و این مکملها چقدر موثرند به وضع سلامت فرد، نحوه مصرف این محصولات و عوامل دیگر بستگی دارد.
دکتر «کارولین تاک»، متخصص تغذیه در ملبورن استرالیا، میگوید: آنزیمهای گوارشی بهطور طبیعی در بدن موجود است. این آنزیمها غذای ما را تجزیه میکنند. از این راه است که میتوانیم مواد مغذی مورد نیاز برای عملکردهای بدن را جذب کنیم.
به گفته متخصصان مرکز پزشکی «جانز هاپکینز»، آنزیمهای گوارشی در پانکراس، روده کوچک و معده ساخته میشوند.
از آنزیمهای اصلی تولیدشده در پانکراس یکی آمیلاز است که کربوهیدراتهای پیچیده را تجزیه میکند، یکی لیپاز است که چربیها را هضم میکند و دیگری پروتئاز است که چربیها را تجزیه میکند.
آنزیمهای لاکتاز و ساکاراز که در روده کوچک ساخته میشوند بهترتیب قند و قند لبنیات را تجزیه میکنند و پپسین که در معده ساخته میشود، آنزیم اصلی در فرایند هضم پروتئین است.
دکتر «آکاش گوئل»، استادیار بالینی در نیویورک، میگوید: با وجود توانایی بدن در تولید آنزیمهای گوارشی، بررسیها حاکی از رونق گرفتن بازار مکملها خبر میدهد. بر اساس تخمینها، ارزش این بازار از ۷۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۲۱ احتمالا به ۱.۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۳۱ خواهد رسید.
مکملهای آنزیم گوارشی تجویزی و غیرتجویزی
گوئل در این باره میگوید: تفاوت نمونههای مکمل تجویزی با نمونه غیرنسخهای این است که سازمان غذا و داروی آمریکا، گروه اول را دارو میداند و به همین دلیل در فرایندی دقیق، شامل آزمایشهای گسترده با دادههای ایمنی و اثربخشی، آزمایش و تایید میشود. اما مکملهای غیرنسخهای بهعنوان مواد غذایی تایید میشوند و بنابراین استانداردسازی و کنترل کیفیت بسیار کمتری از نظر مواد تشکیلدهنده در مورد آنها اعمال میشود.
در نوع تجویزیِ این مکملها، ماده فعال کافی برای درمان موجود است، در حالی که در نوع بدون نسخه ماده فعال کمتری وجود دارد. البته در مکملهای غیرنسخهای عاملی به نام پوشش رودهای استفاده میشود که بسیار مهم است.
پوشش رودهای از هضم شدن آنزیمها (که نوعی پروتئین هستند) بهوسیله اسید موجود در معده محافظت میکند. بنابراین، این آنزیم میتواند بدون مشکل به روده کوچک برسد، جایی که کار اصلیاش را میکند.
صرفنظر از اینکه آنزیم گوارشی نسخهای یا غیرنسخهای مصرف میکنید، مشاوره با متخصص در مورد زمان مصرف و دز مناسب بسیار مهم است.
چه زمانی باید مکمل آنزیم گوارشی مصرف کرد؟
گوئل میگوید: بدن خودش باید میزانی از آنزیمهای گوارشی تولید کند که برای جذب مواد مغذی کافی باشد، اما وقتی این طور نیست- بهعلت کمبودهایی که در آزمایش مدفوع مشخص میشود- آنزیمهای گوارشی تجویزی پزشک یک راه درمانی اولیه است.
به گفته متخصصان، علائم کمبود آنزیمهای گوارشی مشکلاتی مانند اسهال، درد معده، نفخ، کاهش وزن «بیعلت» و مدفوع چرب و روغنی شناور را شامل میشود.
دکتر «دبرا کوهن»، دانشیار گروه علوم تغذیه بالینی در نیوجرسی، میگوید: برخی از افراد سالم پس از خوردن یک وعده غذایی سنگین، مکمل آنزیم گوارشی مصرف میکنند، زیرا فکر میکنند که در هضم غذا دچار مشکل خواهند شد. در حالی که بدن میتواند یک وعده غذایی سنگین را بهخوبی هضم کند و فقط به دلیل محتویات چنین غذایی ممکن است روند هضم کاهش یابد و باعث نفخ یا گاز شود. بنابراین، زیادهروی نکردن و حفظ تعادل در مصرف مواد غذایی مختلف بهتر از مصرف مکمل است.
آیا میتوان میزان آنزیمها را بهطور طبیعی بهبود بخشید؟
کوهن میگوید: اگر کمبود آنزیم دارید، برای بهبود میزان طبیعی آن نمیتوان کاری کرد. در نتیجه، تنها گزینهها مصرف آنزیمهای گوارشی تجویزی یا پرهیز از خوردن غذاهایی است که بهعلت کمبود آنزیم نمیتوانید هضم کنید.
به گزارش ایندیپندنت، اگر فرد سالمی هستید، میتوانید با نخوردن غذاهایی که بار زیادی روی دستگاه گوارش شما میگذارد سلامت هضم خودتان را بهتر کنید.
کوهن میگوید: چیزی که میشنویم این است: من در هضم غذا مشکل دارم یا معده من غذا را دیر هضم میکند، در حالی که مشکل اصلی یبوست است و آنزیمهای گوارشی به یبوست کمکی نمیکنند.
توصیه گوئل این است که با پرهیز کردن از خوردن غذاهای فراوری و بهشدت تصفیهشده و داشتن رژیم غذایی غنی از مواد غذایی گیاهی کامل، همراه با خوردن ماهی و گوشت بدون چربی در حد اعتدال، میتوان به دستگاه گوارشی کمک کرد. او همچنین بر توجه داشتن به فعالیت ورزشی، خواب آرام، مراقبه و مدیریت استرس تاکید میکند.