شنبه ۰۳ آذر ۱۴۰۳
هپاتیت (Hepatitis) نوعی بیماری التهاب کبد است که باعث ایجاد درد و تورم در داخل بافت کبد می‌شود و در اغلب موارد براثر عفونت ویروسی ایجاد می‌شود، اما دلایل دیگری مثل عوارض برخی داروها، استفاده نادرست از داروها و قرار گرفتن در معرض برخی سموم، افراط در مصرف الکل و بیماری خودایمنی هم موجب ابتلا به آن می‌شوند.
هپاتیت انواع مختلفی دارد؛ ازجمله هپاتیت E ,D ,C ,B ,A. برخی از انواع هپاتیت بدون ایجاد مشکلی جدی بهبود می‌یابند، اما برخی دیگر می‌توانند موجب اختلال در عملکرد کبد و در مواردی بروز سرطان کبد و درنهایت مرگ فرد شوند.
حدود ۱.۵ میلیون نفر در ایران به هپاتیت نوع B مبتلا هستند اما خیلی از بیماران مبتلا به هپاتیت از بیماری خود خبر ندارند. چراکه این بیماری در اغلب موارد تا سال‌ها بدون علامت در بدن فرد باقی می‌ماند. برای تعدادی از انواع هپاتیت‌ها واکسن وجود دارد و توصیه متخصصان، تزریق واکسن برای پیشگیری از ابتلا است. البته همه هپاتیت‌ها نیاز به تزریق واکسن ندارند.
امیرعلی سهراب‌پور، فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد در پاسخ به این سوال که آیا همه انواع هپاتیت مُسری و واگیر شمرده می‌شوند، می‌گوید: فقط هپاتیت‌های ویروسی مسری هستند و راه سرایت هرکدام از آنها با دیگری هم متفاوت است. اما مثلا وقتی براثر مصرف داروهای گیاهی فردی دچار هپاتیت دارویی می‌شود، بیماری او دیگر مسری نیست.
سهراب‌پور با اشاره به این که ابتلا به هپاتیت می‌تواند منجر به مرگ فرد بیمار نیز شود، می‌گوید: ۹۶ درصد از مرگ ناشی از تمام هپاتیت‌ها مربوط به هپاتیت B و C است؛ ۶۶ درصد مربوط به هپاتیت B و ۳۳ درصد مربوط یه هپاتیت C است. و نکته مهم این که مرگ و میر ناشی از هپاتیت‌ها بیشتر از مرگ و میرهای ناشی از ایدز است.
این پزشک در توضیح هپاتیت‌های ویروسی می‌گوید: مشکل هپاتیت‌های ویروسی این است که در زمان ابتلا هیچ علامت مهمی ایجاد نمی‌کنند و بعد از ورود ویروس به بدن هم تا سال‌ها فرد بی‌علامت باقی می‌ماند و خیلی اوقات بعد از گذشت چند سال، اولین علائم بالینی، زمانی خود را نشان می‌دهند که فرد دچار عوارض بلندمدت بیماری نظیر سیروز کبدی (از کار افتادن کبد) شده است. متاسفانه چنین فردی در این مدت طولانی ممکن است ویروس را به بدن افراد دیگری هم انتقال دهد و آنان را هم دچار بیماری و عوارض آن کند.
فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد به این نکته مهم اشاره می‌کند که خیلی از مبتلایان به هپاتیت از بیماری خود بی‌اطلاع هستند. مثلا فقط ۳۵ درصد از بیماران مبتلا به هپاتیت C تا الان در ایران شناسایی شده‌اند. در مورد هپاتیت B هم تنها حدود ۸ درصد مبتلایان در کشور شناسایی شده‌اند. چون ویروس‌های هپاتیت می‌توانند تا دهه‌ها بدون علامت در بدن بیمار بمانند و فرد از بیماری خود بی‌خبر بماند. چون هپاتیت، یک بیماری خاموش است و زمانی علائم آن بروز پیدا می‌کند که کبد آسیب شدیدی دیده باشد.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که چه مدت طول می‌کشد تا علائم هپاتیت در افراد مبتلا بروز یابد، می‌گوید: با افزایش سن، آمار مبتلایان به هپاتیت‌های ویروسی افزایش می‌یابد. از زمان ورود ویروس به بدن، اگر هیچ اقدام تشخیصی و درمانی‌ای انجام نشود، معمولا ۲ تا ۴ دهه طول می‌کشد تا مرگ سراغ فرد بیمار بیاید.
رئیس سابق شبکه هپاتیت ایران می‌گوید: بیمار مبتلا به هپاتیت B اگر درمان نشود، به تدریج بافت سالم کبد خود را از دست می‌دهد و دچار نارسایی مزمن کبد (سیروز کبدی) می‌شود. بیماران سیروزی عمر کوتاهی دارند و در خطر عوارض مختلف شامل خونریزی‌های شدید گوارشی، ورم اندام‌ها و شکم، زردی پیش‌رونده، لاغری مفرط، سرطان کبد، و مرگ زودرس هستند.
به گفته سهراب‌پور، آمار مرگ ایرانیان از هپاتیت‌های ویروسی بین ۵ تا ۱۰ هزار نفر در سال است. مهم‌ترین علت مرگ این بیماران هم نارسایی مزمن کبد، از کار افتادن کبد (سیروز کبدی) و سرطان کبد است.
این استاد دانشگاه با اشاره به این که آمار مرگ و میر مبتلایان هپاتیت بین زن و مرد تفاوت چشمگیری ندارد، اضافه می‌کند: البته آمار ابتلا به هپاتیت‌های ویروسی B و C در مردها بیشتر است. مهم‌ترین دلیلش هم این است که به نظر می‌رسد بروز رفتارهای پرخطر ازسوی مردها بیشتر باشد.