آیا آسم همان حساسیت است؟

 به گزارش صد آنلاین ، دکتر حمید سهراب پور، در تعریف آسم و میزان شیوع آن گفت: لغت یونانی آسم به معنای تنگی نفس است که یک بیماری التهابی راه‌های هوایی است. شیوع این بیماری در نقاط مختلف دنیا فرق دارد. در کشورهای امریکای شمالی بین 8 تا 13 درصد جامعه دچار این بیماری هستند. در بعضی از کشورها به خصوص استرالیا و نیوزیلند درصد بیماری به طور چشمگیری بالاتر است. در کشور ما آماری که سازمان بهداشت جهانی و موسسات بین المللی می‌دهند شیوع بیماری بین 5.5 تا 7.5 درصد ذکر می‌شود. ولی بعضی از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور مطالعاتی انجام دادند و بر طبق آن‌ها شیوع این بیماری تقریبا با کشورهای اروپایی یکسان است.

آیا آسم همان حساسیت است؟

این فوق تخصص ریه در ارتباط با آسم گفت: تا حدود دو دهه پیش بیشتر تحقیقاتی که روی آسم صورت می‌گرفت بر مبنای آلرژی و حساسیت بود اما در دهه‌های اخیر متوجه شدند که این بیماری فقط بحث حساسیت نیست. سیستم دفاعی بدن در جریان بیماری آسم ممکن است فعال شود و مواد واسطه‌ای ترشح می‌شود که هرکدام از این‌ها ممکن است باعث این التهاب شود. 

چرا شیوع آسم در دنیا افزایش پیدا کرده است؟

سهراب پور با اشاره به افزایش شیوع آسم در دنیا گفت: یک تئوری که اخیرا مطرح شده این است که با بهترشدن وضع بهداشتی در دنیا و کمترشدن بیماری‌های عفونی، سیستم دفاعی بدن به جای متمرکز شدن روی مقابله با  عفونت بیشتر روی آلرژی‌ها و التهابات غیر عفونی متمرکز می‌شود و این یکی از دلایلی است که فکر می‌کنند باعث افزایش شیوع آسم در دنیا شده است. چون در دهه‌های اخیر در اکثر کشورها رو به افزایش است. هرچند مرگ و میر ناشی از بیماری آسم معمولا پایین و زیر 2 درصد است ولی با افزایش شیوع بیماری، مرگ و میر هم تاحدودی افزایش پیدا کرده است. 

انواع بیماری آسم و سنین و جنسیت مبتلایان

این استاد دانشگاه در مورد انوع بیماری آسم این چنین توضیح داد: مشخص شده است که ما یک نوع بیماری آسم نداریم. انواع مختلفی  از این بیماری چه به لحاظ مولکولی و سلولی و چه به لحاظ بالینی قابل تشخیص است. یکی از معروف‌ترین آن، آسم آلرژیک است که شیوع آن در کودکان بیشتر دیده می‌شود و ممکن است با علائم دیگر غیر تنفسی مثل اگزماهای پوستی و یا آبریزش بینی همراه باشد. این نوع آسم با داروهای استنشاقی استروئید دار معمولا قابل کنترل است. کودکانی که دچار این نوع آسم هستند بیماری در حدود سن بلوغ فروکش می‌کند و خیلی از آن‌ها بدون علامت می‌شوند یا علائم آنها خیلی کم می‌شود. این نوع آسم در آقایان بیشتر دیده می‌شود.

وی ادامه داد: یک نوع دیگری از آسم شناخته شده است که بعد از سن بلوغ خود را نشان می‌دهد. این نوع بیشتر در زنان دیده می‌شود که معمولا در سنین بعد از 14 یا 15 سالگی است.  یک نوع فتوتیپ دیگری از آسم که اخیرا شناخته شده است در سن بالای 65 سال آثار و علائم آسم دیده می‌شود. علائم بیشتر انواع آسم به صورت حمله تنگی نفس و خس خس سینه اکثرا در اواخر شب و اوایل صبح است که توسط دارو یا حتی بدون دارو قابل برگشت است اما این نوع اخیر برخلاف آسم‌های دیگر معمولا انسداد راه هویی حالت ثابت شده دارد و برگشت پذیری آن خیلی کمتر است. پس با فرم‌های مختلفی از آسم سروکار داریم و شناخت هرکدام از این فنوتیپ‌ها با توجه به اینکه پاتوفیزیولوژی آنها با هم متفاوت است تاثیر مهمی در درمان دارد.

بهترین پاسخ به درمان در کدام نوع آسم است؟

این استاد بیماری‌های تنفسی در ادامه گفت: پاسخ به درمان آسم آلرژیک به خصوص با سری جدید از داروهای استنشاقی نسبتا خوب است مشروط بر اینکه همکاری لازم بین پزشک و بیمار وجود داشته باشد و آموزش لازم به بیمار داده شود. استفاده از این داروها مستلزم آموزش دادن به بیمار یا والدین بیمار است. چون در صورت استفاده نادرست، دارو به مقدار کافی به بیمار نمی‌رسد چنانچه شاهد این مورد در ایران و حتی در کشورهای اروپا و آمریکا هم هستیم. 

عوامل تحریک کننده بیماری آسم چیست؟

سهراب پور در مورد عوامل تحریک کننده این بیماری عنوان کرد: در آسم (چه آلرژیک و چه غیرآلرژیک) عواملی وجود دارند که در ایجاد بیماری و شدت آن تاثیرگذار هستند. در زندگی جنینی مواجهه با بعضی از مواد توسط مادر ممکن است زمینه را برای ایجاد آسم در کودک ایجاد کند. مانند سیگارکشیدن مادر یا قرار گرفتن مادر در محیطی که سایر افراد سیگار می‌کشند، تاثیر بدی روی جنین دارد و می‌تواند زمینه ساز بروز آسم و آلرژی در کودکان شود. 

وی افزود: عامل دیگر، عفونتهای ویروسی در دوران نوزادی است که می‌تواند زمینه ساز ایجاد آلرژی در کودک در سنین بالاتر شود.  همچنین تغذیه کودک با شیر مادر بسیار اهمیت دارد. کودکانی که باشیر مادر تغذیه می‌شوند بروز آسم در آنها کمتر است. عامل محرک دیگر چاقی کودک است که در سال‌های اخیر شیوع چاقی و اضافه وزن به خاطر مصرف غذاهای نامناسب، چیپس و پفک زیاد شده که این کودکان مستعد ابتلا به آسم هستند.

سهراب پور ادامه داد: در بزرگسالان مواجهه‌های شغلی و محیط‌های کاری که مواد شیمیایی مختلفی استفاده می‌شوند که می‌توانند ایجاد آسم شغلی کنند. فرد به محض قرار گرفتن در آن محیط دچار علائم آسم می‌شود. با توجه به گسترش صنایع و رشته‌های مختلف صنعتی و استفاده از مواد مختلف شیمیایی این نوع از آسم در اکثر کشورهای پیشرفته و اخیرا در کشور ما بیشتر دیده می‌شود. خوشبختانه ما متخصصین طب کار داریم و معمولا افرادی که وارد حرفه‌ای در کارگاه یا کارخانه می‌شوند معاینات قبل از استخدام و پرونده پزشکی دارند که خیلی کمک می‌کند. از عوامل محرک دیگر آلودگی هوا است. انواع آلودگی داریم. آلودگی‌های شیمیایی، فیزیکی و ریزگردها که می‌تواند افراد مستعد را شدیدا تحریک کند و بیماری افراد را تشدید کند. 

25103/ک