جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
پس از وقفه ای یک ساله، امسال با تماس هایی که با سرکیس نعوم، روزنامه نگار مشهور لبنانی داشتیم مجددا توانستیم یادداشت های او را دریافت کنیم. به دلیل پاندمی کرونا، وی سال گذشته به ایالات متحده سفر نکرد و برای همین سلسله یادداشت هایش در دیدار از امریکا را نیز منتشر نکرد. او گفت بعد از بیست سال سفر مداوم به امریکا برای نخستین بار وقفه ای در این سفر ایجاد شد که مسببش کرونا بود. وی در پیامی که سال گذشته به سردبیر دیپلماسی ایرانی داد گفت که کرونا به قدری دست و پا گیر بود که حتی امکان سفرهای بین ایالتی نیز وجود نداشت برای همین هیچ کدام از برنامه هایش برای این سفر تحقق نیافت و برای همین از اساس سفر را لغو کرد. اما امسال با فروکش کردن کرونا، او به ایالات متحده رفت و توانست با مقامات سابق و فعلی امریکایی گفت وگو کند. قبل و بعد از سفر با او در تماس بودیم و با توافقی که با هم داشتیم سلسله یادداشت های مربوط به ایالات متحده اش را در اختیار ما قرار داد.
در ادامه صحبت هایم با پژوهشگر تاثیرگذار که در مراکز پژوهشی مهم امریکا کار می کند و نظراتش در داخل و خارج از امریکا تاثیرگذار است و دو بار در سمت های مهم و عالی رتبه کار کرده و دوباره به کار پژوهش بازگشته است، درباره عربستان سعودی پرسیدم، گفت: «بعضی ها پیشنهاد داده اند که بایدن از شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان برای اهانتی که به او در ایام تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری کرد و او را مسئول قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار عربستانی دانست که حدود دو سال پیش در استانبول کشته شد، عذرخواهی کند. به او بعدا گفتند که به همین دلیل بن سلمان با او دیدار نخواهد کرد. چنین اتفاقی بعید است بیفتد. دیدیم که بایدن وزیر امور خارجه اش، بلینکن و مشاور امنیت ملی اش، جیک سالیوان را فرستاد تا ترتریب روابط با او را بدهند. البته ولیعهد عربستان آدم لجبازی است و به نظر نمی رسد در این موضوع تساهلی به خرج دهد. به ویژه بعد از آغاز جنگ اوکراین که اروپا و امریکا و دیگر کشورها به تولید نفت بیشتر عربستان و کشورهای عضو اوپک پلاس نیاز دارند و می خواهند که او تولیدات نفت عربستان را در بازار سرازیر کند.»
سپس در ادامه افزود: «به هر حال، موضوع یمن هم مطرح است، بایدن حوثی ها را از فهرست گروه های تروریستی امریکا حذف کرده و ارسال کمک های نظامی ای که عربستان در جنگ یمن به آنها نیاز دارد را متوقف کرده است.»
این مقام سابق و پژوهشگر تاثیرگذار امریکایی همچنین گفت: «بحثی جدی درباره دیدارهای پادشاه اردن، ملک عبدالله، و رئیس جمهوری مصر، عبدالفتاح السیسی و پادشاه عربستان، سلمان بن عبدالعزیز و رئیس کشور امارات، محمد بن زاید در شرم الشیخ در جریان است. بعضی ها می گفتند که این دیدار در عربستان انجام شود به خصوص که رنگ و بوی بین المللی هم دارد. در هر حال اختلاف میان عربستان و امریکا (یعنی بن سلمان و بایدن) همچنان ادامه دارد. تلاش ها برای تلطیف فضا نیز مجدانه ادامه دارد. در هر حال بایدن از بن سلمان عذرخواهی نخواهد کرد اگرچه بعید هم نیست عذرخواهی کند.»
سپس درباره عملکرد محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در داخل کشورش پرسیدم. جواب داد: آنچه او در حال انجام آن است مهم است و باید اهمیت آن را درک کرد.
بعد پرسیدم: نظرت درباره این نظریه که می گویند بن سلمان از زمانی که قدرت را به دست گرفته و ولیعهد شده تغییرات ریشه ای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی در کشور ایجاد کرده اما به مرحله ای نرسیده است که تغییرات سیاسی را آغاز کند، چیست. این را هم گفتم: این نظریه این را هم می گوید که منافع عربستان و جامعه جهانی و امریکا در این است که بن سلمان اصلاحاتش را تکمیل کند و آن را در روان عربستانی ها تثبیت کند چرا که به هر نوعی "کنار برود" یا اتفاق دیگری برایش بیفتد قبل از آن که این اصلاحات را به نتیجه برساند ممکن است روحانیون و تندروهای سلفی دوباره به قدرت بر گردند و خانواده حاکم در عربستان را به کنترل خود درآورند.
با خنده جواب داد: «من به این نظریه اعتقاد ندارم. ببین در ایران چه اتفاقی افتاد. در دوران شاه همه چیز می رفت تا اصلاح شود و ایران کشور متمدنی شود، اما انقلاب شد و علیه همه آنچه اصلاحات شده بود انقلاب شد و ایران دگرگون شد.»
حرفش را قطع کردم و گفتم: «اما ایرانی ها کشورشان را پیشرفت دادند با وجود تحریم های سختی که علیهشان اعمال شد و روابط خصمانه ای که میان ایران با ایالات متحده وجود دارد. در حال حاضر ایران بعد از دوران حکومت شاه به خوبی پیشرفت کرده، زیرساخت هایش را توسعه داده و در بسیاری از شاخص ها پیشرفت قابل قبولی کسب کرده و به یکی از کشورهای مهم، پیش رو و قدرتمند منطقه تبدیل شده است. ایران به لحاظ سیاسی و اجتماعی از بسیاری از کشورهای منطقه جلوتر است.»
جوابی به این واکنش من نداد.
ادامه دارد...
منبع/دپلماسی ایرانی